© Leonid Ikan
Zgodnie z nadrzędną zasadą „zanieczyszczający płaci” opłatom za korzystanie ze środowiska podlegać mogą m.in. przedsiębiorcy, urzędy, szkoły, stowarzyszenia, fundacje, a także osoby fizyczne. Wpływy z tytułu opłat zasilają następnie budżety gmin, powiatów oraz funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i przeznaczane są na realizację proekologicznych inwestycji.
Określanie stawek to kompetencja rządu
Opublikowane w ubiegłym tygodniu w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 października 2015 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska określa stawki opłat ponoszone za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi, umieszczenie odpadów na składowisku oraz pobór wód. Nowy akt został dostosowany do najnowszych zmian w prawie i zawiera m.in. nowy katalog odpadów, uzupełniony o powstający przy produkcji tlenku glinu czerwony szlam oraz rtęć metaliczną. Prawo ochrony środowiska przewiduje co prawda, że każdego roku jednostkowe stawki opłat mają podlegać waloryzacji, ale z uwagi na fakt, że średnioroczny wskaźnik inflacji za poprzedni rok nie zmienił się - stawki opłat za rok 2015 pozostaną na tym samym poziomie. Rozporządzenie wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r.
Nie wszyscy mogą spać spokojnie
Art. 294 ustawy – Prawo ochrony środowiska przewiduje szereg zwolnień z opłat za pobór wody m.in. na potrzeby nawadniania użytków rolnych i leśnych, energetyki wodnej oraz cieplnej na cele chłodnicze. W opracowywanej obecnie na forum rządowym nowelizacji Prawa wodnego (nr w wykazie UD 194) planuje się jednak likwidację niektórych zwolnień i objęcie opłatami wspominanych wyżej form działalności. Ministerstwo Środowiska argumentowało dotychczas, że konieczność objęcia opłatami rolnictwa i energetyki wynika z konieczności zapewnienia realizacji celów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-525/12 (Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec) wyraźnie potwierdza jednak brak powszechnego obowiązku nakładania opłat na wszystkie działania związane z korzystaniem z wód. Stanowi też, że stosowanie zwolnień nie oznacza automatycznie naruszenia unijnego prawa. Pomimo wyrażanego w toku konsultacji sprzeciwu strony społecznej i zarzutów wyłącznie fiskalnych pobudek likwidacji zwolnień z opłat, kolejne projekty noweli nadal przewidują zmiany w zakresie opłat. Stanowisko nowego rządu w tej kwestii nie jest jeszcze znane.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
