Instrumenty wspierania modernizacji budynków w Polsce. Rekomendacje zmian dla decydentów

termomodernizacja
© Alberto Masnovo

Stowarzyszenie Fala Renowacji zaprezentowało raport⁽¹⁾ pt. „Efektywne instrumenty wspierania efektywności energetycznej budynków”. W raporcie przedstawiono szereg rekomendacji dla decydentów w zakresie wsparcia modernizacji budynków w Polsce. Jak wskazywano podczas prezentacji wyników raportu, w Polsce 40% energii w budynkach nadal pochodzi z paliw kopalnych spalanych na miejscu, same budynki natomiast odpowiadają za 40% emisji gazów cieplarnianych w gospodarce. Dlatego, aby spełnić ambicje klimatyczne Unii Europejskiej, niezbędne jest przyśpieszenie zmian w tym sektorze.

- Brak transformacji tej części gospodarki nie będzie mógł zostać zrównoważony przez redukcje emisji w innych sektorach – czytamy w raporcie.

- Nie ma lepszego momentu, byśmy w Polsce zaczęli mówić o ograniczeniu zużycia energii przez budynki. Bruksela zaakceptowała Krajowy Plan Odbudowy, którego kluczowym elementem jest właśnie efektywność energetyczna budynków – mówił podczas wydarzenia Michał Kurtyka, były minister klimatu i środowiska oraz prezydent COP24.

Rekomendacje dla sektora budynków jednorodzinnych

System wsparcia renowacji w budownictwie jednorodzinnym w Polsce opiera się obecnie na trzech instrumentach – programach Czyste Powietrze i Stop Smog oraz uldze termomodernizacyjnej. Jak czytamy, przegląd działań wspierających modernizację energetyczną budynków jednorodzinnych w poszczególnych krajach europejskich pozwala na sformułowanie szeregu kluczowych wniosków w zakresie możliwości uzupełniania luk w polskich instrumentach.

Wśród rekomendacji znalazły się m.in. zwiększenie kwot maksymalnych przyznawanych w ramach programów wsparcia.

- Maksymalne kwoty wspieranych inwestycji w Polsce są na stosunkowo niskim poziomie na tle innych państw europejskich, również po uwzględnieniu różnic siły nabywczej obywateli. Uniemożliwia to wykorzystanie pełnego potencjału modernizacji. Dotyczy to zarówno kosztów jednostkowych (wsparcie na m² w Czystym Powietrzu), jak i całkowitych (maksymalna kwota odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej, maksymalna kwota dotacji w Czystym Powietrzu) – wskazano.

Czytaj też: Budownictwo zrównoważone w Polsce – czym jest i jakie standardy musi spełniać

W zakresie budynków jednorodzinnych rekomenduje się ponadto dostosowanie zasad programu Czyste Powietrze tak, aby wspierał on głębokie i kompleksowe modernizacje, powiązanie wsparcia w ramach ulgi termomodernizacyjnej z efektami energetycznymi inwestycji czy integrację programu Stop Smog z Czystym Powietrzem przy zredefiniowaniu roli samorządów oraz włączeniu spółek energetycznych do programu. Ponadto wśród kluczowych działań wymienia się także wprowadzenie systemu klas energetycznych oraz wdrożenie kompleksowego systemu informowania oraz obsługi beneficjentów.

- Wprowadzenie systemu klas energetycznych ułatwia zdefiniowanie jasnych i zrozumiałych warunków podwyższonego wsparcia dla inwestycji prowadzących do głębokiej redukcji zużycia energii (np. konieczność poprawy efektywności o dwie klasy) – wyjaśniono.

Organami zaangażowanymi we wdrożenie zmian – wskazują autorzy raportu – ma być m.in. Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz fundusze wojewódzkie, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Rozwoju i Technologii

Rekomendacje dla sektora budynków publicznych

Głównym źródłem finansowania modernizacji budynków publicznych w Polsce są fundusze UE. Podkreślono jednak, że choć to KE przedstawia ogólne wytyczne dotyczące sposobu wykorzystania funduszy, to szczegółowe warunki przyznania dofinansowania na realizację poszczególnych projektów są jednak określane na poziomie krajowym.

- Obecnie jednak do żadnego z największych programów wsparcia nie przypisano wymogów zapewniających kompleksową i głęboką modernizację energetyczną budynków, które byłyby spójne z celami klimatyczno-energetycznymi UE na lata 2030 i 2050 – czytamy.

Wśród kluczowych zmian zaleca się zatem wprowadzenie jednolitych wytycznych dot. standardu modernizacji budynków publicznych oraz wprowadzenie systemu zarządzania danymi pozwalającymi na określenie potrzeb związanych z modernizacją budynków publicznych.

Zaproponowane reformy w systemie instrumentów wsparcia modernizacji budynków publicznych w Polsce obejmują ponadto wprowadzenie podwyższonego wsparcia dla modernizacji publicznych osiągających zeroemisyjny standard w programach wsparcia finansowych z funduszy unijnych, KPO oraz Funduszu Modernizacyjnego, a także uruchomienie nowego ogólnokrajowego instrumentu finansującego głęboką i kompleksową modernizację budynków publicznych w połowie lat 20. XXI wieku.

Zdaniem autorów raportu należałoby także poszerzyć bazę CEEB o moduł zawierający dane o efektywności energetycznej budynków publicznych. Zaleca się ponadto stworzenie dedykowanego portalu zawierającego dobre praktyki w zakresie modernizacji zabytków, powiązanego z poszerzoną bazą CEEB.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.