World Cities Report 2022. Jaką przyszłość miast przewidują eksperci?

© jamesteohart

29 czerwca br., podczas 11. sesji Światowego Forum Miejskiego, zaprezentowano raport⁽¹⁾ pt. World Cities Report 2022. Envisaging the Future of Cities. W tym ponad 400 stronicowym dokumencie skupiono się na przyszłości miast i ich mieszkańców, poruszono w nim m. in. kwestię ubóstwa, eksurbanizacji czy zmian klimatu.

- Miasta i miasteczka mogą stać na czele innowacji, aby zniwelować różnice w nierównościach, zapewnić działania na rzecz klimatu i zapewnić ekologiczne i sprzyjające włączeniu społecznemu ożywienie po pandemii – zwłaszcza, że do 2050 r. odsetek ludzi żyjących na obszarach miejskich ma wzrosnąć do 68% – wskazuje we wstępie do raportu António Guterres, sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych.

1000 miast zobowiązało się do net-zero

Jaka zatem przyszłość czeka mieszkańców miast? Jak czytamy w raporcie, odpowiedź na to pytanie leży w odporności miast na kluczowe kryzysy – społeczne, gospodarcze, a także środowiskowe. - Wzrost liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych i klęsk żywiołowych, takich jak powodzie czy fale upałów w największym stopniu wpłynie na obszary miejskie, co sprawia, że ​​przystosowanie się miast do zmian klimatu jest sprawą najwyższej wagi – czytamy w raporcie. - Osiągnięcie zerowych emisji netto zależy od działań na szczeblu lokalnym. Decydenci na wszystkich szczeblach muszą zatem uznać i wspierać rolę obszarów miejskich w przejściu na neutralność klimatyczną – dodano.

Jak wskazano obecnie ponad 50 państw wyznaczyło cele zerowej emisji netto, z czego 12 krajów cele te transponowało do obowiązującego prawa krajowego, dodano, że co najmniej 1000 miast na całym świecie podjęło podobne zobowiązania.

Kluczowe wnioski

W kontekście tym wysunięto kilka tzw. key messages do decydentów – krajowych oraz lokalnych. Wskazano m.in., że obecnie obowiązująca polityka zerowych emisji netto nie została pozbawiona „pewnych pułapek”. Jakich? Zdaniem autorów raportu to „nadmierne poleganie na słabo rozwiniętych technologiach, które pomijają lokalne zasoby oraz brak integracji lokalnych strategii zarządzania w krajowych programach działań”. Dodano, że rozwiązania oparte na przyrodzie, tzw. nature-based solutions, muszą być częścią inkluzywnych procesów planowania na rzecz zrównoważonej przyszłości miast.

- Rozwiązania oparte na przyrodzie dają możliwość opracowania szerokiej gamy odpowiedzi na wyzwania związane ze środowiskiem miejskim, które wykorzystują naturę do zrównoważonego rozwoju miast – wskazano.

Tu klczuowe, by w procesie podejmowania decyzji dotyczących środowiska decydenci wsłuchiwali się w różne głosy i perspektywy. - Tworzenie scenariuszy netto-zero może być wyzwaniem, ponieważ wiąże się z długimi ramami czasowymi i szczegółowymi spekulacjami na temat technologii i zmian społecznych. Zapewnienie, że różne głosy będą słyszane w podejściach do budowania scenariuszy, zminimalizuje postrzeganie takich scenariuszy, jako technokratyczne i ograniczające sprawczość interesariuszy, a także wyeliminuje uproszczone założenia dotyczące dynamiki społecznej i politycznej – wskazano.

Kluczowe działania: planowanie

W raporcie wskazano, że jednym z kluczowych działań wspierających zrównoważoną przyszłość miast jest zintegrowanie i systemowe podejście do planowania.

- Miasta to złożone systemy, które rosną, rozwijają się, a nawet kurczą pod wpływem różnych sił. Planowanie jest niezbędnym narzędziem kształtowania przyszłości miast, ponieważ nieplanowane osiedla ludzkie są podatne na ”rozlewanie się”, nieefektywne użytkowanie gruntów, słabą łączność i brak odpowiednich usług komunalnych. Dobre planowanie urbanistyczne to jeden z trzech filarów zrównoważonych miast, bez którego miasta raczej nie osiągną optymistycznego scenariusza miejskiej przyszłości – wskazano.

Stwierdzono, że zintegrowane podejścia do planowania miejskiego i terytorialnego, które uwzględnia interakcje między obszarami miejskimi, podmiejskimi i wiejskimi, powinno zostać „wzmocnione”. Jak dodano, włodarze miast powinni wdrażać najlepsze praktyki i narzędzia polityczne, takie jak koncepcja 15-minutowego miasta czy plany zrównoważonej mobilności miejskiej, które skutecznie zwiększają odporność miast.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.