Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
19.03.2024 19 marca 2024

Ekoprojektowanie to myślenie kategoriami cyklu życia

Dbałość przedsiębiorstw o aspekty środowiskowe przyczynia się do zmniejszenia kosztów produkcji, zarówno w wymiarze środowiskowym, społecznym, jak i ekonomicznym – mówi Joanna Witczak, kierownik projektu „Jesteś kreatorem? Zostań ekoinnowatorem!”.

   Powrót       04 maja 2016       Zrównoważony rozwój   
dr inż. Joanna Witczak
kierownik projektu „Jesteś kreatorem? Zostań ekoinnowatorem!”; pracuje na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, w Katedrze Towaroznawstwa i Ekologii Produktów Przemysłowych

Teraz Środowisko: Czy temat ekoprojektowania jest w ogóle znany polskim przedsiębiorcom?

Joanna Witczak: W Polsce tematyka związana z ekoprojektowaniem czy włączaniem do procesów decyzyjnych myślenia perspektywą całego cyklu życia jest w praktyce gospodarczej stosunkowo nowa. Jednak nie oznacza to, że koncepcja ta nie jest wykorzystywana. Obecnie coraz więcej przedsiębiorstw widzi konieczność oraz użyteczność monitorowania swojego oddziaływania na środowisko – zarówno w kontekście wpływu wywieranego przez organizację, jak również wytwarzanych produktów. Wpływ ma na to ma zarówno rosnąca świadomość w tym zakresie, przykłady z praktyki gospodarczej pokazujące korzyści ekonomiczne i społeczne wynikające z dbałości o kwestie ekologiczne, jak również przyjęta polityka środowiskowa. Na poziomie Komisji Europejskiej podjęto bowiem działania zmierzające do wprowadzenia jednolitych, ogólnounijnych metod pomiaru efektywności środowiskowej produktów i organizacji. Zapoczątkował to wydany przez Komisję Europejską w 2013 roku Komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczący konieczności budowania wspólnego rynku zielonych produktów oraz oceny ich efektywności środowiskowej.

TŚ: W jakich obszarach biznesu stosuje się ekoprojektowanie?

JW: Ekoprojektowanie można wykorzystywać zarówno w projektowaniu nowych, jak i doskonaleniu istniejących już produktów, usług czy procesów. Stąd też zakres jego stosowania jest bardzo szeroki. Wynika to z samej koncepcji myślenia kategoriami cyklu życia, która jest jednym z fundamentalnych założeń ekoprojektowania. Aspekty środowiskowe powinny być analizowane i włączane do projektowania i rozwoju produktu. Celem podejmowanych działań jest obniżenie negatywnego oddziaływania na środowisko na każdym etapie cyklu życia – począwszy od wydobycia pierwotnych surowców (ang. cradle), poprzez produkcję, transport, użytkowanie, aż do końcowego zagospodarowania - ostatecznej likwidacji powstałych odpadów (ang. grave) lub ponownego ich użycia. Stąd też koncepcja ta może zostać wykorzystana w każdej branży.

Kryteria środowiskowe mogą i powinny zostać włączone zarówno na etapie wyboru surowców i materiałów wykorzystywanych do produkcji, jak również samych procesów wytwarzania (zrównoważona produkcja). Produkty powinny zostać zaprojektowane w taki sposób, aby nadawały się do recyklingu lub ponownego użycia, dzięki czemu łatwiejsze i mniej kosztowne staje się gospodarowanie odpadami.

TŚ: Jak wygląda współpraca nauki i biznesu w tym zakresie?

JW: Pomimo, że współpraca nauki i biznesu w naszym kraju coraz lepiej się rozwija, myślę, że w tym obszarze jest jeszcze wiele do zrobienia. Potwierdzają to rankingi pokazujące, że Polska gospodarka nie jest innowacyjna (patrz ramka). 

Rankingi pokazują, że Polska nie jest innowacyjna

Według raportu Innovation Union Scoreboard 2014 dynamika rocznego wzrostu wskaźnika innowacyjności Polski, mierzona w latach 2008–2012, była najniższa w Europie i dopiero 2013 rok przyniósł nieznaczną zmianę w tym zakresie. Wyniki te plasują Polskę w grupie państw o efektywności innowacyjnej zdecydowanie poniżej średniej europejskiej. W najnowszej odsłonie rankingu The Global Innovation Index 2015 Polska zajęła 46 miejsce na świecie wśród 141 sklasyfikowanych krajów. W porównaniu z 2014 rokiem w ogólnym zestawieniu odnotowaliśmy spadek o jedno miejsce. Przed Polską było aż 26 państw Unii Europejskiej, a gorzej od naszego kraju wypadła tylko Rumunia. Najsłabiej Polskę oceniono pod kątem edukacji oraz tworzenia powiązań innowacyjnych. Pod względem współpracy przemysłu i nauki nasz kraj znalazł się na 66 miejscu, a pod względem efektywności innowacji – dopiero na 93. Dane zawarte w raporcie Global Innovation Index 2015 pokazują też, że istnieje silna zależność pomiędzy innowacyjnością i poziomem dobrobytu. Im bardziej gospodarka opiera się na wiedzy, inwestuje w kapitał ludzki i inwestuje w rozwiązania sprzyjające rozwojowi powiązań pomiędzy nauką i biznesem, tym więcej w danym państwie powstaje wynalazków.

Myślę, ze jedną z przyczyn niskiej pozycji Polski we wspomnianych rankingach jest niedostrzeganie potencjału współpracy na płaszczyźnie nauka-biznes wynikające w dużej mierze z nieznajomości potencjału i możliwości jednostek naukowych. A przecież taka współpraca to fundament gospodarki opartej na wiedzy. Wzrost gospodarczy bazujący na innowacjach jest również jednym z podstawowych celów Strategii Europa 2020. Myślę, że w polskich warunkach konieczne jest prawdziwe partnerstwo uczelni i przedsiębiorstw. W tym celu należy podejmować działania zmierzające do informowania i edukowania wszystkich zainteresowanych stron. Przykładem tego typu działań może być prowadzona przez Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu ogólnopolska kampania nt. ekoinnowacji „Jesteś kreatorem? Zostań ekoinnowatorem!”.

TŚ: Co to za kampania?

JW: Celem projektu „Jesteś kreatorem? Zostań ekoinnowatorem!” jest wytworzenie pewnych impulsów, które będą stymulować wzrost ekoinnowacyjności polskiej gospodarki w przyszłości.

W jego ramach systematycznie publikowaliśmy tematyczne biuletyny prezentujące działalność ekoinnowacyjną w różnych branżach, pokazując nowatorskie rozwiązania i przybliżając tematykę ekoinnowacji. Obejmowały one osiem obszarów – ogólny – dotyczący ekoinnowacji, a także gospodarki odpadami, opakowań, zarządzania, logistyki i transportu, ochrony klimatu, rolnictwa oraz budownictwa.

Zorganizowaliśmy trzy konkursy dla studentów zainteresowanych tematyką ekoinnowacyjności. Do konkursów studenci mogli zgłosić m.in. swoje projekty dotyczące pomysłów na ekoinnowacyjne produkty i rozwiązania oraz na ich promowanie. Ponadto przedmiotem rywalizacji były prace dyplomowe tematycznie powiązane z kampanią. Otrzymane zgłoszenia oraz wyniki konkursów świadczą o dużym potencjale i kreatywności młodych ludzi.

W ramach Targów POLEKO zorganizowaliśmy Salon Ekoinnowacji. Stanowił on niepowtarzalną okazję do wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy przedsiębiorcami, instytucjami proinnowacyjnymi i konsumentami. W jego ramach wybranym podmiotom zostały udostępnione stanowiska wystawiennicze, na których mogli podzielić się wynikami swojej działalności w zakresie ekoinnowacji.

Poza tym zorganizowaliśmy dwie dwudniowe konferencje poświęcone tematyce ekoinnowacji.

Materiały związane z tymi wydarzeniami, jak również wszystkie publikacje wydane w czasie trwania projektu dostępne są bezpłatnie na stronie internetowej kampanii(1). Jest tam również przewodnik po ekoinnowacjach oraz unikalna baza ośrodków proinnowacyjnych funkcjonujących w Polsce, w której można z łatwością znaleźć kontakt do odpowiedniej instytucji. Z kolei z pomysłami na ekoinnowacyjne rozwiązania, ciekawostkami i nowinkami z zakresu ekoinnowacji można zapoznać się na koncie kampanii na facebooku(2).

Wyniki naszej kampanii jednoznacznie pokazują, że Polacy mają duży potencjał do tworzenia ekoinnowacji. Liczymy na to, że dzięki działaniom podjętym w trakcie trwania projektu przyczynimy się do zwiększenia świadomości społeczeństwa w tym zakresie, pokażemy korzyści, z jakimi wiąże się wprowadzenie takich rozwiązań, ale także zaprezentujemy sukcesy zarówno polskich, jak i zagranicznych przedsiębiorców, którzy nie bali się zaryzykować i w tej chwili mogą pochwalić się wdrożonymi, znanymi na całym świecie ekoinnowacjami.

TŚ: Jakie korzyści może odnieść przedsiębiorca z tytułu wprowadzania ekoinnowacji?

JW: Korzyści z wprowadzania ekoinnowacji jest wiele. Należy podkreślić, że często dbałość o aspekty środowiskowe przyczynia się do zmniejszenia kosztów produkcji, zarówno w wymiarze środowiskowym, społecznym jak i ekonomicznym. Zwiększanie udziału produktów zrównoważonych w rynku przynosi bowiem nie tylko korzyści społeczne, takie jak ograniczenie zmian w środowisku czy zadowolenie konsumentów, ale również korzyści dla całej gospodarki związane chociażby z bardziej efektywnym wykorzystaniem zasobów. Przedsiębiorstwa wdrażające idee myślenia kategoriami cyklu życia do swojej strategii i procesu podejmowania decyzji, dbające i monitorujące oddziaływanie na środowisko ulepszają własne procesy, wywierają wpływ na dostawców i inne podmioty rynku, z którymi stykają się na różnych etapach cyklu życia swoich produktów. Dzięki temu minimalizują oddziaływanie na środowisko prowadzonej działalności zarówno w sposób bezpośredni, jak i pośredni.

Ewa Szekalska: Dziennikarz

Przypisy

1/ Strona internetowa kampanii „Jesteś kreatorem? Zostań ekoinnowatorem!”
http://www.ekoinnowator.ue.poznan.pl
2/ Konto kampanii na facebooku
http://www.facebook.com/Ekoinnowator

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Odporność warunkiem trwałego rozwoju miast – ruszyła 11. edycja programu Eco-Miasto (15 marca 2024)Dlaczego biometan w Polsce nie rozwija się tak, jak na Zachodzie? (14 marca 2024)Tabor na tory (13 marca 2024)Ograniczenie zanieczyszczeń pochodzących z przemysłu i dużych gospodarstw hodowlanych. Porozumienie PE (13 marca 2024)Zagrożenia klimatyczne wyzwaniami dla Europy. Raport EUCRA (11 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony