W 12 lat emisje Orlenu wzrosły o 56%, Grupy Azoty – o 17%. Baza danych o emisjach przemysłowych

© Michal45

Na 300 mln ton dwutlenku węgla wyemitowanych w 2022 r. przez polską gospodarkę, ponad 56 mln ton pochodziło z przemysłu – drugiego największego krajowego emitenta obok energetyki. Dokładniejsze informacje na ten temat podsumowuje opublikowana w serwisie energy.instrat.pl baza emisji przemysłowych oparta na danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE)⁽¹⁾. Jak się okazuje, odpowiedzialność skupia się w konkretnych gałęziach wytwórczości, a także w konkretnych zakładach. Wkład pięciu liderów - Grupy Orlen, Grupy Azoty, ArcelorMittal, Heidelberg Cement i Grupy CRH - w całość przemysłowych emisji CO₂ w naszym kraju wynosił niemal 50%, z kolei 10 pierwszych w tej kategorii grup kapitałowych należy do pięciu sektorów. Znajdziemy wśród nich produkcję papieru, rafinację ropy naftowej wraz z produkcją koksu, produkcję cementu, wapna i gipsu, produkcję metali oraz produkcję chemikaliów i wyrobów chemicznych. Jak mówi ekonomista Fundacji Instrat i współautor przygotowanej bazy Michał Kulbacki, niska liczba branż, w których działają najwięksi emitenci, „niekoniecznie jest złą wiadomością”. – To wyraźny sygnał, że Państwo powinno wspomóc ich (emitentów – przyp. red.) w możliwie szybkiej dekarbonizacji. Znacząca redukcja emisji tych pięciu sektorów będzie oznaczała sukces w dekarbonizacji polskiego przemysłu – komentuje.

Czytaj też: Dekarbonizacja przemysłu energochłonnego. Potrzeba 650 instalacji CCS do 2028 r.?

Rafineria w Płocku na pierwszym miejscu

Największym emitentem dwutlenku węgla w polskim przemyśle jest Orlen, który w 2022 r. odpowiadał za emisję 11,22 mln ton CO₂. 7,5 mln ton z tej sumy przypadło na rafinerię w Płocku, zajmującą pierwsze miejsce wśród pojedynczych zakładów. Druga w kolejności, należąca do branży chemicznej Grupa Azoty wyemitowała 5,55 mln ton CO₂ (z czego 2,79 mln ton z Zakładów Azotowych „Puławy”). Gigant branży stalowej ArcelorMittal zajął trzecie miejsce z emisjami na poziomie 5,37 mln ton CO₂ (3,57 mln ton z huty w Dąbrowie Górniczej). HeildbergCement z czwartego miejsca w zestawieniu wyemitował 2,96 mln ton CO₂ (2,95 mln ton z zakładu Górażdże Cement w województwie opolskim), a piąta Grupa CRH – również z branży cementowej – 2,6 mln ton CO₂, z czego 2,2 mln ton z zakładu Cement Ożarów w Karsach w województwie świętokrzyskim. Inni znaczący pojedynczy emitenci w 2022 r. to aktywny w przemyśle papierniczym zakład Mondi Świecie w województwie kujawsko-pomorskim (2,07 mln ton CO₂), KGHM Polska Miedź w województwie dolnośląskim (1,03 mln ton CO₂) czy Lafarge Cement (Holcim Polska) – 1,27 mln ton CO₂.

Spadek tylko w ArcelorMittal

Poza wymienionymi sektorami energochłonnymi, zakłady o wysokim poziomie emisji działały też w branży spożywczej, meblarskiej czy gumowej (związanej m.in. z produkcją opon). - Wśród największych 50 emitentów – którzy odpowiadają za 20% emisji CO₂ z gospodarki – znalazły się również międzynarodowe korporacje, które nie są tradycyjnie kojarzone z dużymi emisjami – informuje Instrat. Znajdujemy wśród nich powszechnie kojarzone marki, takie jak odpowiedzialny za emisję 0,07 mln ton CO₂ Heineken, Mars, który wyemitował 0,03 mln ton i Coca-Cola z wynikiem na poziomie 0,02 mln ton. Wśród największych przemysłowych emitentów jedyną firmą, która od 2010 r. (z ówczesnego poziomu 9,18 mln ton CO₂) zmniejszyła swoje emisje (o 42%), była ArcelorMittal. Wiązało się to z zamknięciem pieca hutniczego w Krakowie i poprawą efektywności energetycznej w zakładzie w Dąbrowie Górniczej. W przypadku Orlenu emisje wzrosły natomiast aż o 56% (7,2 mln ton CO₂ w 2010 r.), co wynikało przede wszystkim ze wzrostu ilości przetwarzanej ropy naftowej. 51% wzrostu osiągnął rozbudowujący swoją produkcję HeildelbergCement, w 2010 r. plasujący się na poziomie 1,97 mln ton CO₂. Wzrosły także emisje pozostałej dwójki z top 5 liderów – Grupy Azoty (z 4,75 mln ton CO₂ w 2010 r.) i Grupy CRH (1,97 mln ton CO₂ w 2010 r.).

Czytaj też: Stłuc termometr, by nie widzieć gorączki. 81% MŚP nie mierzy śladu węglowego

Produkcja stali na północ?

W komentarzu do opublikowanych danych Instrat wskazuje również na przestrzenną koncentrację najbardziej emisyjnych zakładów – ¾ z nich znajduje się na południu Polski, co wynika z bliskości złóż surowców produkcyjnych. Dotyczy to cementowni zlokalizowanych w tzw. Pasie Cementu ciągnącym się od województwa lubelskiego do opolskiego, a także hut stali, które jednak – wskutek rozwoju morskiej energetyki wiatrowej oraz energetyki jądrowej – w przyszłości mogą przenieść się na północ. - To właśnie dla południowych regionów Polski dekarbonizacja będzie największym wyzwaniem. Tym samym na nich skupi się szczególna uwaga rządu, w tym powstałego na Śląsku resortu z przemysłem w nazwie – przekonuje think-thank. Poza danymi o emisjach CO₂, baza Instratu zawiera też informacje dotyczące tlenków azotu, emitowanych m.in. przez Grupę Azoty (7 tys. ton w 2022 r.) i Orlen (5,7 tys. ton) czy benzo(a)pirenu, emitowanego głównie przez zakłady z sektora spożywczego.

Szymon Majewski
Dziennikarz