ZMP przeciwne zniesieniu zasady samobilansowania się systemu gospodarki odpadami

© NopponPAT

W ostatnich dniach Jacek Ozdoba, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który w resorcie odpowiedzialny jest za kwestie związane z gospodarką odpadami, skierował prośbę o opinię w tej sprawie do władz Związku Miast Polskich (ZMP). Jak czytamy w odpowiedzi⁽¹⁾ Związku, „koncepcja samofinansowania systemu odpadowego oparta jest na dwóch zasadach, które ZMP w pełni akceptuje i o których uwzględnienie się ubiegał”. - Wytwarzający odpady ponosi koszty ich zagospodarowania, ponadto uzupełnienie (dofinansowanie) systemu może pochodzić ze środków uzyskanych ze sprzedaży wysegregowanych z odpadów surowców wtórnych. Niestety dotychczasowe działania, w tym liczne zmiany prawne, nie zapewniły realizacji tych zasad, które – gdyby były przestrzegane – zapewniłyby sprawiedliwy charakter opłat – pisze dyrektor Biura ZMP Andrzej Porawski.

Swoją opinię w tej sprawie wyraziła także Unia Metropolii Polskich – więcej na ten temat w artykule pt. Samobilansowanie się systemu odpadowego. Co na ten temat sądzą samorządowcy?

System gospodarowania odpadami do poprawki

Jak zauważa, w chwili obecnej część podmiotów wytwarzających odpady, nie ponosi kosztów ich zagospodarowania, w związku z czym opłatami tymi obciążani są inni uczestnicy systemu gospodarki odpadami, ponadto wciąż znacząca jest liczba mieszkańców uchylająca się od wnoszenia opłat za gospodarowanie odpadami. - Zdecydowanie zbyt niskie są ponadto opłaty za odbiór odpadów z nieruchomości niezamieszkałych, absurdalnie niesprawiedliwe są przepisy dotyczące opłaty za odpady z nieruchomości rekreacyjnych, wciąż znacząca jest liczba mieszkańców uchylająca się od wnoszenia opłat, zwłaszcza przy niektórych metodach ustalania stawek opłaty, wysegregowane odpady nie tylko nie przynoszą żadnych środków, ale gminy muszą płacić coraz więcej podmiotom, które decydują się na ich odbiór i przerób – wylicza Porawski.

Czytaj też: Jak nie dopłacać do gospodarki odpadami

Dlatego, zdaniem ZMP, wskazane okoliczności powodują, że bez dokonania niezbędnych zmian w przepisach (wyeliminowania powyższych wad) nie można brać pod uwagę umożliwienia gminom dopłacania do gospodarki odpadami. - Dopłacanie oznaczałoby bowiem w istocie dotowanie z pieniędzy podatników, czyli tych, którzy dziś płacą ewidentnie zbyt mało albo nie płacą wcale, co byłoby jaskrawo niesprawiedliwe – czytamy. - Dopiero realne wprowadzenie (a nie tylko uchwalenie) tych zmian, uzupełnione przez implementację rozszerzonej odpowiedzialności producentów, umożliwi ewentualne upoważnienie rad gmin – podobnie, jak to ma miejsce w zaopatrzeniu w wodę – do dobrowolnego dofinansowania systemu zagospodarowania śmieci, jeśli będą po temu możliwości finansowe – dodano.

Przyjmowane stawki podlegają kontroli odpowiednich organów

Jak czytamy w stanowisku⁽²⁾ przyjętym przez zarząd Związku, „konieczność podnoszenia stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – będąca zjawiskiem niemal powszechnym w całym kraju – jest wynikiem galopujących kosztów funkcjonowania systemu odpadowego, co w znacznej mierze jest konsekwencją zmian wprowadzanych w drodze ustaw i rozporządzeń”. - Jednocześnie wyrażamy zdecydowany sprzeciw wobec formułowanych przez przedstawicieli Ministerstwa [Klimatu i Środowiska - przyp. red.] twierdzeń dotyczących „nieuzasadnionego wzrostu opłat dla mieszkańców za gospodarowanie odpadami”. Uchwały rad gminy w sprawie wysokości stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi podlegają nadzorowi wyspecjalizowanych w sprawach finansowych organów administracji publicznej, jakimi są regionalne izby obrachunkowe, oraz kontroli ze strony sądów administracyjnych. Orzecznictwo organów nadzoru nie potwierdza prawdziwości powyższego zarzutu. Co więcej, pozostaje on w oczywistej sprzeczności z założeniami systemu odpadowego, które uniemożliwiają przeznaczanie środków pochodzących z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na cele niezwiązane z tym systemem – argumentuje Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP, w stanowisku przyjętym na posiedzeniu Związku.

Kolejny apel o ROP…

- Raz jeszcze apelujemy o jak najszybsze wprowadzenie skutecznych rozwiązań prawnych – wzorowanych na rozwiązanych obowiązujących w innych krajach UE - dotyczących Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Rozwiązania te umożliwiają finansowanie gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi ze środków pochodzących od wprowadzających produkty na rynek, a w konsekwencji pozwolą na zahamowanie wzrostu opłat uiszczanych przez mieszkańców na rzecz gmin – apeluje ZMP.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.