© Czarek
12 kwietnia br. Rada przyjęła zmienioną dyrektywę o emisjach przemysłowych (IED) oraz rozporządzenie o utworzeniu portalu dotyczącego emisji przemysłowych (IEP) – dwa uzupełniające się akty prawne, których celem jest regulowanie i monitorowanie wpływu działalności przemysłowej na środowisko.
Nowe przepisy zapewnią lepszą ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska dzięki ograniczeniu szkodliwych emisji z instalacji przemysłowych, przy jednoczesnym promowaniu efektywności energetycznej, gospodarki o obiegu zamkniętym i dekarbonizacji.
Przyczynią się również do podniesienia jakości sprawozdawczości środowiskowej dzięki modernizacji istniejącego Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (E-PRTR), tak by stworzyć bardziej kompleksowy i zintegrowany portal dotyczący emisji przemysłowych.
Szerszy zakres ograniczenia emisji przemysłowych
Dyrektywa o emisjach przemysłowych jest głównym instrumentem UE regulującym kwestię zanieczyszczeń z instalacji przemysłowych i dużych gospodarstw prowadzących intensywny chów zwierząt. Instalacje regulowane już dyrektywą – w tym elektrownie, rafinerie i przetwarzanie odpadów – odpowiadają za około 40% emisji gazów cieplarnianych i 20% emisji zanieczyszczeń do powietrza i wody.
Aby jeszcze bardziej ograniczyć emisje przemysłowe, zakres stosowania zmienionej dyrektywy obejmuje więcej dużych gospodarstw prowadzących intensywny chów zwierząt, w tym trzody chlewnej i drobiu. Do zakresu dyrektywy dodano również działalność wydobywczą i produkcję baterii na dużą skalę: z zastrzeżeniem przeglądu przeprowadzonego przez Komisję zakres ten może zostać rozszerzony również na minerały przemysłowe.
Mniej biurokracji dzięki e-pozwoleniom
Instalacje muszą otrzymać pozwolenia, ponieważ koniecznością jest udowodnienie, że zachowują zgodność z obowiązującymi przepisami dotyczącymi redukcji emisji przemysłowych, w tym z odpowiednimi środkami i dopuszczalnymi wielkościami emisji.
Nowa dyrektywa sprawi, że wydawanie pozwoleń stanie się skuteczniejsze i mniej uciążliwe – na przykład państwa członkowskie będą miały obowiązek ustanowienia do 2035 r. elektronicznego systemu pozwoleń (e-pozwolenia).
Skuteczne egzekwowanie przepisów oraz kary
Państwa członkowskie ustanowią skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary, które będą nakładane w przypadku nieprzestrzegania przepisów dyrektywy. W razie poważnych naruszeń podmioty gospodarcze mogą być zobowiązane do zapłaty kar w wysokości co najmniej 3% ich rocznego obrotu w Unii.
Dyrektywa wprowadza również prawo przysługujące osobom, których zdrowie ucierpiało, do dochodzenia rekompensaty od osób fizycznych lub prawnych naruszających dyrektywę.
Informacje i udział społeczeństwa
Formalnie przyjęte dziś rozporządzenie ustanawia nowy portal zawierający bardziej kompleksowe i zintegrowane informacje na temat emisji przemysłowych, zastępujący istniejący Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (E-PRTR).
W kontekście przewidzianej w Zielonym Ładzie ambicji dotyczącej osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń nowy portal zwiększy publiczny dostęp do informacji związanych z emisjami przemysłowymi i ułatwi udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska, w tym w identyfikacji źródeł zanieczyszczeń.
Co dalej?
Teraz dyrektywa o emisjach przemysłowych zostanie podpisana i ukaże się w Dzienniku Urzędowym UE. Wejdzie w życie dwudziestego dnia po publikacji. Państwa członkowskie UE będą mieć następnie 22 miesiące na przeniesienie przepisów aktu do prawa krajowego.
W 2028 r. (a następnie co pięć lat) Komisja dokona przeglądu i oceny wdrażania dyrektywy, z uwzględnieniem nowych technik. Ponadto do 2026 r. Komisja musi ocenić, w jaki sposób najlepiej rozwiązać problem emisji pochodzących z chowu bydła i z produktów rolnych wprowadzanych do obrotu w UE.
Po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE rozporządzenie o nowym portalu dotyczącym emisji przemysłowych stanie się wiążące i bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich od 2028 r.
Kontekst
W Europejskim Zielonym Ładzie wezwano do zmiany środków UE przeciwko zanieczyszczeniom pochodzącym z dużych instalacji przemysłowych. Podczas Konferencji w sprawie przyszłości Europy obywatele europejscy wyrazili poparcie dla tego, by UE walczyła z zanieczyszczeniem wody, gleby i powietrza oraz ograniczyła emisje metanu.
5 kwietnia 2022 r. Komisja przedłożyła projekt dotyczący przeglądu dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych – po raz pierwszy przyjętej w 2010 r. – oraz równoległy i uzupełniający projekt zmiany rozporządzenia w sprawie Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń – przyjętego w 2006 r.
Negocjacje między dwoma współprawodawcami w sprawie ostatecznego kształtu aktu rozpoczęły się 19 lipca. Po trzech rundach negocjacji 28 listopada 2023 r. osiągnięto wstępne porozumienie w sprawie obu aktów ustawodawczych.
Źródło: Rada Unii Europejskiej
