Trwają badania nad recyklingiem paneli

© killykoon

Strumień tych odpadów wzrośnie dopiero w perspektywie dwóch dekad, ale już dziś powstają odpady z produkcji czy montażu paneli. Z informacji, do których dotarła redakcja wynika, że działają przynajmniej trzy zakłady na terenie Polski przetwarzające zużyte panele (dwa na terenie woj. mazowieckiego, jeden w woj. kujawsko-pomorskim). Zakłady zajmują się recyklingiem paneli „przy okazji” przeróbki innych odpadów. Jeden z nich buduje prototypową linię dedykowaną recyklingowi paneli PV.

Odzyskać krzem

Obecnie trwają prace badawczo-wdrożeniowe nad recyklingiem paneli PV w kilku ośrodkach naukowych. Zależnie od metod, poziom recyklingu surowców z paneli przekracza 90%. – Ramy aluminiowe, elementy stalowe i tworzywa sztuczne poddaje się recyklingowi przez uplastycznienie. Dziś największym wyzwaniem w recyklingu paneli fotowoltaicznych jest odzysk krzemu i innych składników warstwy aktywnej – mówi nam dr inż. Ewa Zawadzka, kierownik grupy badawczej materiałów kompozytowych i recyklingu w Łukasiewicz – IEL, jednym z Instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz. Grupa zajmuje się recyklingiem czysto mechanicznym. - Staramy się opracowywać metody uniwersalne dla wszystkich odpadów wielokomponentowych i kompozytowych z energetyki i źródeł odnawialnych. Celem jest jedna metoda, nieangażująca środków chemicznych. Ze względów środowiskowych przyjmujemy, że szara woda odpadowa może być zanieczyszczona przez pyły pochodzące z surowca odpadowego, ale nie przez dodatkowe czynniki chemiczne – podkreśla. Ośrodek zaczął pracę od kompozytów turbin wiatrowych, przez łopaty, aż po panele PV. - Skupiamy się na płycie szklanej z warstwami aktywnymi, które pozwalają wytwarzać energię. Staramy się rozdrobnić surowiec odpadowy do poziomu wielkości cząstek mikronowych, do czego stosuje się kilkuetapową obróbkę mechaniczną i rozdział fluidyzacyjny bądź flotacyjny. Na podstawie różnic w masie cząstek oddzielamy warstwy lżejsze od pozostałych, które nie zawierają krzemu. Dzięki temu docelowy recyklat jest wzbogacony w krzem względem statystycznego składu panelu PV. Otrzymane cząstki są z każdej strony „otwarte”, czyli gotowe na obróbkę chemiczną w różnych zastosowaniach – wyjaśnia. Takie podejście, ukierunkowane na konkretną (optymalną) wielkość ziaren recyklatu jest, zdaniem badaczki, unikatowe na skalę polską i europejską. Jak się okazuje, technologia w przyszłości będzie mogła mieć także zastosowanie w recyklingu kolektorów słonecznych. - Jeżeli opracujemy metodę mechaniczną do recyklingu paneli, z dużym przybliżeniem będzie można ją przenieść na solary – zapowiada dr inż. Zawadzka.

Wyścig trwa

Badania trwają też na Politechnice Gdańskiej i Politechnice Śląskiej. Z kolei Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie podpisała w 2022 r. porozumienie o współpracy z firmą 2loop Tech S.A. Spółka w komentarzu dla Teraz Środowisko wskazuje, że kluczowy jest odzysk srebra, krzemu i miedzi. - W 2022 roku skoncentrowaliśmy się na laboratoryjnym procesie odzyskiwania tych materiałów, a obecnie przygotowujemy się do wdrożenia naszych metod w skali przemysłowej. Aktualnie czekamy na decyzję środowiskową oraz prowadzimy działania mające na celu pozyskanie środków na zakup linii do pierwszego etapu mechanicznej rozbiórki PV – podaje. Jak się dowiadujemy, etap ten pozwoli na odzyskanie szkła i aluminium oraz dalsze badania w skali przemysłowej nad procesem odzyskania srebra, krzemu i miedzi.

Warto dodać, że rozwój infrastruktury recyklingu modułów fotowoltaicznych to jeden z kierunków wyznaczonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2028, a masa wprowadzanych i zbieranych odpadów będzie jednym ze wskaźników jego realizacji.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog