Copernicus: 2023 najcieplejszym rokiem w historii. Granica 1,5 st. C bliższa niż kiedykolwiek

© Anna

2023 rok był najcieplejszy w historii pomiarów, a globalne temperatury zbliżają się do wyznaczonej w Porozumieniu paryskim granicy 1,5 st. C w porównaniu z epoką przedprzemysłową. Najnowsze, alarmujące dane na temat zmian klimatu przedstawia Copernicus Climate Change Service⁽¹⁾.

Zgodnie z informacjami podanymi 9 stycznia br. przez unijny program monitorowania klimatu w Europie i na świecie, wdrożony przez Europejskie Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody, średnia globalna temperatura w minionym roku wyniosła 14,98 st. C, o 0,17 st. C przewyższając dotychczasowy rekord z roku 2016. Jak dowiadujemy się z opublikowanego komunikatu, w 2023 r. na świecie było o 0,60 st. C cieplej niż średnio w latach 1991-2020 i o 1,48 st. C niż w poprzedzającym forsowną industrializację pięćdziesięcioleciu 1850-1900. W porównaniu ze wspomnianą epoką, przez niemal połowę ubiegłego roku temperatury były wyższe o ponad 1,5 st. C, a dwa dni w listopadzie po raz pierwszy przewyższyły ówczesne poziomy o ponad 2 st. C. Wszystkie miesiące od czerwca do grudnia w 2023 r. okazały się cieplejsze od tych samych miesięcy w poprzednich latach, a lipiec i sierpień zajęły miejsce najcieplejszych miesięcy w historii. We wrześniu odchylenia temperatury powyżej średniej z lat 1991-2020 były większe niż kiedykolwiek wcześniej według danych ERA5. Rekordowy w swojej kategorii miesięcznej stał się również ostatni grudzień. Średnia temperatura wyniosła wtedy 13,51 st. C – o 0,85 st. C więcej niż średnio w latach 1991-2020 i o 1,78 st. C więcej niż w przedprzemysłowym okresie 1850-1900. Poza Australią średnie roczne temperatury powietrza były najwyższe na wszystkich pozostałych kontynentach i na „znacznej” części wszystkich basenów oceanicznych. Copernicus stwierdza ponadto, że w styczniu lub lutym bieżącego roku prawdopodobnie dojdzie do przekroczenia wzrostu temperatur o 1,5 st. C w porównaniu z epoką poprzedzającej uprzemysłowienie.

© Copernicus Climate Change Service

Czytaj też: Naukowcy: Lipiec 2023 r. najcieplejszym miesiącem w historii pomiarów

El Nino daje się we znaki

Copernicus informuje również o średnich globalnych temperaturach powierzchni oceanów (STS – ang. Sea Surface Temperatures), które „stale utrzymywały się na ponadprzeciętnie wysokim poziomie” od kwietnia do grudnia ub.r. osiągając rekordowe wyniki. Na całym świecie dochodziło do morskich fal upałów, które wystąpiły m.in. na Morzu Śródziemnym, w Zatoce Meksykańskiej i na Morzu Karaibskim, na Oceanie Indyjskim i Północnym Pacyfiku oraz na większości Północnego Atlantyku. Wysokie temperatury wiązały się z oscylacją południową El Nino, której występowanie zostało ogłoszone przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO – ang. World Meteorological Organization) na początku lipca ub.r. Jeśli chodzi o dane dla samej Europy, 2023 r. był drugim najcieplejszym rokiem z zarejestrowanych dziejów klimatycznych naszego kontynentu – 2020 r. wyprzedził go o 0,17 st. C. W porównaniu ze średnią z lat 1991-2020 było jednak cieplej o 1,02 st. C. Zima od grudnia 2022 r. do lutego 2023 r. była drugą najcieplejszą europejską zimą w historii, a wrzesień – najcieplejszym miesiącem w historii europejskich pomiarów. Z kolei lato, liczone od czerwca do sierpnia, ze średnią temperaturą 19,63 st. C okazało się piątym najcieplejszym z zarejestrowanych, jesień natomiast (od września do listopada) ze średnią temperaturą 10,96 st. C zajęła drugie miejsce po najcieplejszej jesieni w roku 2020 (cieplejszej o 0,03 st. C od zeszłorocznej). Poza Europą rok 2023 zaznaczył się rekordowo niskim poziomem lodu morskiego na Antarktydzie w ciągu ośmiu miesięcy, a także, jednym z najniższych marcowych poziomów lodu morskiego w Arktyce. Rekordowe ilości osiągnęło atmosferyczne stężenie dwutlenku węgla (419 ppm) i metanu (1902 ppb). Dochodziło również do wielu ekstremalnych zjawisk pogodowych takich jak fale upałów, powodzie i pożary. Jak czytamy, „szacunkowe emisje CO₂ z pożarów w 2023 r. w porównaniu z 2022 r. wzrosły o 30% - głównie ze względu na utrzymujące się pożary w Kanadzie”.

Najcieplej od 100 tys. lat

Zaprezentowane dane skomentowała wicedyrektor Copernicus Climate Change Service, Samantha Burgess, mówiąc, że 2023 r. był rokiem, w którym „rekordy klimatyczne padały jak kostki domina”. – To nie tylko najcieplejszy rok w historii, ale także pierwszy, w którym wszystkie dni były o ponad 1 st. C cieplejsze niż w okresie przedprzemysłowym. Temperatury w 2023 r. prawdopodobnie okazały się najwyższe na przestrzeni ostatnich co najmniej 100 tys. lat – dodała.  – Dzięki programowi Copernicus wiedzieliśmy, że 2023 r. nie przyniesie dobrych wiadomości. Przedstawione dane to kolejny dowód na coraz bardziej odczuwalne skutki zmian klimatu – stwierdził dyrektor ds. obserwacji ziemi w Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu Obronnego i Przestrzeni Kosmicznej KE, Mauro Facchini. O „głębokim znaczeniu” dla Porozumienia paryskiego i pilnej potrzebie dekarbonizacji gospodarki w związku ze zmianami klimatu wspomniał również dyrektor Copernicusa, Carlo Buontempo.

Szymon Majewski
Dziennikarz