UE marnuje więcej żywności niż importuje

© uckyo

Marnowanie żywności wiąże się z olbrzymimi kosztami – zarówno środowiskowymi, jak i ekonomicznymi czy społecznymi. W skali globalnej odpowiada ono za 8-10% wszystkich generowanych przez człowieka emisji gazów cieplarnianych (GHG) i kosztuje świat ponad 1 bilion dolarów rocznie. Organizacje pozarządowe, aby opisać skalę tego zjawiska, często sięgają po różnorodne analogie wyliczając m.in., że gdyby marnotrawstwo żywności było państwem, byłoby trzecim co do wielkości emitentem gazów cieplarnianych na świecie. Wskazuje się ponadto, że powierzchnia wykorzystywana na całym świecie do uprawy zmarnowanej żywności jest większa niż obszar Indii i Kanady razem wziętych.

153,5 mln ton żywności w UE

Jak kwestia ta wygląda w Europie? Jak wskazano w raporcie⁽¹⁾ Feedback EU „No Time To Waste”, Unia Europejska (UE) marnotrawi więcej żywności niż importuje. Zgodnie z szacunkami każdego roku na terenie UE marnowanych jest 153,5 mln ton żywności, tymczasem w 2021 r. UE importowała prawie 138 mln ton produktów rolnych. Koszt importu oscylował wokół 150 mld euro. - Marnotrawstwo żywności to dla europejskich przedsiębiorstw i gospodarstw domowych koszt około 143 mld euro rocznie, odpowiada ponadto za co najmniej 6% całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE. Szacuje się, że obecnie marnuje się 20% produkowanej żywności w UE, a zmniejszenie tego zjawiska o połowę do 2030 r. mogłoby uratować 4,7 mln hektarów gruntów rolnych w UE – wskazuje Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB).

Czytaj też: Marnowanie żywności powoduje 3,3 mld ton emisji dwutlenku węgla rocznie. Polskie statystyki do pilnej poprawy

Autorzy raportu szacują ponadto, że 89,8 mln ton marnowanej żywności generowanych jest podczas etapu produkcji, 32,5 mln ton generowanych jest w gospodarstwach domowych, a sprzedaż hurtowa i detaliczna odpowiada za 5,3 mln ton zmarnowanej żywności.

Cele Zrównoważonego Rozwoju i apel międzynarodowych organizacji

EEB przypomina, że UE zobowiązała się do spełnienia Celu Zrównoważonego Rozwoju, który zakłada zmniejszenie o połowę globalnej ilość marnowanej żywności per capita w sprzedaży detalicznej i konsumpcji oraz zmniejszenie strat żywnościowe w procesie produkcji i dystrybucji, w tym strat powstałych podczas zbiorów do 2030 r. - Wszystkie kraje UE zobowiązały się do zmniejszenia o połowę marnotrawstwa żywności w ramach Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Jednak prawie dziesięć lat później nie osiągnięto wiele w tym zakresie, a nasze gospodarki nadal generują niewiarygodnie wysokie ilości odpadów żywnościowych. UE musi pilnie ustalić prawnie wiążące cele w dyrektywach UE, aby ograniczyć marnotrawstwo żywności w całym łańcuchu dostaw - w tym w przetwórstwie produkcyjnym i usługach spożywczych – mówi Piotr Barczak, specjalista ds. polityk odpadowych w EEB oraz współzałożyciel Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.

Głos w tej sprawie zabrały 43 organizacje z 20 państw UE (w tym z Polski), które we wspólnym apelu⁽²⁾ wzywają europejskich decydentów do wprowadzenia prawnie wiążących celów dla państw członkowskich. Wśród sygnatariuszy wymieniono m.in. EEB i Feedback EU, członków Platformy UE ds. strat i marnotrawstwa żywności – oficjalnego unijnego organu doradczego ws. odpadów żywnościowych.

- W czasach wysokich cen żywności i kryzysu kosztów utrzymania to skandal, że UE potencjalnie wyrzuca więcej żywności niż importuje. UE ma teraz ogromną szansę na ustanowienie prawnie wiążących celów, aby do 2030 r. zmniejszyć o połowę ilość odpadów żywnościowych, tak by przeciwdziałać zmianom klimatu i poprawić bezpieczeństwo żywnościowe. Kluczowe jest, aby cele obejmowały odpady z gospodarstw rolnych oraz z przedsiębiorstw przetwórczych i gastronomicznych - jeśli UE ograniczy cele do objęcia nimi jedynie odpadów żywnościowych pochodzących z handlu detalicznego i konsumentów, z naszego raportu wynika, że 48-76% wszystkich odpadów żywnościowych w UE zostałoby wyłączonych, co pozostawiłoby większość przedsiębiorstw powodujących marnotrawstwo żywności w łańcuchach dostaw bez odpowiedzialności za redukcję odpadów żywnościowych – mówi współautor raportu Frank Mechielsen.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.