Czy nowa dyrektywa OZE uwolni rynek odpadowy?

© Richie Chan

W listopadzie 2016 roku Komisja Europejska przedstawiła projekt nowej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (RED II) na okres 2021-2030. Projekt opinii nt. tego dokumentu⁽¹⁾ zaprezentowała z kolei niedawno Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) Parlamentu Europejskiego. W porównaniu ze stanowiskiem KE, propozycje ENVI są bardzo ambitne (np. proponuje co najmniej 45-procentowy cel wykorzystania energii odnawialnej w zużyciu energii ogółem w 2030 roku). Co jednak najważniejsze – i to podkreśla organizacja Zero Waste Europe⁽²⁾ – propozycje te stanowią ważny krok ku ujednoliceniu polityk unijnych: tej dotyczącej energii i tej dotyczącej gospodarki o obiegu zamkniętym.

„Nie” dla dofinansowania spalarni odpadów

ENVI sprzeciwia się m.in. dofinansowaniu spalania zmieszanych odpadów komunalnych. Jak napisano we wspomnianym dokumencie, systemy wsparcia dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych nie powinny podważać zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i zaburzać hierarchii postępowania z odpadami. Hierarchia ta określa opcje utylizacji odpadów w zależności od ich trwałości i nadaje najwyższy priorytet zapobieganiu powstawaniu odpadów i recyklingowi.

ENVI zauważa, że w komunikacie Komisji z 27 stycznia 2017 r.⁽³⁾ powiedziano wyraźnie, że odzysk energii z odpadów powinien wspierać cele zawarte w planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym. Powinien on także wynikać z hierarchii postępowania z odpadami. Dlatego ENVI proponuje w jednej z poprawek do projektu dyrektywy, by od 2021 r. nie zezwalać już państwom członkowskim na dofinansowanie spalania odpadów komunalnych.

Nierównowaga na rynku

Z zadowoleniem przyjmuje te postulaty Zero Waste Europe. Jak argumentuje, do niedawna wsparcie finansowe dla spalania odpadów zaburzało funkcjonowanie rynku odpadowego, czyniąc inne metody przetwarzania śmieci nieopłacalnymi. Przekształcanie odpadów na energię było bowiem tańsze niż zapobieganie ich powstawaniu czy recykling. Skutkowało to m.in. tym, że niektóre europejskie kraje, jak np. Dania czy Szwecja, przeinwestowały w spalarnie, jednocześnie pozostawiając sektor recyklingu niedoinwestowanym.

- Mamy nadzieję, że to się zmieni – mówi Janek Vahk, koordynator ds. rozwoju i polityki w Zero Waste - a Parlament Europejski przyjmie to sprawozdanie, jak również priorytety w zakresie redukcji odpadów, ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów (...).

Odpady bio to nie OZE

Komisja Europejska w nowej dyrektywie RED II chce traktować frakcję bio odpadów komunalnych jako źródło energii odnawialnej. Kraje członkowskie mogłyby wówczas wspierać różne formy przekształcania odpadów na energię, takie jak pozyskiwanie gazu składowiskowego, spalanie odpadów i inne formy przetwarzania termicznego czy fermentacja beztlenowa.

Zero Waste Europe wzywa Parlament Europejski i Radę do wyłączenia frakcji biodegradowalnej odpadów z listy źródeł OZE. Jak podkreśla w komunikacie, nie jest zaskakujące, że proces spalania odpadów bio, które stanowią od 30 do 40 proc. odpadów komunalnych i składają się w 80 proc. z wody, będzie wymagał zużycia większej ilości energii niż jest w stanie sam wygenerować. Dlatego spalanie zmieszanych odpadów nie jest niskowęglowym źródłem elektryczności.

Ewa Szekalska
Dziennikarz