Świadome zarządzanie miastem tylko w oparciu o dane

Szymon Ciupa
Ekspert ds. Smart City i GIS

Teraz Środowisko: Czym jest certyfikat ISO37120? Podczas konferencji Innowacyjne Eco-Miasto przedstawiał go Pan jako narzędzie rozwoju miasta w duchu smart…

Szymon Ciupa: ISO37120 może stać się rzeczywiście elementem monitorowania strategii rozwoju miasta ogółem czy strategii smart city. Normę tę opublikowano całkiem niedawno, bo w 2014 r., w Polsce jest dostępna od roku 2015, a polskie tłumaczenie uzyskała dopiero wiosną 2017 r. ISO37120 „Zrównoważony rozwój społeczny – Wskaźniki usług miejskich i jakości życia” obejmuje kompleksowy zestaw 100 wskaźników podzielonych na 17 grup tematycznych. Grupy te to np. gospodarka, edukacja, energia, gospodarka ściekowa, bezpieczeństwo, środowisko, administracja, planowanie przestrzenne czy odpady komunalne. Wskaźniki trzeba w procesie certyfikacji obliczyć i potwierdzić, a do tego są potrzebne wiarygodne dane. Wdrożenie tej normy ma więc długofalowy cel - wspieranie zarządzania miastem poprzez dane.

TŚ: Czy można stać się miastem smart bez normy ISO37120?

Norma ISO37120

SC: Inteligentne miasto powinno w sposób systemowy i szczegółowy czuwać nad jakością świadczonych usług, efektywnością w osiąganiu celów rozwojowych, a także stanem środowiska miejskiego. Zarządzanie oparte o dane ułatwia ocenę, czy podejmowane działania przynoszą założone rezultaty, a miasto jest na dobrej drodze do postawionych celów. Dzięki normie ISO37120 miasto może w zestandaryzowany, uznany na świecie sposób monitorować swój rozwój. Certyfikat ten wzmacnia również markę miasta jako smart city.

TŚ: Jak popularna jest ta norma na świecie? Czy polskie miasta już ją znają?

SC: Na świecie jest obecnie 66 różnej wielkości miast certyfikowanych zgodnie z tą normą (tutaj znajduje się ich oficjalny rejestr⁽¹⁾). Miasta w Polsce interesują się tą normą, natomiast na razie jedynym polskim miastem, które znajduje się w tym rejestrze, jest Gdynia. Uzyskała ona certyfikację od WCCD na poziomie „aspirującym”, a to oznacza, że raportuje wybrane wskaźniki podstawowe i uzupełniające (im więcej wskaźników się raportuje, tym wyższe można uzyskiwać poziomy certyfikacji: aspirujący, brązowy, srebrny, złoty - aż do platynowego). Również Gdańsk wdrożył normę ISO37120, ale nie został zweryfikowany przez główną jednostkę certyfikującą, jaką jest World Council on City Data (WCCD), lecz przez polską jednostkę.

W ciągu miesiąca natomiast certyfikat powinien zostać przyznany Kielcom, z którymi współpracuję przy tym procesie.

TŚ: Czy certyfikacja jest procesem trudnym? Ile trwa, w jakim stopniu angażuje samorząd?

SC: Wewnętrzny proces zajmuje około trzech miesięcy, oczywiście pod warunkiem, że nie ma dłuższych przestojów w pracy wynikających z procedur związanych z pozyskiwaniem danych. To jest właśnie najtrudniejszy aspekt certyfikacji – fakt, że muszą być zebrane różnorodne dane pochodzące z różnych źródeł i jeszcze że muszą to być dane udokumentowane. Mogą one pochodzić np. z badań społecznych, z raportu Komendy Miejskiej Policji albo z Urzędu Pracy, z miejskich systemów informatycznych czy z polityk i programów miasta, np. z programów gospodarki niskoemisyjnej. Miasto musi dodatkowo umotywować, dlaczego wybrało określone źródło danych. Drugi etap certyfikacji jest już etapem zewnętrznym i trwa od jednego do trzech miesięcy. W tym czasie jednostka certyfikująca może np. poprosić miasto o dosłanie dodatkowych plików potwierdzających wybór danych.

TŚ: Norma motywuje więc miasto do zbierania danych... Jakie korzyści daje wzrastająca wiedza?

SC: ISO37120 zwiększa świadomość miasta w zakresie własnych obszarów problemowych, ale również silnych stron. Na przykład Kielce dzięki niej zauważyły, że muszą usprawnić wymianę danych z jednostkami naukowymi w zakresie bioróżnorodności. Dzięki normie miasta mogą podejmować decyzje strategiczne mające na celu podnoszenie jakości życia mieszkańców.

Poza tym miasta, które już podjęły wysiłek wdrożenia normy, pokazują, że chcą być otwarte, innowacyjne i chcą się rozwijać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. To może pomóc we wzmacnianiu ich wiarygodności w oczach inwestorów.

Dzięki wdrożeniu normy otrzymujemy kompleksową informację o tym, jak funkcjonuje miasto, ale możemy też łatwo porównać się z innymi⁽²⁾, wybierając podobny wielkościowo ośrodek w kraju czy na świecie o podobnej sytuacji ekonomicznej i o podobnych warunkach klimatycznych.

Do bazy danych⁽³⁾ miast mają też wgląd zwykli mieszkańcy (na razie jest ona dostępna tylko w języku angielskim). Wdrożenie normy może więc podnieść świadomość w zakresie funkcjonowania miasta i w ten sposób zwiększyć ich zaangażowanie. A to właśnie zaangażowani mieszkańcy są największym potencjałem miasta inteligentnego.

Rozmawiała Ewa Szekalska
Dziennikarz

Tekst powstał w ramach projektu Eco-Miasto, którego celem jest rozpowszechnienie i wdrażanie w polskich gminach dobrych praktyk w zrównoważonym rozwoju. Projekt organizowany jest przez Ambasadę Francji w Polsce i Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Teraz Środowisko jest wieloletnim patronem medialnym projektu.