KE zaleca 90% redukcji emisji do 2040 r. MKiŚ mówi o małej przestrzeni do nowych zobowiązań

© Ministerstwo Klimatu i Środowiska

- Komisja zaleca redukcję emisji gazów cieplarnianych netto o 90% do 2040 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r., rozpoczynając dyskusję ze wszystkimi zainteresowanymi stronami – oficjalnie informuje Komisja Europejska na swoich stronach. Cel wynika z uprzedniej analizy tego, jak osiągnąć neutralność klimatyczną w 2050 r. KE podpiera swoje stanowisko opinią europejskiego naukowego komitetu doradczego ds. zmiany klimatu (ESABCC). - Wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. pomoże europejskiemu przemysłowi, inwestorom, obywatelom i rządom w podjęciu w tym dziesięcioleciu decyzji, które pozwolą UE osiągnąć cel neutralności klimatycznej w 2050 r. Będzie to stanowiło ważne sygnały wskazujące, jak skutecznie inwestować i planować w perspektywie długoterminowej, minimalizując ryzyko związane z aktywami osieroconymi – czytamy w komunikacie KE. Kroki prawne w tym zakresie mają zostać przedstawione w następnej kadencji.

KE podkreśla konieczność działań, podając, że w ciągu ostatnich pięciu lat straty gospodarcze związane ze zmianą klimatu w Europie szacuje się na 170 mld euro. Europejskie PKB przy bezczynności w tym obszarze może obniżyć się o ok. 7% pod koniec stulecia.

KE: wychwyt CO₂ będzie potrzebny

Osiągnięcie celu 90% redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2040 r. ma się odbyć zarówno przez ograniczanie emisji, jak i usuwanie dwutlenku węgla. - Będzie to wymagało wdrożenia technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, a także wykorzystania wychwyconego dwutlenku węgla w przemyśle – czytamy w komunikacie. Bruksela zapewnia o wsparciu rozwoju łańcuchów dostaw i transportu CO₂. Podkreśla, że wychwyt będzie potrzebny do „do generowania ujemnych emisji po 2050 r.”.

Opowiada się za opłatami za emisje GHG, jako ważną zachętą do inwestycji w czyste technologie. Ramy dekarbonizacji wyznaczy plan przemysłowy Europejskiego Zielonego Ładu. Jeśli chodzi o tempo dekarbonizacji w sektorach, najszybciej ma ona przebiec w energetyce. KE przewiduje jej pełną dekarbonizację „wkrótce po 2040 r.”. Do celu mają zostać wykorzystane „wszystkie bezemisyjne i niskoemisyjne rozwiązania energetyczne” oraz ograniczenie zużycia energii. Sektor transportu swoją drogę ma znaleźć przez „rozwiązania technologiczne” oraz opłaty za emisję gazów cieplarnianych. Także rolnictwo „może odegrać rolę w transformacji”. We wszystkich obszarach KE podkreśla rolę dialogu i uwzględnianie potrzeb społecznych oraz troskę o zatrudnienie i konkurencyjność europejskiego przemysłu. Tempo dekarbonizacji będzie też zależało od efektywnego wykorzystania zasobów

Co na to Polska?

- Polska potrzebuje wsparcia realizacji polityki klimatycznej, uwzględnienia naszego punktu wyjścia, potrzebuje środków na to, by wzmocnić naszą gospodarkę, walczyć z ubóstwem energetycznym, które, przypomnę, jest prawie dwukrotnie wyższe niż w innych krajach w Europie – skomentowała nowy cel Urszula Zielińska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, podczas konferencji prasowej.

Kierownictwo MKiŚ dystansuje się do nowego celu, eksponując, że target jest niewiążący, a stanowisko naszego kraju będzie wypracowane podczas konsultacji w najbliższych tygodniach [nota bene, od końca marca każdy będzie mógł zabrać głos także bezpośrednio na stronach komisji europejskiej (link w przypisie⁽¹⁾)].

– Widzimy mało przestrzeni na to, żeby przyjmować kolejne zobowiązania. Nie chcielibyśmy przyjmować kolejnych zobowiązań i obciążeń, ale chcielibyśmy zrealizować poczynione wcześniej zobowiązania i cele na lata 2030 [cel redukcji GHG o 55% - przyp. red.] i 2050 [zerowe emisje netto – przyp. red.] – podkreśliła Zielińska, wspominając jednak, że osiągnięcie neutralności klimatycznej to kwestia bezpieczeństwa, m.in. ekonomicznego. Podała, że MKiŚ pracuje nad „pierwszym w Polsce planem sprawiedliwej transformacji i osiągnięcia neutralności klimatycznej do roku 2050”. Dopiero z tego dokumentu mają wynikać założenia dla Polski na 2040 r. Ma on być szeroko konsultowany i poddawany pod dyskusję opinii publicznej.

KPEiK ma trafić do KE w pierwszej połowie br.

Jak zauważył uczestniczący w konferencji wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta, ewentualny pośredni cel redukcyjny na 2040 r. zyska wymiar propozycji legislacyjnej najpewniej dopiero podczas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej (po 1 stycznia 2025 r.). Urszula Zielińska przypomniała, że kluczowym momentem z punktu widzenia UE będzie konferencja klimatyczna ONZ pod koniec 2025 r. Ta data wynika z kolei z cyklu ambicji w negocjacjach stron konwencji klimatycznej (UNFCCC), które co 5 lat muszą zgłaszać nowe, coraz bardziej wyśrubowane tzw. narodowe wkłady (tzw. Nationally Determined Contributions), określające m.in. poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Zielińska zapowiedziała, że zaktualizowany Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu do 2030 r. ma trafić do KE w pierwszej połowie br., a „już niedługo” także do konsultacji społecznych. Po nim opracowana ma zostać aktualizacja Polityki Energetycznej Polski do 2040 r.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog