Przewodnik po łańcuchach dostaw minerałów kluczowych w transformacji energetycznej

Critical Minerals Policy Tracker
© HTGanzo

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (skrót z ang. IEA) podkreśla, że decydenci polityczni wszystkich krajów zwracają coraz większą uwagę na minerały krytyczne. Tylko w ciągu ostatnich kilku lat uchwalono ponad 100 nowych zasad. Chociaż kraje podchodzą do tej kwestii w zróżnicowany sposób, coraz częściej uznaje się, że potrzebna jest interwencja polityczna. Miałaby ona zapewnić dostępność odpowiednich dostaw minerałów krytycznych, aby zaspokoić potrzeby transformacji energetycznej oraz zrównoważony rozwój tych dostaw.

- W miarę jak świat zmierza w kierunku zerowej emisji netto, oczekuje się, że szybki rozwój technologii czystej energii zwiększy popyt na wiele minerałów i metali, w tym lit, nikiel, kobalt, grafit, miedź, aluminium i pierwiastki ziem rzadkich. Aby zapewnić, że dostawy są bezpieczne i wystarczająco zrównoważone, rządy będą musiały wdrożyć skuteczne polityki i przepisy, aby stworzyć zachęty dla firm w całym łańcuchu dostaw czystej energii – czytamy w raporcie.

W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na kompleksową, ale i transparentną bazę danych dotyczącą zapewnienia niezawodności dostaw, wykorzystania nowych zasobów oraz wdrażania standardów ESG (ang. Environmental, Social and Governance), IEA powołała do życia własny „raport technologiczny”, czyli narzędzie analizujące polityki dotyczące surowców krytycznych.

Czytaj też: Widmo niedoboru gazu w Unii? IEA przedstawia szacunki

ESG oraz transparentność łańcucha dostaw. Fundamenty transformacji energetycznej

Critical Minerals Policy Tracker⁽¹⁾ (skrót CMPT, Śledzenie polityki dotyczącej minerałów krytycznych) opiera się na takich wcześniejszych raportach IEA jak The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions, a także World Energy Investment 2022 i World Energy Outlook 2022.

CMPT jest interaktywnym narzędziem do śledzenia regulacji dotyczących minerałów krytycznych na świecie, a jego celem jest pomoc rządom w trzech kluczowych obszarach:

• Zapewnienie niezawodności i odporności dostaw.
• Promowanie poszukiwań, produkcji i innowacji.
• Zachęcanie do zrównoważonych i odpowiedzialnych praktyk.

Na ten moment baza danych CMPT obejmuje prawie 200 regulacji z 25 krajów i regionów (w tym zarówno głównych producentów, jak i konsumentów minerałów krytycznych). IEA podkreśla, że planowane jest rozszerzenie zakresu w przyszłych wydaniach.

Opracowując CMPT​ twórcy, dokonali kompleksowego przeglądu polityk, praw i przepisów obowiązujących w każdym z krajów, na których się początkowo skupili. Każda polityka została sklasyfikowana i wprowadzona do międzyagencyjnej bazy danych polityk  IEA, która gromadzi informacje o przeszłych, istniejących i planowanych politykach i środkach rządowych obejmujących wiele obszarów sektora energetycznego, w tym efektywność energetyczną, odnawialne źródła energii, innowacje technologiczne i emisje metanu obniżka.

Różnice w priorytetach rozwojowych krajów i potrzebach przemysłu

- Jednym z pierwszych wyzwań, przed którymi stoi wiele rządów, jest podjęcie decyzji, które minerały należy uznać za krytyczne i w związku z tym objąć ukierunkowaną polityką mającą na celu zapewnienie niezawodnych i odpornych dostaw. W rzeczywistości wiele krajów opublikowało już oficjalne listy minerałów krytycznych – czytamy w raporcie.

Eksperci IEA podkreślają, że chociaż wszystkie listy minerałów zawierają wspólne wątki, nadal znacznie się różnią, ponieważ kraje stosują różne kryteria jako podstawę ustalania priorytetów. Najważniejszymi z nich jest to, czy dany minerał ma istotne znaczenie dla gospodarki narodowej oraz jak ważny jest dla obronności lub bezpieczeństwa narodowego.

Różne normy działalności wydobywczej

Rządy państw na ogół wymagają od firm podjęcia określonych kroków, na odrębnych etapach projektu wydobywczego w celu zminimalizowania lub złagodzenia degradacji środowiska i ułatwienia ekologicznej rekultywacji. Na początkowym etapie firmy są zwykle zobowiązane do przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) w celu określenia wpływu ich działalności i odpowiedniego zaplanowania działań.

Niektóre państwa wprowadziły jednak dodatkowe wytyczne techniczne i normy dotyczące działalności wydobywczej. W Ekwadorze na przykład średnie i duże projekty wydobywcze muszą zostać wpisane do rejestru środowiskowego na etapie poszukiwań. Po złożeniu wniosku o koncesję na wydobycie, wnioskodawcy muszą przedłożyć OOŚ wraz z planem zarządzania środowiskiem przed rozpoczęciem projektu, co jest warunkiem wstępnym otrzymania koncesji.

Innym przykładem są Filipiny, które wymagają przedłożenia oceny różnorodności biologicznej wraz z OOŚ przed rozpoczęciem poszukiwań

Poza wyjątkami Finlandii i Belgii, które mają swój drobny udział w wydobyciu kobaltu, prawie wszystkie kraje Unii Europejskiej są głównymi udziałowcami w procesie recyklingu wtórnego.

Damian Nowicki
Dziennikarz