Inwestycje w elastyczność ograniczą marnotrawienie energii - branża PV apeluje do władz UE

Panele słoneczne
© Smileus

W liście podkreślono, że sektor energetyki słonecznej przeżywa prawdziwy boom inwestycyjny. Tylko w 2022 r. w krajach Unii Europejskiej (UE) przybyło 40 GW w instalacjach fotowoltaicznych. Według szacunków Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), w 2023 r. przyrosty powinny sięgnąć 60 GW, aby zrekompensować niedobór rosyjskiego gazu. W trakcie ubiegłej zimy produkcja energii z OZE pomogła zaoszczędzić 12 miliardów euro na kosztach zakupu gazu. Było to kluczowe po inwazji Rosji na Ukrainie oraz w obliczu kryzysu energetycznego.

Mocy w energetyce słonecznej będzie przybywać, a kraje UE w dalszym ciągu zwiększają swoje ambicje. Zgodnie z najnowszym raportem SolarEurope⁽¹⁾, z przedłożonych Krajowych Planów na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) wynika, że ambicje w zakresie fotowoltaiki do 2030 r. zwiększono średnio o 63%. Litwa zwiększyła cele słoneczne o 500%. Finlandia, Portugalia, Słowenia i Szwecja podwoiły swoje poprzednie cele, a Hiszpania zwiększyła swoje ambicje PV o 94%. Przenalizowano plany KPEiK, które wpłynęły tylko od 12 krajów członkowskich. Te było trzeba przedstawić do 30 czerwca br. 15 krajów, w tym Polska, nie dotrzymały terminu. Przypomnijmy, że do końca czerwca br. w Polsce trwały prekonsultacje tego dokumentu oraz Polityki Energetycznej Polski do 2040 r.

Pomimo znacznych osiągnięć i rozbudowy mocy w energetyce słonecznej, ale też w pozostałych źródłach OZE, Europa nie wykorzystuje w pełni potencjału bezemisyjnej produkcji. Było to w szczególności obserwowane w Polsce i Czechach, gdy podczas dni z nadwyżkami energii i niskim zapotrzebowaniu na energię, ostatecznie operatorzy decydowali się na ograniczenie pracy instalacji OZE w dobrych warunkach pogodowych. W tych krajach zdecydowano się na wyłączenie instalacji OZE, gdyż są one elastyczne i łatwe w zarządzaniu – inaczej wygląda w przypadku elektrowni węglowych, które nie jest tak prosto wyłączyć z godziny na godzinę – czytamy w liście

Problemy systemowe będą się nawarstwiać – potrzebna jest elastyczność

Rozwijająca się energetyka rozproszona, uzależniona od warunków pogodowych, wymaga inwestycji w elastyczność systemową.

- Ze względu na zależność od tak zwanego "obciążenia podstawowego" i brak elastyczności systemu, spalany jest wysokoemisyjny węgiel, a czysta, tania energia słoneczna jest marnowana – czytamy.

W liście wyjaśniono, że nieuwzględniona zmienność cen energii i zbyt częste ceny ujemne zagrażają inwestycjom w nowe aktywa fotowoltaiczne. Większa zmienność cen, na przykład poprzez skoki cen lub ceny ujemne, będą nową normą w architekturze energetycznej. Będą też silnym sygnałem do adaptacji poprzez zachęcanie do większej elastyczności sieci. Ale oznacza również większą niepewność co do przychodów, a nawet ich utratę, co całkowicie spowalnia inwestycje w OZE po stronie deweloperów – przekonuje branża.

Organizacje rekomendują m.in. poprawę gotowości sieci na zmienność produkcji energii dzięki specjalnym scenariuszom rozwoju sieci i inwestycjom uzgodnionym z branżą. Potrzebne jest podjęcie działań w celu przyspieszenia wydawania pozwoleń i budowy krajowej i transgranicznej infrastruktury sieciowej oraz zaangażowanie w proces cyfryzacji operatorów sieci elektroenergetycznych. Organizacje podają, że proces wydawania pozwoleń na budowę infrastruktury sieciowej na dużą skalę może trwać do 7 lat, a w przypadku projektów transgranicznych - nawet do 10 lat.

Należy masowo promować elastyczne zasoby energetyczne - zarówno po stronie inteligentnego systemu, jak i po stronie wytwarzania.

- Potrzebujemy więcej możliwości magazynowania w sieci - baterii i magazynów ciepła. Ale potrzebujemy również większej elastyczności ze strony elektrowni jądrowych. Nie zapominajmy, że kraje jądrowe również będą wymagały elastyczności od strony popytowej – czytamy.

Konieczne jest też promowanie hybrydowych projektów OZE łączących fotowoltaikę z magazynowaniem energii lub łączących fotowoltaikę z innym uzupełniającym odnawialnym źródłem energii, takim jak elektrownie wiatrowe. Obecnie w polskim parlamencie procedowane są zapisy dotyczące cable poolingu.

UE nie powinna też zapominać o rozwoju elastyczności poprzez wspieranie budownictwa inteligentnego. Należy przyspieszyć tempo renowacji budynków, aby je „ucyfrowić” i sprawić, by w coraz większym stopniu reagowały na sygnały cenowe dotyczące energii elektrycznej. Pomoże w tym wyposażenie w postaci magazynów energii czy inteligentnych pomp ciepła.

Po listem podpisało się w sumie 19 organizacji, w tym SolarPower Europe, Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki, Romanian Photovoltaic Industry Association, APREN, Arena PRO, The Norwegian Solar Energy Cluster, Italia Solare, ISEA, OIE Hrvatska, SER, UNEF, APPA renovables, Helapco, European Energy oraz Solar Association, Swiss Solar, APSTE, Techlink oraz Photovoltaic Austria.

Patrycja Rapacka
Redaktor