Konsultacje publiczne niezwłocznie potrzebne. List otwarty ws. finalnej wersji KPEiK

© Iftikhar alam

- Polska stoi przed koniecznością pilnego przyspieszenia transformacji energetycznej oraz budowy gospodarki neutralnej klimatycznie w sposób odpowiedzialny społecznie. Odpowiednio zaprojektowane działania wzmocnią nasze bezpieczeństwo i długookresową odporność na szoki klimatyczne, społeczne i gospodarcze – czytamy w liście otwartym⁽¹⁾ przedstawicieli trzeciego sektora, samorządu i biznesu do ministry klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloski, pod którym podpisały się 32 podmioty. Apel, skierowany również do wiadomości premiera, szefów resortów przemysłu, funduszy i polityki regionalnej, aktywów państwowych oraz rozwoju i technologii, a także do pełnomocnika rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Macieja Bando, wzywa do przeprowadzenia „bez zbędnej zwłoki” konsultacji publicznych tzw. ambitnej wersji (ang. with additional measures – WEM) KPEiK (tzw. wersję wstępną, przedstawioną pod koniec lutego br., omawialiśmy tutaj). Termin złożenia w Komisji Europejskiej najważniejszego dokumentu określającego politykę energetyczną i klimatyczną Polski minął 30 czerwca; jak piszą sygnatariusze, „powstałe opóźnienie nie może być jednak powodem pominięcia konsultacji publicznych ani przeprowadzenia ich w sposób fasadowy”.

Czytaj też: Jak ocenić KPEiK? Instytut Reform proponuje kryteria

Konsultacje wymagane przez konwencję z Aarhus

Autorzy listu przekonują, że art. 10 unijnego rozporządzenia z 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu (które obliguje państwa członkowskie UE do przedstawiania tzw. krajowych planów) stanowi, że do każdego złożonego dokumentu powinny być dołączone dowody świadczące o przeprowadzeniu konsultacji. Wymaga tego również konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska. Przygotowanie ambitnej wersji KPEiK stanowi, w przekonaniu apelujących, szansę na „uporządkowanie zarządzania transformacją energetyczną w Polsce”, nie należy go więc traktować wyłącznie jako spełnienia formalnych wymogów Brukseli. W dalszym ciągu brakuje jednak potrzebnych harmonogramów, tak dotyczących dokończenia aktualizacji KPEiK, jak i prac nad innymi kluczowymi dokumentami, w tym Polityką Energetyczną Polski do 2040 r. Pozostajemy też jedynym państwem we Wspólnocie, które nie przygotowało długoterminowej strategii określającej wkład w osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do połowy stulecia – przypominają sygnatariusze.

Czytaj też: Pandera: transformacja energetyczna w Polsce, jest oddolna, ale potrzebuje sternika

Wyższa jakość rozwiązań

- Zaprojektowanie kompleksowej polityki energetycznej pozostaje wyzwaniem, gdyż wiąże się z oficjalnym zadeklarowaniem celów energetyczno-klimatycznych Polski na najbliższe dekady, przy uwzględnieniu skali i tempa prowadzenia działań transformacyjnych oraz interesów wszystkich stron i sektorów uczestniczących w transformacji – czytamy w liście. W ramach postulowanych konsultacji powinny zostać także opublikowane wyniki modelowania jako podstawy proponowanych scenariuszy; proces też musi potrwać odpowiednio długo i zakończyć się publikacją raportu, który podsumuje uwagi wraz ze stanowiskiem rządu na ich temat. Konsultacje według autorów poprawią jakość projektowanych rozwiązań, zwiększą potencjał implementacji ambitnej polityki energetycznej i podniosą poziom jej społecznej akceptacji. Poza tym potrzeba również stworzenia „trwałego forum dialogu” na temat polityki klimatyczno-energetycznej. - Dialog ten pozwoli na wspólną refleksję nad działaniami niezbędnymi do przeprowadzenia transformacji w sposób odpowiedzialny społecznie oraz dopasowany do potrzeb polskiej gospodarki – piszą autorzy apelu.

Sygnatariusze gotowi do dialogu

Wielopoziomowy dialog jako proces odrębny od publicznych konsultacji KPEiK to kolejny obowiązek nałożony przez rozporządzenie z 11 grudnia 2018 r.; podpisane pod listem zrzeszenia deklarują gotowość swojego zaangażowania w jego prowadzenie. Znajdujemy wśród nich proklimatyczne i proprzyrodnicze organizacje pozarządowe (Koalicję Klimatyczną, Pracownię na rzecz Wszystkich Istot, Fundację ClientEarth Prawnicy dla Ziemi czy Polską Zieloną Sieć), think-thanki (Fundację Instrat, Instytut Reform, Instytut Zielonej Gospodarki czy Instytut Badań Strukturalnych), organizacje branżowe (Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki, Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła czy Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności), a także organizacje samorządowe (Unię Metropolii Polskich czy Unię Miasteczek Polskich). Zgodnie z zapowiedziami MKiŚ, dokument powinien zostać przedstawiony do konsultacji i uzgodnień sektorowych, a później sfinalizowany na przełomie II i III kwartału 2024⁽²⁾.

Szymon Majewski
Dziennikarz