© NFOŚiGW
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy prawie 1,6 mld zł na ochronę przyrody. Środki z dwóch programów unijnych trafią m.in. na tworzenie korytarzy ekologicznych, ochronę zagrożonych gatunków i siedlisk oraz działania edukacyjne. 30 listopada podpisano umowę z pierwszym beneficjentem – Świętokrzyskim Parkiem Narodowym.
Wspomniane programy to Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 (Działanie FEPW.02.03 Bioróżnorodność) oraz Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) 2021-2027 (Działanie FENX.01.05 Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury). W ramach funduszy dla makroregionu Polski Wschodniej NFOŚiGW ma do dyspozycji ok. 240 mln zł (55 mln euro). 125 mln zł z tej sumy ma zostać przeznaczone na czynną ochronę przyrody – w tym 90 mln zł na udrażnianie i przywracanie ciągłości korytarzy ekologicznych, a 35 mln zł na budowę infrastruktury turystycznej, która zmniejszy presję człowieka na obszary chronione. Cel szczegółowy programu obejmuje również zachowanie bioróżnorodności i ograniczanie zanieczyszczeń na obszarach miejskich, a poziom dotacji z UE wyniesie 85% wydatków kwalifikowalnych. Typy projektów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie to także budowa lub rozbudowa bazy edukacyjnej lub podnoszenie świadomości ekologicznej. Beneficjentami mogą być jednostki samorządu terytorialnego, jednostki organizacyjne Lasów Państwowych i Wód Polskich, organizacje pozarządowe, uczelnie i parki narodowe.
2028 - Centrum Edukacyjne w ŚPN
Pierwsza zawarta umowa dotyczy właśnie parków. Świętokrzyski Park Narodowy otrzyma ok. 50 mln zł na budowę Centrum Edukacyjnego, które przybliży swoim gościom świat miejscowej przyrody i poprowadzi działania ekologiczne. Jak informuje NFOŚiGW, centrum będzie posiadało bogatą ofertę edukacyjną dla różnych grup, w tym dzieci i młodzieży, studentów, rodzin z dziećmi i turystów indywidualnych oraz grupowych. Fundusz zapowiada stworzenie nowoczesnego i energooszczędnego budynku, którego architektura nawiąże do lokalnego krajobrazu, a obok znajdzie się parking z panelami fotowoltaicznymi. – Centrum będzie służyć nie tylko jako miejsce zdobywania wiedzy. Stanie się również źródłem inspiracji dla obecnych i przyszłych pokoleń. Dzięki dostępowi do nowych technologii, interaktywnym ekspozycjom oraz programom edukacyjnym goście zrozumieją i nabiorą jeszcze większego szacunku dla bogactwa naszej przyrody – powiedział wiceprezes zarządu NFOŚiGW Sławomir Mazurek.
O komentarz poprosiliśmy również dyrektora ŚPN Jana Reklewskiego. – Edukacja jest jednym z podstawowych ustawowych zadań parku narodowego, nowe centrum pomoże więc nam je efektywnie wypełniać. Liczymy na zainteresowanie turystów i efekt synergii z sąsiadującymi obiektami – Muzeum Starożytnego Hutnictwa i Parkiem Dziedzictwa Gór Świętokrzyskich. Chcemy stworzyć obiekt o znaczeniu ponadregionalnym, który z pewnością stanie się dużą atrakcją na mapie województwa świętokrzyskiego – mówi dyrektor. Zakończenie projektu przewiduje się na trzeci kwartał 2028 r.
Fundusze FEnIKS
Program Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko oferuje prawie 1,4 mld zł (310 mln euro). Projekty wchodzące w zakres programu dotyczą ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, działań na obszarach chronionych oraz tworzenia błękitno-zielonej infrastruktury. 100 mln zł trafi na ochronę in-situ (na miejscu) lub ex-situ (poza miejscem) zagrożonych gatunków i siedlisk. Dofinansowanie obejmie też zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych. Ważnym tematem jest pomoc w opracowaniu dokumentów planistycznych dla obszarów chronionych, na co NFOŚiGW chce przeznaczyć 60 mln zł, kierując ofertę do GDOŚ i regionalnych dyrekcji ochrony środowiska oraz parków narodowych i urzędów morskich. Inne typy projektów, obok „odbetonowania” miast (40 mln zł) to monitoring przyrody, powietrza i hałasu, rekultywacja i remediacja terenów zdegradowanych działalnością gospodarczą, usuwanie niewłaściwie składowanych lub magazynowanych odpadów czy edukacja przyrodnicza. Na wsparcie przedsięwzięć edukacyjnych przeznaczono 40 mln zł.
Szymon MajewskiDziennikarz
