Ewa Całus, Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Krakowa ds. Edukacji Klimatycznej© KCEK
Pomysłodawcami stworzenia Centrum byli sami mieszkańcy, którzy w 2021 roku wzięli udział w pracach Krakowskiego Panelu Klimatycznego i w ramach jednej z 32 wypracowanych wtedy rekomendacji wskazali na taką potrzebę. Głównym zadaniem Centrum jest prezentowanie rozwiązań proklimatycznych, które na co dzień będą inspirować mieszkańców w ich działaniach na rzecz klimatu i środowiska. Powstała w centrum miasta przestrzeń została zaprojektowana we współpracy z Politechniką Krakowską w duchu less waste, a każda decyzja projektowa podejmowana była z uwzględnieniem skutków środowiskowych.
Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Krakowa ds. Edukacji Klimatycznej wyjaśnia
- Sama decyzja o tym, że Centrum powstanie w starej kamienicy pozwoliła nam na wykorzystanie istniejących zasobów, automatyczne zmniejszenie śladu węglowego tej inwestycji, a także pokazanie, że nie trzeba budować nowoczesnej bryły, żeby być proklimatycznym. W Centrum znajdują się rozwiązania sprzyjające oszczędzaniu wody czy ograniczeniu zużycia energii. Do jego wyposażenia użyte zostały materiały naturalne lub pozyskane z recyclingu a także używane przedmioty. Centrum wypełnione jest zielenią, ponieważ zieleń jest niezmiernie ważna w naszym otoczeniu. Będziemy się nią dzielić, dlatego w Centrum pojawiły się pojemniki na rozsady. Symbolizują one ideę, jaka przyświeca Centrum - współdzielenia. Organizacje czy instytucje działające w obszarze klimatu mogą tę przestrzeń wykorzystać do własnych działań. To kolejny, proklimatyczny aspekt działania tego miejsca, bo zapraszając do korzystania inne podmioty maksymalnie wykorzystujemy zasoby, jakie posiadamy – wyjaśnia.
Wielopole 17a – nowy, ważny adres na mapie Krakowa
Centrum zostało pomyślane jako miejsce spotkań, warsztatów i edukacji realizowanej poprzez praktykę i doświadczenie. Program wydarzeń dostępny jest na stronie: Krakowskie Centrum Edukacji Klimatycznej - Magiczny Kraków (www.krakow.pl). Centrum otwarte będzie na konkretne wydarzenia programowe. Co istotne, zgodnie z proklimatyczną ideą współdzielenia, będzie udostępniane pomiotom zewnętrznym (np. organizacjom pozarządowym, placówkom edukacyjnym) na działania związane z ochroną klimatu i edukacją w tym obszarze.
Otwarte 14 lutego br. Centrum rozpoczęło swoją działalność pełną parą: w pierwszych tygodniach jego funkcjonowania odbyło się w nim prawie 30 spotkań edukacyjnych o tematyce proklimatycznej dedykowanych dzieciom, młodzieży i dorosłym, które przygotowały wydziały i jednostki miejskie oraz podmioty współpracujące, jak np. warsztat Używaj używane Sklepikarza z Kazimierza, konferencja Jadalny Kraków czy spotkanie autorskie z Sylwią Majcher - edukatorką ekologiczną, dziennikarką i autorką książek o tematyce kulinarnej. 
Jak wyjaśnia Ewa Całus, temat zmian klimatu na terenie miasta to szereg wzajemnie przenikających się zagadnień. - W centrum naszego zainteresowania są takie obszary jak: zieleń i bioróżnorodność, transport, energia, źródła ciepła, gospodarowanie wodą i odpadami, oszczędzanie zasobów i ochrona ich lokalności. Takie spektrum tematów daje nam możliwość stworzenia bardzo różnorodnego programu tego miejsca. Zależy nam, żeby wokół działań na rzecz klimatu powstała społeczność, która będzie motywować innych i sama proponować proklimatyczne inicjatywy. Już widzimy, że mieszkańcy chętnie korzystają z naszego zaproszenia do udziału w warsztatach, grach czy spotkaniach dyskusyjnych. Liczymy, że z czasem sami stworzą przy tym miejscu społeczność, która będzie wypracowywać rozwiązania dla klimatu – dodaje Pełnomocniczka.
Klimat w mieście – wspólna sprawa
Działania na rzecz klimatu w mieście to praca w bardzo wielu obszarach. To nie tylko zieleń i bioróżnorodność, ale także niskoemisyjny transport, bezemisyjne źródła energii i ciepła, oszczędzanie wody czy minimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów. - Chodzi przede wszystkim o nadanie naszym działaniom charakteru proklimatycznego, czyli takiego, w którym myślimy o środowisku, zastanawiamy się nad konsekwencjami naszych działań, podejmujemy inicjatywy w duchu niemarnowania, gospodarki obiegu zamkniętego i zmniejszenia produkcji odpadów. Przekłada się to na wielokierunkowe działania miasta – ograniczanie niskiej emisji, w tym pochodzącej z transportu, przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz wsparcie dotacyjne dla mieszkańców przy termomodernizacji budynków – wymienia Pełnomocniczka ds. Edukacji Klimatycznej.
Adaptacja do zmian klimatu w praktyce
Równolegle do działań mitygacyjnych należy podejmować działania adaptacyjne, które pozwolą złagodzić negatywne skutki zmian klimatu. Kraków ma obowiązujący do roku 2030 Plan adaptacji do zmian klimatu, zgodnie z którym na obszarze całego miasta dąży się do zwiększenia odporności na ekstremalne zjawiska Krakowskie Centrum Edukacji Klimatycznej
Wnętrze z klimatem:
• meble wykonane ze sklejki - materiału ekologicznego, z surowca pozyskanego w zgodzie z normami środowiskowymi
• ekologiczne farby i tynki gliniane
• podłoga korkowa
• mechanizm umożliwiający wykorzystanie wody szarej (z mycia rąk) do spłukiwania toalety
Transformacja klimatyczna jako proces społeczny
Efektywna transformacja klimatyczna wymaga współpracy i zaangażowania wielu podmiotów, ale jest też szansą do budowania atrakcyjnej oferty dla inwestorów i mieszkańców, bo w wyniku podejmowanych działań Kraków staje się miejscem coraz bardziej wygodnym do życia. - Żeby to osiągnąć potrzebujemy szerokiego frontu działań na rzecz klimatu. Każdy z nas może przyczynić się do tego, żeby nasze miasto było „Krakowem w dobrym klimacie” – podkreśla Pełnomocniczka. Takie hasło nie bez przyczyny towarzyszy miejskiej kampanii informacyjno-promocyjnej, mającej na celu zwiększenie świadomości i wiedzy mieszkańców o klimacie, jego zmianach i konsekwencjach tych zmian, a także o inicjatywach na rzecz klimatu, jakie Kraków podejmuje i do których zaprasza mieszkańców.
Czytaj: Edukacja klimatyczna niejedno ma imię
Obok działań lokalnych, miasto podejmuje współpracę na arenie międzynarodowej, aby uczyć się od innych, ale też po to, żeby w gronie czołowych miast działających na rzecz klimatu wypracować efektywne rozwiązania wspierające procesy transformacji klimatycznej.
Dlatego też Kraków uczestniczył w europejskim projekcie badawczo-innowacyjnym EIT Climate-KIC Deep Demonstration Healthy, Clean Cities, którego celem było przyspieszenie transformacji klimatycznej na drodze do zeroemisyjności.
W 2022 roku Kraków przystąpił również do Europejskiej misji 100 neutralnych klimatycznie i inteligentnych miast do 2030 roku, której celem jest wsparcie i promocja w systemowej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i przekształcenie miast w ośrodki eksperymentów i innowacji.
- Skuteczne działania na rzecz klimatu to takie, które poprawiają jakość życia mieszkańców i niosą dla nich wymierne korzyści: więcej zieleni, retencji, czystego powietrza i oszczędnościzasobów. To też impuls prorozwojowy dla biznesu, dla którego zrównoważona gospodarka jest z dnia na dzień coraz ważniejsza – konkluduje Ewa Całus.
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa
