Po ponad trzydziestu zmianach opublikowany został tekst jednolity ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2015 r., poz.199).
Implementacja aktów środowiskowych UE
Planowanie przestrzenne podlega autonomicznej regulacji krajów członkowskich UE. Mimo że acquis communautaire nie zajmuje się planowaniem przestrzennym, istnieją akty prawne mające wpływ na prawo państw członkowskich w tym zakresie. I tak ustawa wdraża niektóre przepisy aktów dotyczących ochrony środowiska:
- dyrektywy 2008/1/WE, dotyczące zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.Urz. L 24 z 29.1.2008, s.8),
- dyrektywy 2003/35/WE, przewidującej udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska (Dz.Urz. L 156 z 25.6.2003, s.17),
- dyrektywy 2003/4/WE w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska (Dz.Urz. L 41 z 14.2.2003, s.26),
- dyrektywy 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz.Urz. L 197 z 21.7.2001, s.30),
- dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.Urz. L 206 z 22.7.1992, s.7),
- dyrektywy 85/337/EWG w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.Urz. L 175 z 5.7.1985, s.40).
Kształtowanie polityki przestrzennej zgodnie z ochroną środowiska
Ustawa określa zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej, zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy. Za podstawę tych działań przyjmuje ład przestrzenny i zrównoważony rozwój.
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne powinno uwzględniać między innymi walory architektoniczne, krajobrazowe i wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami oraz ochrony gruntów rolnych i leśnych. Są to cele, które muszą być uwzględniane przez wszystkie instrumenty planowania, szczególnie w planach zagospodarowania przestrzennego (bez względu na ich rangę i charakter), a w razie ich braku - w innych rozstrzygnięciach (np. decyzjach administracyjnych), które je zastępują.
Ochrony środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym dotyczy również dział VII tytułu I ustawy -Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz.1232).
Zgodnie z zawartymi tam przepisami, zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska stanowią podstawę do sporządzania i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przepisy tego działu należy odczytywać łącznie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym .
Ochrona środowiska w planowaniu gminnym
Szczegółowe ustalenia dotyczące uwzględniania zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego w planowaniu przestrzennym na terenie gminy zamieszczone są dwóch aktach wykonawczych do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
- rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 20003 r. w sprawie wymaganego zakresu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2003 r. nr 164, poz.1587),
- rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. z 2004 r. nr 118, poz.1233).
Dziennikarz, prawnik