ROP dla tekstyliów? Zaproponowano zmiany w dyrektywie odpadowej© Мария Фадеева
W Unii Europejskiej rocznie wytwarzanych jest 12,6 mln ton odpadów włókienniczych. W tym 5,2 mln ton to tylko odzież i obuwie, co w przeliczeniu na osobę daje 12 kg odpadów rocznie.
- Obecnie jedynie 22% pokonsumenckich odpadów włókienniczych zbiera się selektywnie w celu ponownego użycia lub recyklingu, podczas gdy pozostała część jest często spalana lub składowana – wskazuje Komisja Europejska w komunikacie prasowym.
Ponadto sam sposób produkcji i konsumpcji odzieży jest niezrównoważony. - Wykorzystuje on nadmierne ilości wody i energii, szkodzi przyrodzie i przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych na całym świecie – mówi Frans Timmermans, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu. - Dlatego też będziemy wymagać od producentów przyjęcia większej odpowiedzialności za powstałe odpady włókiennicze. Pobrane opłaty zostaną wykorzystane do pobudzenia sektora ponownego użycia i naprawy (…) – podkreślił Timmermans, komentując najnowszą propozycję Komisji Europejskiej ws. zmian w dyrektywie odpadowej dotyczących wyrobów włókienniczych.
Zharmonizowane systemy ROP
Mianowicie, KE zaproponowała w środę przepisy, które nałożą na producentów „odpowiedzialność za pełny cykl życia wyrobów włókienniczych”. Przedstawiona propozycja „jest zgodna ze zobowiązaniem Komisji podjętym w strategii UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych o obiegu zamkniętym”.
Czytaj: Fast fashion powinna szybko wyjść z mody. Opublikowano strategię tekstylną UE
- Niniejszy wniosek ustawodawczy stanowi istotny krok w kierunku bardziej zrównoważonego sektora tekstylnego o obiegu zamkniętym, realizując naszą przełomową strategię dotyczącą wyrobów włókienniczych. Zharmonizowane przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta w całej UE stworzą równe warunki działania na jednolitym rynku i zapewnią stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci”. Inicjatywa ta pobudzi inwestycje w infrastrukturę ponownego użycia i recyklingu wyrobów włókienniczych, stworzy lokalne miejsca pracy i pobudzi innowacje na wszystkich etapach cyklu życia wyrobów włókienniczych. Stworzy to również możliwości oszczędności dla obywateli, którzy wybierają modę ponadczasową i vintage zamiast tzw. fast fashion – mówi Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa.
Jak przypomniano, systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) przyczyniły się do poprawy gospodarowania odpadami w przypadku np. opakowań, baterii czy sprzętu elektronicznego i elektrycznego.
Komisja zaproponowała więc wprowadzenie w państwach członkowskich UE obowiązkowych i zharmonizowanych systemów także dla wyrobów włókienniczych. Producenci będą musieli pokryć koszty gospodarowania odpadami włókienniczymi, co powinno stanowić dla nich zachętę do redukowania ilości odpadów i domykania obiegu wyrobów włókienniczych. Produkty mają być po prostu od samego początku lepiej projektowane. - Wysokość płatności producentów na rzecz systemu ROP zostanie dostosowana w oparciu o efektywność środowiskową wyrobów włókienniczych, czyli zasadę znaną jako „ekomodulacja” – wskazano. Nowe przepisy mają ponadto ułatwić wdrożenie w państwach członkowskich wymogu selektywnego zbierania wyrobów włókienniczych od 2025 r., a także promować badania i rozwój innowacyjnych technologii GOZ w sektorze włókienniczym.
Warto zauważyć, że nie została pominięta kwestia nielegalnego wywozu odpadów włókienniczych do krajów, w których występuje problem z ich właściwym zagospodarowaniem. Nowe przepisy doprecyzują, czym są odpady i co uznaje się za wyroby włókiennicze wielokrotnego użytku. Ma to położyć kres praktyce wywozu odpadów pod przykrywą ponownego użycia. - Będzie to uzupełnieniem środków przewidzianych we wniosku dotyczącym nowego rozporządzenia w sprawie przemieszczania odpadów, które zagwarantują, że przemieszczanie odpadów włókienniczych będzie miało miejsce tylko wtedy, gdy istnieją gwarancje, że gospodarowanie odpadami odbywa się w sposób racjonalny ekologicznie – dodano.
Co dalej?
Przedstawiony wczoraj wniosek KE dotyczący ukierunkowanej zmiany dyrektywy ramowej w sprawie odpadów zostanie rozpatrzony przez Parlament Europejski i Radę UE. Odbędzie się to w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.
Co ważne, wniosek KE obejmuje również środki zapobiegające marnotrawieniu żywności.
Dominika AdamskaSekretarz redakcji, geograf
