Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Zmiany klimatu wpływają na zdrowie seniorów. Potrzebne są pilne działania

Zmiany klimatu wpływają na zdrowie ludzi, zwłaszcza grup najbardziej narażonych. Jedną z nich są seniorzy, których przybywa. Wymaga to wdrożenia pilnych działań, m.in. uwzględnienia zdrowotnych skutków zmiany klimatu w Narodowym Programie Zdrowia.

   Powrót       14 listopada 2022       Ryzyko środowiskowe   

Ponad jedna piąta mieszkańców Polski ma więcej niż 60 lat, a seniorzy powyżej 75. roku życia stanowią ok. 7% ogółu. Tymczasem grupa ta należy do najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu – wynika z raportu „Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów” przygotowanego przez Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki i organizację HEAL Polska dla Koalicji Klimatycznej. Raport swoją premierę miał w szczególnym dla seniorów dniu – 14 listopada 2022 r., kiedy to obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Seniora.

- Powstrzymanie spowodowanej przez człowieka zmiany klimatu jest najważniejszym wyzwaniem pierwszej połowy XXI wieku. Jeśli nie zatrzymamy do 2030 r. wzrostu koncentracji CO2 i innych gazów cieplarnianych w atmosferze, to przekroczone zostaną punkty krytyczne stabilności systemu klimatycznego. Nawet jeśli znacznie zmniejszymy emisję GHG do atmosfery, to negatywne skutki zmiany klimatu pozostaną z nami na długo. Jednym z tych skutków jest wpływ na zdrowie. Seniorzy są – obok osób przewlekle chorych, kobiet w ciąży i dzieci – jedną z najbardziej narażonych na to oddziaływanie grup – mówił podczas prezentacji raportu dr hab. Zbigniew Karaczun, prof. SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej i współautor raportu.

Polskie społeczeństwo  starzeje się

W ciągu ostatnich 10 lat w Polsce o prawie 5% wzrosła liczba ludności w wieku poprodukcyjnym, prognozy wskazują, że w kolejnej dekadzie odsetek seniorów powyżej 75. roku życia wzrośnie do 11%, a prognozy GUS wskazują, że do 2050 r. udział procentowy ludności w wieku poprodukcyjnym osiągnie nawet 40%. Dane te, wraz z pogłębiającym się kryzysem klimatycznym, stanowić będą coraz poważniejsze wyzwanie dla sektora ochrony zdrowia.

Fale upałów i inne ekstremalne zdarzenia pogodowe

Jednym z najgroźniejszych skutków zmiany klimatu jest wzrost częstości oraz siły tzw. ekstremalnych zjawisk pogodowych. Przykładem są coraz częstsze fale upałów, które w 2003 r. w Europie odpowiadały za 70 tys. zgonów, głównie wśród osób starszych. Prognozuje się, że do końca połowy wieku fale upałów staną się przyczyną dodatkowych 120 tys. zgonów rocznie w całej Unii Europejskiej i przełożą się na koszt gospodarczy rzędu 150 miliardów euro. - Zagrożenie to nie ominie Polski. Szacuje się, że zwiększony wzrost częstości występowania fal upałów w Warszawie spowoduje znaczący wzrost umieralności, w latach 2011–2040 może wynieść on około 36% ogólnej liczby zgonów dziennych (w trakcie fali upału), a po 2040 roku, ze względu na 6-krotne zwiększenie liczby 5-dniowych fal upałów, liczba zgonów dziennych w trakcie fal upałów może wzrosnąć nawet ponad 225% w odniesieniu do sytuacji obecnej – czytamy w raporcie.

Czytaj też: Europa jest najszybciej ocieplającym się regionem świata

Jak wyjaśniono, fale upałów nazywane są „cichym zabójcą”w ich trakcie ludzie umierają „po cichu”, w domach, niejako wymykając się statystykom, które zgonów w wyniku chorób układu krążenia czy układu oddechowego nie przypisują bezpośrednio wysokiej temperaturze powietrza – czytamy. Problemy zdrowotne wywołane upałem mogą wystąpić u osób w każdym wieku. Jednak niektóre wrażliwe grupy ludzi, w tym populacja osób starszych, są bardziej narażone na niewysiłkowy udar cieplny, który wynika z narażenia na wysokie temperatury otoczenia.

Ze względu na wiek seniorzy narażeni są ponadto na inne ekstremalne zdarzenia pogodowe - powodzie, huraganowe wiatry, gwałtowne burze, susze czy śnieżyce. - Seniorzy są grupą najbardziej narażoną na negatywne skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych ze względu na fakt, że wielu z nich nie jest i nie będzie w stanie samodzielnie podjąć działań niezbędnych do zapewnienia sobie bezpieczeństwa (zarówno ze względu na choroby układu ruchu, co uniemożliwia szybką ucieczkę z miejsc zagrożonych, jak i ograniczone zdolności podejmowania prawidłowych decyzji w sytuacjach zagrożenia). Ponieważ ich czas reakcji jest zazwyczaj dłuższy niż osób młodych, mogą nie być w stanie podjąć decyzji o ewakuacji odpowiednio wcześnie. Decyzję tę może utrudnić również podwyższony poziom lęku przed zmianą. Część starszych dorosłych nie korzysta z nowoczesnych urządzeń i mediów: smartfonów, Internetu, mediów społecznościowych. Dlatego komunikaty o ryzyku wystąpienia zdarzeń ekstremalnych, rozsyłane przez RCB, mogą nie być dla nich dostępne. Dlatego w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk pogodowych będą oni szczególnie narażeni na zranienia, wypadki, a nawet zgony – wskazano.

Potrzebne pilne działania

Autorzy raportu wskazują, że aby zmniejszyć ryzyko zdrowotne wynikające ze skutków zmiany klimatu, niezbędne są działania na wszystkich poziomach, w tym podejmowane przez władze publiczne.

Rolą władz, zarówno rządowych jak i samorządowych, jest przeprowadzenie odpowiednich zmian systemowych, które obniżą ryzyko zdrowotne wynikające ze zmiany klimatu. To m.in. konieczność wzmocnienia systemu ochrony zdrowia w Polsce, zwiększenia liczby lekarzy geriatrów, zapewnienia studentom medycyny wiedzy z zakresu skutków zdrowotnych zmiany klimatu, ujęcia tych zagadnień w Narodowym Programie Zdrowia, ustawach o zdrowiu publicznym i o osobach starszych czy edukacja o tym, jak sami możemy chronić siebie i swoich najbliższych — zaznacza Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska.

W raporcie zawarte zostały rekomendacje działań, zarówno porady dla seniorów i ich opiekunów dotyczące ochrony przed skutkami zmiany klimatu, jak i rekomendacje dla decydentów. Wśród kluczowych kwestii wymienia się tu m.in. uwzględnienie zdrowotnych skutków zmiany klimatu w Narodowym Programie Zdrowia i przepisach Ustawy o zdrowiu publicznym, zwiększenie roli prewencji chorób oraz zapobieganie obniżaniu jakości życia wynikającej ze zmiany klimatu, uwzględnianie zagadnień dotyczących zagrożeń wynikających z narastania skutków zmiany klimatu w programach nauczania uczelni medycznych czy wprowadzenie rzetelnej i powszechnej edukacji prozdrowotnej oraz ekologicznej, również w kontekście antropogenicznych przyczyn i skutków zmiany klimatu oraz jej wpływu na zdrowie, z uwzględnieniem osób w podeszłym wieku.

Z pełną treścią raportu można zapoznać się tutaj.

Joanna Spiller: Dziennikarz, inżynier środowiska

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Zielone okienko w każdej gminie. Przedwyborcze wskazówki od ClientEarth (28 marca 2024)Prezydenci Brazylii i Francji zapowiedzieli miliard euro dla Amazonii (28 marca 2024)Za nami VI posiedzenie Komitetu Monitorującego program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (28 marca 2024)Recykling nawet 15,6 razy większy przy zbiórce selektywnej. Dane z Europy i Polski o tworzywach sztucznych (27 marca 2024)Debata Rady nt. wniosku KE dot. przeglądu ramowej dyrektywy ws. odpadów (27 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony