Dalszy wzrost temperatury może doprowadzić do spadku plonów podstawowych upraw na południu UE o 10% rocznie

© samantha hemens/EyeEm

Autorzy publikacji Instytutu Europejskiej Polityki Ekologicznej (ang. Institute for European Environmental Policy – IEEP) pt. “Degradacja środowiska: wpływ na produkcję rolną⁽¹⁾” (ang. “Environmental degradation: impacts on agricultural production”) wskazują, że w latach 1981-2021 susze na terenie Unii Europejskiej (UE) i Wielkiej Brytanii doprowadziły do rocznych strat wartości brutto sektora rolnego rzędu 2,58%. Przy scenariuszu wzrostu globalnej temperatury o 4°C straty te mogłyby wzrosnąć do 7% rocznie.

Jak utrzymują autorzy publikacji, pogarszający się stan środowiska naturalnego, który w negatywny sposób wpływa na produkcję żywności, spowodowany jest m.in. niezrównoważonymi praktykami w obrębie sektora rolnego. Przykładowo – produkcja żywności we wszystkich krajach członkowskich jest aktualnie odpowiedzialna za 30% wszystkich emisji gazów cieplarnianych w UE. Z kolei głównym winowajcą utraty bioróżnorodności i degradacji gleby na Stary, Kontynencie jest nieumiejętne użytkowanie gruntów.

Dramatyczne prognozy dla produkcji rolnej

Aktualne badania na temat wpływu globalnego ocieplenia na produkcję żywności skupiają się głównie na podstawowych uprawach, wśród których jest kukurydza, pszenica czy ryż. Warto jednak dodać, że pesymistyczne wyniki analiz dotyczące przyszłych plonów zbóż nie odbiegają znacznie od analogicznych prognoz na temat uprawy warzyw, owoców i orzechów.

W pracy przypomniano, że w XXI w. na całym świecie przewiduje się rosnące prawdopodobieństwo występowania ekstremalnych warunków pogodowych, a wraz z nimi – coraz silniejszy wpływ na sektor rolny.

– W związku z kombinacją upałów i susz w XXI w. przewiduje się znaczne straty w produkcji rolnej w większości regionów Europy, których ilość nie będzie rekompensowana plonami z północnej części kontynentu – poinformowano w raporcie, dodając, że w przypadku globalnego wzrostu temperatury o 2°C, południowoeuropejskie plony podstawowych upraw zmniejszą się o ponad 10%, co oznaczałoby np. redukcję plonów kukurydzy o 11% na południu i o 5% na północy kontynentu. Gdyby do wzrostu temperatury dodano niedobory w nawadnianiu roślin, spadek ilości plonów kukurydzy mógłby sięgnąć 20% we wszystkich krajach UE (w niektórych państwach takich jak Hiszpania, Grecja, Bułgaria, Portugalia – nawet 80%).

Biorąc pod uwagę scenariusz globalnego wzrostu temperatury o 2°C, naukowcy przekazali, że spowodowałby on 5-procentowy wzrost plonów pszenicy na północy kontynentu i 12-procentowy spadek ich ilości na południu. Poinformowano przy tym, że spodziewane efekty globalnego ocieplenia będą miały znacznie bardziej dramatyczne skutki dla rolnictwa poza Europą.

Mięsa i mleka będzie coraz mniej?

Zmiany klimatyczne nie wpływają jednak tylko na uprawę roślin, ale także na chów i hodowlę zwierząt. Poprzez postępujące wzrosty temperatur zwierzęta będą doświadczały coraz dotkliwszego stresu cieplnego. Jak utrzymują autorzy opisywanej publikacji, skutkowałoby to ograniczoną mobilnością stad na pastwiskach, co miałoby z kolei przełożenie na mniejszą różnorodność pokarmu, większe prawdopodobieństwo występowania chorób. Efektem tych zmian ma być z kolei widoczna redukcja ilości produkowanego mięsa i mleka.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz