W zarządzaniu wodami opadowymi najważniejsza jest sprawczość i skuteczność. Rumia to potrafi

© schulzie

Konferencja Stormwater Poland 2020 odbyła się w Gdańsku pod hasłem „Deszcz inspiracji”, bo rzeczywiście nie brakowało inspirujących przykładów nie tylko z Polski, ale i zagranicy. Nawet Indie miały swojego reprezentanta. Dziś jednak o przykładach z Polski.

Słupsk o krok od sukcesu

- Bez podmiotu odpowiedzialnego za wdrożenie konkretnych elementów zarządczych, sprawczość i skuteczność w zarządzaniu wodami opadowymi i roztopowymi pozostanie tylko ideą – wskazywał w swoim wystąpieniu Andrzej Wójtowicz, prezes Zarządu Wodociągów Słupsk Sp. z o.o. Argumentował, że obieg wody powinien być skoordynowany na poziomie governance, czyli takim, który integruje działania zarówno serwisu wodnego, jak i legislatorów oraz tych wszystkich osób, które są odpowiedzialne za racjonalną gospodarkę miejską i wodną w danej przestrzeni. Ale rzeczywistość pokazuje, że brakuje często pól współpracy, a jako wybieg stosuje się ucieczkę od decyzji – bo ta zazwyczaj wiąże się z kosztami…

- Pomimo deklaracji przejęcia przez Wodociągi Słupsk odpowiedzialności za gospodarkę wodami opadowymi na terenie miasta nie udało nam się dotychczas wypracować efektywnego systemu, mimo opracowania całej strategii. Zderzyliśmy się z dwoma podstawowymi barierami, które hasłowo można by nazwać: budżet i akceptacja społeczna – dodał. Wskazał, że nieuporządkowana gospodarka wodami opadowymi wpływa negatywnie na prowadzoną działalność wodociągowo-kanalizacyjną (m.in. rosną koszty oraz ryzyko gospodarki wodami opadowymi - bo brak źródeł przychodów). - Na obecnym poziomie zagospodarowania powierzchni miasta Słupsk nie jesteśmy w stanie zbudować efektywnie pracującej kanalizacji deszczowej zdolnej do szybkiego (bez retencji) odprowadzenia nadmiaru wód powstałych w skutek opadów p=10 proc.⁽¹⁾ – wyjaśniał.

Opracowana na terenie Miasta Słupska koncepcja zarządzania wodami opadowymi i roztopowymi wraz z inwentaryzacją całej zlewni i lokalizacją miejsc zagrożonych podtopieniami, czeka więc na realizację. Opiera się zaś na następując założeniach: podniesienie efektywności zarządzania infrastrukturą służącą do retencjonowania, przesyłania i zagospodarowania wód opadowych, które ma pozwolić uzyskać efekt w postaci adaptacji obszaru miejskiego do zmian klimatu, zmniejszenia skutków występujących zjawisk ekstremalnych, w szczególności deszczy nawalnych i susz. Wyznaczono także konkretną mapę drogową działań i stworzono matrycę operacyjną.

Jak to robi Rumia?

Z kolei Paweł Dąbrowski, naczelnik Wydziału Gospodarowania Mieniem z Urzędu Miasta Rumia, zatytułował swoją prelekcję „Bycie liderem nie zależy od skali”. Rumia (kaszb. Rëmiô, niem. Rahmel) to miasto w województwie pomorskim, które liczy obecnie ponad 46 tys. mieszkańców. Połowę powierzchni miasta stanowią lasy należące do Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. - Miasto posiada swoją stację meteorologiczną, która daje możliwość śledzenia wszelkich parametrów pogodowych, nie tylko opadów. Rozwinęliśmy też stacje hydrologiczne na rzece i rowach, co pozwala śledzić przepływ fal powodziowych na bieżąco. Wkrótce powstanie duży zbiornik retencyjny, stawiamy jednak przede wszystkim na małą retencję – wyjaśniał Paweł Dąbrowski.

Kluczowe jest jednak to, że dzięki rozbudowie sieci monitoringu (czystość, jakość, temperatura wody) Rumia ma możliwość zidentyfikowania, które obiekty wodę zanieczyszczają, a dzięki korzystania z Atlasu PANDA⁽²⁾ zna m.in. prognozy opadów. – Te parametry stały się podstawą do stworzenia warunków, jakie Urząd Miasta w Rumii wydaje wszystkim inwestorom, którzy chcą w Rumi budować. Najważniejszy jest punkt pierwszy: Wody należy w całości zagospodarować na własnym terenie - wyjaśniał Dąbrowski.

Uchwała Rady Miejskiej Rumii

Do mobilizacji społecznej doprowadziła uchwała⁽³⁾ w sprawie ustalenia ceny za usługę komunalną bezpośredniego i pośredniego odprowadzania wód deszczowych i roztopowych do systemów zamkniętej, bądź otwartej kanalizacji deszczowej, dzięki wprowadzenia tytułowej opłaty za korzystanie z sieci w wysokości 10,00 zł/m sześc. netto (czyli jednej z najwyższych w Polsce). - Nie mieliśmy innego wyjścia, alternatywą było dalsze rozbudowywanie sieci, a na to nie było Miasta stać. Wprowadziliśmy ulgi za rozsączanie i retencjonowanie odpowiedniej ilości wody, a nawet za posiadanie wskazanej liczby dużych drzew (10 proc. ulgi)– wyjaśniał Dąbrowski. Mimo oporów społecznych, zauważono już pozytywne efekty tej regulacji: zaczęto kłaść powierzchnie półprzepuszczalne nawet na drodze (inwentaryzacja powierzchni utwardzonych robi swoje), powstają małe obiekty retencyjne w parkach i na osiedlach. Żeby zachęcić mieszkańców, opłata jest naliczana raz do roku, brany jest pod uwagę stan z konta roku. Jeśli więc przysłowiowy Kowalski zdąży się odłączyć od sieci do końca roku, to w ogóle nie będzie musiał wnieść opłaty.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji