Ekoprojektowanie opakowań, to nie takie proste

© alexmia

Opakowania muszą spełniać wiele funkcji, w tym umożliwiać dystrybucję, konsumpcję oraz ochronę produktu przed uszkodzeniem, a także ułatwiać procesy przechowywania i transportowania produktów czy stymulować sprzedaż i stanowić pomoc w użytkowaniu. Przed ich projektantami stają kolejne wyzwania – związane z ochroną środowiska. Coraz częściej wskazuje się bowiem, że opakowania przede wszystkim nie powinny sprawiać problemów podczas późniejszej utylizacji. Do 2030 r. wszystkie kraje członkowskie UE będą musiały zrealizować cel recyklingu opakowań na poziomie 70 proc… Dziś natomiast osiągany w Polsce poziom recyklingu opakowań wynosi 58,5 proc.

Czytaj też: Ekoprojektowanie to myślenie kategoriami cyklu życia

Recykling to za mało

Jak wskazywali eksperci podczas 12. Konferencji Selektywna zbiórka, segregacja i recykling odpadów, zorganizowanej online przez Abrys, projektowanie opakowań powinno być nie tylko ekologiczne, ale także logiczne. – Poziomy recyklingu i odzysku opakowań, wszystkie wymagania stawiane obecnie przez Unię Europejską, są niemożliwe do spełnienia, jeżeli instalacje nie będą mogły uzyskać dobrych produktów na wejściu. Żeby tak jednak się stało, produkt musi być dobrze zaprojektowany – mówił Piotr Szewczyk z Rady RIPOK i przedstawiciel Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw”. Jak wskazywał, kluczową rolę w tym aspekcie pełni współpraca projektantów, producentów i przetwórców odpadów opakowaniowych. Chodzi bowiem o to, by materiały, z których wykonano poszczególne elementy opakowania, były tak dobrane, by ich przetworzenie było możliwe w krajowych zakładach przetwórczych.

Czytaj też: Jednomateriałowe opakowania powinny być normą

Jak jednak dodano, projektowanie opakowań wyłącznie pod kątem ich przydatności do recyklingu mija się z celami wyznaczonymi w koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym. - Recyklowalność opakowań lub jej brak, jest wartością drugorzędną – mówił Kazimierz Borkowski z PlasticsEurope. Jak tłumaczył, podstawowym celem winno być ograniczenie marnotrawstwa surowców, w tym także żywności. - Recykling odpadów opakowaniowych jest jedną z metod postępowania z odpadami zgodnych z wymaganiami ochrony środowiska. Przy obecnym stanie wiedzy o korzystnych dla środowiska rodzajach opakowań oraz technologiach w dziedzinie odzyskiwania odpadów, recykling należy traktować jako metodę preferowaną – mówił z kolei Konrad Nowakowski z Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Opakowań. Ostrzegał, że opakowania wyprodukowane z nieodpowiednich surowców i w niewłaściwy sposób mogą być zagrożeniem dla bezpieczeństwa żywności. - Bezpieczeństwo tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu można zapewnić jedynie wtedy, gdy procesy recyklingu pozwolą uzyskiwać tworzywa sztuczne o powtarzalnej jakości – dodał.

Wśród niezbędnych działań eksperci wskazywali m.in. wprowadzanie nowych typów opakowań, które będą powstawały we współpracy z uczelniami czy naukowcami; wdrażanie skutecznych działań na rzecz segregacji odpadów oraz zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych w produkcji opakowań.

Czytaj też: Kupiłem, zużyłem... wyrzuciłem? Sposób na odpady opakowaniowe po dobrach konsumpcyjnych

Gdzie wyrzucić opakowanie? Wkrótce „samo” nas o tym poinformuje

Również Jacek Wodzisławski z Fundacji Recal podkreśla, że ekoprojektowanie nie dotyczy wyłącznie przydatności do recyklingu. – Planowanie i przygotowanie nowego produktu czy opakowania w sposób zgodny z ideą GOZ powinno w konsekwencji doprowadzić do powstania produktu łatwego w demontażu oraz intuicyjnego w segregacji po całkowitym opróżnieniu z zawartości – mówił.

Kwestia ta, jak się okazuje, wkrótce ma zastać uregulowana. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wpisano projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Jak wynika z zamieszczonych informacji, „projektowane przepisy mają m.in. na celu wprowadzenie środków służących informowaniu konsumentów oraz zachęcaniu ich do odpowiedzialnego zachowania”. - Przepisy wprowadzą obowiązek umieszczania na wybranych produktach informacji/oznakowania o odpowiednich metodach gospodarowania odpadami powstałymi z tych produktów lub o niewskazanych sposobach unieszkodliwiania tych odpadów, a także o obecności tworzyw sztucznych w tych produktach i o wynikającym z tego negatywnym wpływie na środowisko – podano.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów określono na II kwartał 2021 r.

Podobne rozwiązania z własnej inicjatywy wprowadzają niektórzy producenci. Więcej o piktogramach na opakowaniach w sieci sklepów pisaliśmy tutaj.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska