Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Dlaczego za odpady płacimy coraz więcej? Analiza IOŚ-PIB

IOŚ-PIB przyjrzał się zagadnieniom związanym z rosnącymi kosztami gospodarki odpadami. Jak wskazano w analizie, problem wzrostu opłat ma charakter systemowy i związany jest m.in. ze wzrostem płacy minimalnej i rosnącymi cenami energii.

   Powrót       23 listopada 2021       Odpady   

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) przygotował, na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, raport stanowiący analizę kosztów gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce(1). Jak czytamy w analizie, „problem wzrostu opłat ma charakter systemowy, a kluczowym elementem są koszty zagospodarowania odpadów oraz zwiększenie ilości odpadów komunalnych”. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy autorzy wymieniają: kwestie prawne, popyt na surowce wtórne, niewystarczającą infrastrukturę do przetwarzania odpadów oraz uwarunkowania gospodarcze i społeczne.

Kwestie prawne

W kontekście przepisów prawa autorzy analizy wskazują, że jedną z przyczyn wzrostu opłat jest „konieczność uwzględnienia przy ustaleniach stawek opłat w gminie wysokości maksymalnej stawki opłaty, co skutkowało zmniejszeniem ustalanych stawek do poziomu stawki maksymalnej”. Wskazano także „dobrowolność przystąpienia nieruchomości niezamieszkałych do zorganizowanego przez gminę systemu odbierania odpadów”. Zmiany prawne wymusiły ponadto podejmowanie inwestycji w zakładach przetwarzania odpadów – co z kolei wpłynęło m.in. na konieczność poniesienia kosztów montażu monitoringu wizyjnego i dostosowania do warunków magazynowania odpadów.

Czytaj też: System gospodarki odpadami na minusie - prawie 1,4 mld zł deficytu w 2020 r.

Zwrócono ponadto uwagę, że na wzrost kosztów zarządzania systemem gospodarowania odpadami komunalnymi oraz ich przetwarzania wpływ miał m.in. wzrost kosztów wynagrodzeń oraz wzrost kosztów zakupu paliw i energii elektrycznej. Jak wskazano, w latach 2016-2018 nastąpił 26 proc. wzrost płacy minimalnej, 28 proc. wzrost cen paliw i 67 proc. wzrost cen energii elektrycznej. - Wzrost kosztów osobowych (wynagrodzeń) w sektorze gospodarki odpadami w ostatnim okresie był stosunkowo wysoki. Sektor gospodarki odpadami cechuje się niedoborem pracowników, stąd wynagrodzenia w sektorze rosną szybciej od płacy krajowej – wskazano w raporcie.

Popyt na surowce wtórne i niewystarczająca infrastruktura

Dalej wśród powodów wzrostu cen wymienia się niski popyt na surowce wysegregowane z odpadów, co spowodowane zostało m.in. zamknięciem rynków azjatyckich, w tym Chin. – Spowodowało to brak możliwości zagospodarowania wielu frakcji surowcowych, wysegregowanych z odpadów zmieszanych i selektywnie zbieranych u źródła powodując trudności ze zbyciem odpadów lub znaczący wzrost cen przyjęcia do recyklingu – czytamy.

Wskazano ponadto na brak przepisów zobowiązujących producentów do stosowania recyklatów. Zwrócono także uwagę na „brak gwarancji strumienia odpadów i brak stałych stawek zbytu na pozyskany surowiec, przy czasochłonnych i kapitałochłonnych inwestycjach”.

Autorzy analizy zwrócili także uwagę na niewystarczającą infrastrukturę do przetwarzania odpadów. - Z punktu widzenia wydolności instalacji sortowania, przetwarzania, w tym recyklingu odpadów, w Polsce występują niedobory odpowiedniej infrastruktury, która mogłaby zapewnić zagospodarowanie wszystkich frakcji odpadów. Niewystarczająca jest liczba instalacji m.in. do: sortowania odpadów zbieranych selektywnie, instalacji termicznego przekształcania odpadów, instalacji recyklingowych niektórych surowców wtórnych – wskazano.

Gdzie płaci się najwięcej?

Autorzy opracowania przeanalizowali także stawki opłat, jakie ponoszą mieszkańcy małych i dużych miast. Jak wskazano, statystycznie najwyższe opłaty za zagospodarowanie odpadów komunalnych ponoszą mieszkańcy małych miast. Uśredniona stawka opłaty w małych miastach wynosiła w 2020 r. 23,30 zł miesięcznie za osobę. Niewiele mniej, bo 22,60 zł miesięcznie za osobę wynosiła średnia wartość opłaty, która ponoszą mieszkańcy dużych miast. W gminach wiejskich natomiast wartość opłaty oscyluje średnio wokół 20,80 zł miesięcznie za osobę.

Ponadto autorzy analizy zwrócili uwagę na ilość wytwarzanych odpadów w poszczególnych ośrodkach miejskich. Jak wskazano, wytworzenie mniejszej ilość odpadów nie wpływa na zmniejszenie opłat za ich zagospodarowanie. - Nie ma bezpośredniej relacji pomiędzy ilością wytwarzanych odpadów, a wysokością stawki opłaty - mówiła podczas prezentacji raportu dr inż. Jolanta Kamińska-Borak, współautorka analizy.

Co ciekawe, w analizie porównano także uśrednione stawki opłat w miastach posiadających spalarnię odpadów oraz miastach nie posiadających tego typu instalacji. W miastach ze spalarnią średnia wartość opłat kształtowała się na poziomie 20,90 zł miesięcznie za osobę. W miastach, które nie posiadają spalarni, uśredniona stawka za gospodarowanie odpadami była niewiele wyższa i wyniosła 22,60 zł miesięcznie za osobę.

Jakie rekomendacje?

Wśród podstawowych rekomendacji wymieniono konieczność wprowadzenia nowego modelu finansowania, opartego na rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). – Wpłynie to na zwiększenie efektywności systemów selektywnego zbierania odpadów, instalacji i rozwój rynku recyklingu – dodano.

Rekomenduje się ponadto złagodzenie ograniczeń w deponowaniu odpadów kalorycznych (wprowadzenie czasowej zmiany granicznej wartości opałowej z 6MJ na 10-11 MJ/kg), wydłużenie możliwości magazynowania wybranych rodzajów odpadów czy wprowadzenie nowych możliwości finansowania kluczowych inwestycji w zakresie gospodarki odpadami, w tym ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Joanna Spiller: Dziennikarz, inżynier środowiska Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Raport dostępny tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/11098-ios-pib-analiza.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Jednolity tekst ucpg dostępny (25 marca 2024)Województwo małopolskie dofinansuje zakup kompostowników dla mieszkańców (18 marca 2024)Bioodpady a recykling. Interpelacja Anny Sobolak i odpowiedź Anity Sowińskiej (05 marca 2024)Kara pozbawienia wolności za pomoc w porzucaniu niebezpiecznych odpadów. Częstochowa (04 marca 2024)W Polsce mniej niż połowa odpadów jest segregowana prawidłowo. Raport ISP (29 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony