Czy będą zmiany unijnych przepisów dot. trwałych zanieczyszczeń organicznych?

© antoine2k

Trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO lub POPs, z ang. Persistent Organic Pollutants) są substancjami chemicznymi charakteryzującymi się szczególnymi właściwościami fizyczno-chemicznymi, w wyniku czego zdolne są do bioakumulacji w organizmach żywych. Obecnie trwają prace nad oceną wpływu dotyczącą zmiany załączników IV i V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1021 z dnia 20 czerwca 2019 r. dotyczącego trwałych zanieczyszczeń organicznych. Rozporządzenie to wdraża przepisy dotyczące TZO wynikające z Protokołu do konwencji z 1979 r. w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości oraz Konwencji sztokholmskiej z 2004 r.

Jak wskazuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, zidentyfikowany został szereg obszarów, na które może znacząco wpłynąć planowana zmiana ww. rozporządzenia, zwłaszcza w kontekście zagospodarowania określonych rodzajów odpadów. W ww. załącznikach znajdują się bowiem: wykaz substancji objętych przepisami dotyczącymi gospodarowania odpadami określonymi (załącznik IV) oraz szczegółowe przepisy dotyczące gospodarowania odpadami (załącznik V).

Proponowane zmiany

Wśród elementów, na temat których planuje się zasięgnąć opinii, znalazły się m.in. możliwy wpływ obniżonych limitów polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn i furanów (PCDD/F) na gospodarkę popiołami pochodzącymi z palenisk domowych i biomasy czy koszty oraz praktyczne wyzwania związane z ustanowieniem systemu selektywnego zbierania dla tego rodzaju odpadów.

Rozważany jest wariant włączenia dioksyno i dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli (dl-PCB) do sumarycznej wartości dopuszczalnej PCDD/F, biorąc pod uwagę wspólny toksykologiczny sposób oddziaływania obu rodzin związków. - Wprowadzenie takiej wspólnej wartości dopuszczalnej, w zależności od limitu, mogłoby prowadzić do poważnych wyzwań analitycznych i logistycznych dla podmiotów zajmujących się recyklingiem olejów odpadowych, które obecnie systematycznie analizują/badają jedynie całkowitą zawartość polichlorowanych bifenyli (PCB), przy czym limit ten jest znacznie wyższy (50 mg/kg, w porównaniu z możliwymi nowymi wartościami dopuszczalnymi dla PCDD + dl-PCB w zakresie niskich µg/kg). Zainteresowane strony z branży twierdzą, że takie limity mogą być bardzo uciążliwe, wymagać inwestycji w nowe urządzenia analityczne, mieć duży wpływ na gospodarkę oraz zagrażać regeneracji olejów odpadowych w UE - czytamy w opracowanym przez KE dokumencie⁽¹⁾ pt. “Preliminarydiscussion points – POP Waste Impact Assessment”.

Rozważa się ponadto wprowadzenie do Załącznika IV nowych wartości dopuszczalnych dla kwasu perfluorooktanowego (PFOA), jego soli i związków pokrewnych, jak również dla kwasu perfluoroheksanosulfonowego (PFHxS), jego soli i związków pokrewnych. Rozważane wartości dopuszczalne mieszczą się w zakresie niskich mg/kg, lub nawet niższych, dla PFOA, PFHxS i ich odpowiednich soli, przy wyższych wartościach dla związków pokrewnych. - Informacje na temat stężenia tych substancji w odpadach prawie nie istnieją, co bardzo utrudnia dokonanie jakiejkolwiek świadomej oceny ich oddziaływania. Są jednak pewne przesłanki informujące, że stężenia te w niektórych odpadach tekstylnych, takich jak odzież na każdą pogodę czy też niektóre dywany (pochodzące z rozbiórki), mogą przekraczać rozważane wartości dopuszczalne. Obecnie recykling wyrobów włókienniczych (tzw. włókno na włókno – fibre to fibre) jest w UE bardzo ograniczony, niemniej jednak znaczna ilość wyrobów włókienniczych jest ponownie wykorzystywana – dodano.

Dalsze kroki

25 marca 2021 r. odbyła się dyskusja grupy ekspertów ds. odpadów w sprawie potencjalnych skutków proponowanych zmian. Miała ona charakter wyłącznie informacyjny i nieformalny i nie była poprzedzona debatą z państwami członkowskimi UE. Debata ta odbędzie się w późniejszym terminie, już po przedłożeniu wniosku przez Komisję w ramach tzw. procedury wspólnej decyzji.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska