Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
25.09.2023 25 września 2023

Gospodarka odpadami w gminach pod kreską. KR RIO opublikowała dane za 2021 r.

76,1% gmin wiejskich i 76,2% miast na prawach powiatu nie zbilansowało systemu gospodarki odpadami. Deficyt budżetowy w sektorze wyniósł prawie 1 mld zł. KR RIO wskazała ponadto, ile wyniosły zaległości z tytułu niewniesionych opłat za odpady.

   Powrót       04 lipca 2022       Odpady   
odpady komunalne

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) opublikowała(1) „Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2021 r.”. Z przedstawionych danych wynika, że w latach 2018-2021 system gospodarowania odpadami komunalnymi – przede wszystkim w gminach wiejskich i miastach na prawach powiatu - nie bilansował się.

Co o bilansowaniu się systemu mówiono w sprawozdaniu KR RIO za 2020 r.? O tym w artykule pt. System gospodarki odpadami na minusie - prawie 1,4 mld zł deficytu w 2020 r.

Wydatki stale rosną

KR RIO wskazuje, że na przestrzeni lat 2018-2021 dochody z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wszystkich JST i związków międzygminnych systematycznie wzrastały - z 5,26 mld zł w 2018 r. do 10,37 mld zł w 2021 r. Największy rokroczny wzrost dochodów, a więc i wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi ponoszonych przez mieszkańców, nastąpił w 2020 r. – o 28,6%. W 2021 r. w stosunku do 2020 r. nastąpił wzrost o 18%.

Wraz ze wzrostem dochodów rosły także wydatki JST - z 6,03 mld zł w 2018 r. do 11,35 mld zł w 2021 r. - Podobnie jak w przypadku dochodów, największy wzrost wydatków związanych z systemem gospodarowania odpadami, zanotowano w 2020 r., tj. o 35,9% w stosunku do wykonanych w 2019 r., przy dynamice wzrostu w tym przedziale czasowym o 11,6 punktu procentowego. W 2021 r. mimo, że nastąpiła zwyżka wykonanych wydatków o 11,5% względem 2020 r., to doszło do spadku dynamiki wzrostu o 24,4 punktu procentowego w stosunku do roku poprzedniego – czytamy.

Czytaj też: Wytwarzamy coraz więcej odpadów. 358 kg na mieszkańca w 2021 r.

Największy procentowo przyrost wydatków w stosunku do 2020 r. nastąpił w związkach międzygminnych – o 25,1%, nieco mniejszy w gminach - o 16,8%, natomiast w miastach na prawach powiatu wydatki wzrosły jedynie o 1,1%. - Zdecydowaną większość wydatków związanych z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi we wszystkich omawianych latach, w każdym rodzaju JST i w związkach międzygminnych stanowiły wydatki bieżące. W gminach wzrosły z kwoty 2,97 mld zł w 2018 r. do 6,29 mld zł w 2021 r., a w miastach na prawach powiatu – z kwoty 2, 27 mld zł w 2018 r. do 3,92 mld zł w 2021 r. W związkach międzygminnych także wystąpił wzrost wydatków bieżących: z kwoty 0,59 mld zł w 2018 r. do ponad 1 mld zł w 2021 r. – dodano.

System stale na minusie

Dane te wskazują – podaje KR RIO – że ukształtowany poziom dochodów i wydatków w poszczególnych latach spowodował, że finansowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi przeważnie zamkmykało się per saldo deficytem.

W 2018 r. deficyt wynosił 0,76 mld zł, w 2019 r. wzrósł do kwoty 1,15 mld zł, w 2020 r. nastąpił kolejny wzrost – do 1,39 mld zł. W 2021 r. deficyt wyniósł natomiast 0,98 mld zł.

Największy problem z bilansowaniem systemu miały gminy wiejskie i miasta na prawach powiatu. W 2018 r. 1 147 gmin wiejskich (83,3% gmin tego rodzaju) wypracowało ujemny wynik finansowania systemu, w 2021 r. deficyt wystąpił w 1 053 gminach wiejskich (76,1%). Na 636 miast na prawach powiatu system nie został zbilansowany w 76,2% z nich w 2019 i 2021 r., w latach 2020 i 2018 r. sytuacja taka miała miejsce natomiast w 66,7% i 81% tego rodzaju JST.

Kto nie płaci za odpady?

KR RIO zwróciła uwagę na problem nieskutecznej egzekucji należności z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

- Wysokość dochodów pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi uzyskiwanych przez poszczególne JST i związki międzygminne realizujące to zadanie jest ważna, lecz dla pełniejszego obrazu sytuacji w systemie gospodarowania odpadami konieczne jest również wskazanie skuteczności w dochodzeniu należności z tytułu tych opłat. W latach 2018–2021 z roku na rok systematycznie narastały zaległości (należności przeterminowane) z tego tytułu. W 2018 r. w kwotach globalnych zaległości wynosiły 0,46 mld zł, a w 2021 r. osiągnęły poziom 0,77 mld zł – wskazano.

A gdyby tak wszyscy uczestnicy systemu wnosili opłaty?

Rada wskazała ponadto, że koszty systemu gospodarki odpadami komunalnymi rozkładane są w Polsce "na mniejszą liczbę osób niż powinno”.

W ramach kontroli systemu odpadowego w 147 JST przeanalizowano składane deklaracje odpadowe oraz wynikające z nich informacje na temat liczby mieszkańców objętych systemem. Dane te następnie porównano z zestawieniami liczby mieszkańców publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) oraz gminnymi rejestrami mieszkańców. Jak wskazano, rozbieżności w liczbie mieszkańców wynikających z danych GUS i gminnych rejestrów mieszkańców stanowią około 4%. Natomiast w stosunku do liczby mieszkańców wg złożonych deklaracji a liczby mieszkańców wg GUS rozbieżności sięgają przeciętnie około 16%, przy czym są liczne jednostki, w których niedobór osób wykazanych w deklaracjach przekracza 20%.

W analizie tej wskazano, że gdyby deklaracje były sporządzane rzetelnie (czyli liczby osób w deklaracjach byłyby zbieżne z danymi GUS), tylko w kontrolowanych 147 JST opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi mogłyby statystycznie być niższe o 16%.

Joanna Spiller: Dziennikarz, inżynier środowiska Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ pełna treść sprawozdania dostępna tutaj:
https://rio.gov.pl/140/24/sprawozdanie-krrio-za-2021-rok.html

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Jaki procent PKB Polska przeznacza na ochronę środowiska? (05 września 2023)Koniec prac nad ustawą wprowadzającą system kaucyjny. Ustawa wkrótce trafi do popisu Prezydenta (18 sierpnia 2023)Senat za wprowadzeniem poprawek do ustawy wdrażającej w Polsce system kaucyjny (28 lipca 2023)Wydatki na ochronę środowiska w UE. W 2022 r. zainwestowano 69 mld euro (25 lipca 2023)Nowe rozporządzenie o bateriach i zużytych bateriach przyjęte (11 lipca 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony