Za szkodę w środowisku polskie prawo uznaje mierzalne pogorszenie stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, które zostało spowodowane bezpośrednio lub pośrednio przez podmiot korzystający ze środowiska. Szkoda może wystąpić w gatunkach chronionych, chronionych siedliskach przyrodniczych, wodach lub powierzchni ziemi. Precyzyjne przesłanki przeprowadzania oceny, czy doszło do takiej szkody w środowisku (lub bezpośredniego nią zagrożenia), są kluczowe przy nakładaniu na dany podmiot obowiązków naprawczych lub zapobiegawczych. Z tego powodu istotne jest, by katalog kryteriów oceny przewidywał możliwie pełen zakres potencjalnych zjawisk, ale jednocześnie nie był przesadnie rozbudowany.
Przyjęcie nowych przepisów konieczne
Opublikowany niedawno projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie kryteriów oceny wystąpienia szkody w środowisku stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 10 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, zwanej potocznie "ustawą szkodową". Obowiązujące dziś na tej podstawie
Niewydanie nowej regulacji spowodowałoby także brak transpozycji przepisów załącznika I
Krótszy katalog i większa precyzja
W projekcie nowego rozporządzenia całkowicie zrezygnowano z niektórych kryteriów ocen wystąpienia szkody w środowisku objętych obowiązującym dziś rozporządzeniem. Usunięto mianowicie kryterium "pogorszenia możliwości ochrony gatunku chronionego, w tym możliwości uzyskania właściwego stanu jego ochrony" oraz "pogorszenia możliwości ochrony chronionego siedliska przyrodniczego, w tym możliwości uzyskania właściwego stanu jego ochrony". Z praktyki orzeczniczej wynika, że wspomniane kryteria i tak nie mają zastosowania przy stwierdzaniu, że zaistniała szkoda w środowisku.
Zaproponowano także zmianę dotychczasowej regulacji "pogorszenia stanu ochrony gatunków chronionych typowych dla chronionego siedliska przyrodniczego" na "pogorszenie stanu ochrony gatunków typowych dla chronionego siedliska przyrodniczego" gdyż, w przypadku siedlisk chronionych, gatunkami typowymi mogą być także gatunki niepodlegające ochronie. Pozostałe zmiany mają już głównie charakter redakcyjny. Przykładowo, w § 2 ust. 1 pkt 1 projektu zdecydowano się zamienić określenie "zniszczenie lub uszkodzenie siedliska gatunku chronionego” na "zniszczenie siedliska gatunku chronionego w całości lub w części". Kierując się znaczeniem słów "zniszczenie" i "uszkodzenie" uznano, że ich bliskoznaczność wpływa negatywnie na precyzję przepisu. Pozostano więc tylko przy określeniu "zniszczenie" uściślając, iż może ono objąć dane siedlisko w różnym stopniu.
Projekt znajduje się aktualnie na etapie konsultacji publicznych. § 5 nowej regulacji przewiduje, że rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik