© mbafai
W dniach 29 maja-2 czerwca 2023 r. w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) w Paryżu odbyło się drugie spotkanie Międzyrządowego Komitetu Negocjacyjnego (ang. Intergovernmental Negotiating Committee, INC). Celem prac INC jest opracowanie prawnie wiążącego traktatu ONZ ws. zanieczyszczenia plastikiem.
Przypominamy, do 2024 r. powstanie pierwszy w historii prawnie wiążący traktat ONZ odnoszący się do zanieczyszczenia plastikiem, już dziś potocznie nazywany traktatem plastikowym ONZ. Rezolucję (5/14) w sprawie opracowania tego instrumentu przyjęto w lutym 2022 r. w trakcie piątej sesji Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEA-5.2). Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.
Wstępna wersja traktatu zostanie przygotowana na kolejne zebranie INC
W wydarzeniu udział wzięło ponad 700 delegatów ze 169 państw świata oraz ponad 900 przedstawicieli organizacji pozarządowych. Co osiągnięto w trakcie tygodniowych negocjacji? Jak informuje Earth Negotiations Bulletin, spotkanie pełne było „proceduralnych przepychanek i dużych opóźnień”.
W trakcie prowadzonych dyskusji facylitatorzy wykazali m.in. rozbieżne opinie na temat tego, czy traktat w swojej ostatecznej wersji powinien zawierać określony w czasie cel dotyczący wyeliminowania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi. Delegaci zobowiązali jednak przewodniczącego Komitetu do przygotowania – w oparciu o dotychczasowe ustalenia - pierwszej wersji projektu traktatu. Dokument będzie rozpatrywany w trakcie trzeciego spotkania INC, które odbędzie się w listopadzie br. w Nairobi (Kenia).
Czytaj też: Co UE zgłosiła w stanowisku ws. opracowywanego przez ONZ traktatu plastikowego?
Wyłoniono ponadto organizatorów kolejnych spotkań. Czwarta sesja INC odbędzie się w Ottawie (Kanada) w pierwszej połowie 2024 r. Piątą sesję zaplanowano natomiast na drugą połowę 2024 r., ma ona odbyć się w Republice Korei.
- Nadszedł czas, aby przeprojektować produkty tak, aby zużywały mniej plastiku, zwłaszcza niepotrzebnego i problematycznego, aby przeprojektować opakowania produktów i sposób ich wysyłki, tak by zużywały mniej plastiku, aby przeprojektować systemy i produkty pod kątem ponownego użycia i recyklingu. INC ma moc przeprowadzenia tej transformacji, przynosząc ogromne możliwości dla wszystkich – mówiła w trakcie wydarzenia Inger Andersen, dyrektor wykonawcza Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP).
50. Światowy Dzień Środowiska
Potrzeba działań w zakresie ograniczenia zanieczyszczenia środowiska tworzywami sztucznymi wybrzmiewa także w ramach przypadających na dziś (5 czerwca) obchodów Światowego Dnia Środowiska. Idea obchodzenia tego święta została wypracowana w 1973 r. – oznacza to, że święto to obchodzimy w tym roku po raz 50. Od początku obchody koordynowane są przez UNEP. W Polsce koordynatorem działań jest UNEP/GRID-Warszawa - organizator kampanii #DlaPlanety.pl.
Każdego roku obchody skupiają się wokół konkretnych zagadnień dotyczących środowiska. Zeszłoroczne hasło przewodnie „Only One Earth” odnosiło się do Konferencji Sztokholmskiej z 1972 r., pierwszej konferencji ONZ poświęconej ochronie środowiska. Wydarzenie stanowiło podwaliny dla koncepcji zrównoważonego rozwoju (wyrażonej później w raporcie Światowej Komisji do spraw Środowiska i Rozwoju pn. Nasza wspólna przyszłość), także wówczas po raz pierwszy pojawił się termin polityki ochrony środowiska, a sama ochrona środowiska została uznana za podstawową funkcję państwa.
Tegoroczne hasło „Beat Plastic Pollution” skupia się na potrzebie działań na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia plastikiem.
- Ironią losu jest to, że materiał tak trwały, który nie ulega rozpadowi przez wiele stuleci, wykorzystywany jest do masowej produkcji przedmiotów, które pozostają w użyciu zaledwie przez chwilę, po czym stają się odpadem. Na świecie produkujemy ponad 430 mln ton plastiku rocznie, z czego 2/3 to produkty przeznaczona do jednorazowego użytku. Z tej masy dodatkowych tworzyw sztucznych w gospodarczym obiegu, mniej niż 10% poddawane jest recyklingowi, a ponad 20%, przez złe zarządzanie trafia do środowiska. Szacuje się, że co roku do jezior, rzek i mórz wrzucamy 23 mln ton plastiku – wskazuje UNEP/GRID-Warszawa.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
