Czym zastąpić szamba? W Sękowej już wiedzą

© Ekodren

Problem wywozu nieczystości oraz braku możliwości skanalizowania przez lata trawił mieszkańców Męciny Małej w gminie Sękowa (powiat gorlicki, woj. małopolskie). Korzystali zazwyczaj ze zbiorników bezodpływowych (szamb), których opróżnianie powodowało uciążliwości i regularnie ponoszone koszty. Wraz z pojawieniem się możliwości ubiegania o fundusze unijne z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) podjęto decyzję o budowie oczyszczalni. W 2019 r. zainstalowano tam lokalną biologiczną oczyszczalnię ścieków August AT 250 (link do produktu), która obsłużyć może – jak nazwa wskazuje - 250 RLM (odpowiednik 250 mieszkańców - podłączono 55 domostw).

Praktycznie bezobsługowa

Po roku analiz wyniki pokazały⁽¹⁾, że koszty rocznej obsługi wyniosły dokładnie 43,20 zł na 1 RLM. Wliczono już tutaj: koszty energii elektrycznej, dowozu wody, wywozu osadu oraz badań ścieków surowych i oczyszczonych. I to badań czterokrotnych, w akredytowanym laboratorium. – Kwota jest bardzo niska, głównym nośnikiem kosztów jest energia elektryczna i badania – podkreśla Grzegorz Nosal, dyrektor Zakładu Komunalnego w Sękowej, przewodniczący Rady Miejskiej w Bieczu.

– Koszty eksploatacyjne oraz badania ścieków potwierdziły nasze przewidywania. Tak niska stawka za 1 RLM to efekt zastosowanej technologii - komentuje Paweł Gojżewski, dyrektor zarządzający w Ekodren Naturalne Systemy Oczyszczania, firmie, która odpowiada za całą inwestycję. - Rzeczywisty koszt bezpośredni oczyszczenia ścieków to 2,00 zł/m3 z wyłączeniem kosztów pośrednich i amortyzacji⁽²⁾ – dodaje Nosal. Podkreśla, że średnio w małych miejscowościach mówimy tu o 10 zł/m3.

Praca oczyszczalni August AT jest praktycznie bezobsługowa, monitorowana zdalnie, a osad wystarczy wywozić 1-2 razy do roku. - Nie ma części mechanicznej, jak sita piaskowe, nie ma dozowania polielektrolitu, potrzeby utrzymania złożonej infrastruktury, a oczyszczalnia jest praktycznie bezobsługowa. W razie awarii SMS-owo poinformuje nas o niej system GPS. Potrzebna jest jedynie kontrola raz w tygodniu, która zajmuje pracownikowi ok. 10 minut – wylicza Nosal. Przepustowość oczyszczalni to 37,5 m3, a maksymalny dobowy ładunek materiałów organicznych – 15,0 kg BZT5 (BZT5 - definicja w słowniku ochrony środowiska).

Czytaj opinię eksperta Pawła Gojżewskiego: Certyfikacja a badanie jakości ścieków oczyszczonych

Zamiast kolektora

- Taka oczyszczalnia to dobra propozycja dla sołectw jako alternatywa dla zbiorników bezodpływowych. Może też stanowić element większego systemu tam, gdzie niezbędna byłaby budowa dużego kolektora – wyjaśnia Nosal. - W naszym przypadku potrzebowalibyśmy 5 km dodatkowego kolektora/8124/ i, ze względu na górzysty teren, 4-5 przepompowni, by podłączyć tych kilkadziesiąt domostw do oczyszczalni głównej. Koszt jednej tylko przepompowni to ok. 150 tys. zł – dodaje.

Tymczasem inwestycja w lokalną oczyszczalnię w Męcinie Małej zamknęła się w 350 tys. zł. (75 proc. to finansowanie zewnętrzne, 25 proc. środki gminy). Koszty i bezobsługowość zatem na plus. Jak się ma jednak aspekt środowiskowy?

Naturalne usuwanie fosforu

Oczyszczalnia w Męcinie Małej pozwala skutecznie oczyścić ścieki z pierwiastków biogennych, takich jak fosfor i azot. Pierwiastki te odpowiadają za eutrofizację wód, stąd coraz częściej w pozwoleniach wodnoprawnych pojawia się wymaganie dotyczące redukcji ich ilości. 5 mg/l to dopuszczalny w prawie poziom fosforu ogólnego⁽³⁾. Do jego usuwania stosuje się w większości przypadków koagulanty, które chemicznie strącają fosfor. Niestety wadą koagulantów są wysokie koszty, konieczność stosowania dodatkowych urządzeń, stałego nadzoru eksploatacyjnego oraz fakt, że powodują powstawanie większej ilości osadów.

Inaczej jest w przypadku oczyszczalni August AT 250. Nie potrzebuje ona koagulantów, przy czym fosfor ogólny pozostaje zazwyczaj na poziomie nie wyższym niż 1,0 mg/l. – Redukcja fosforu następuje tylko i wyłącznie w wyniku procesów biologicznych zachodzących w oczyszczalni. Badania⁽⁴⁾ notyfikowanego europejskiego laboratorium PIA GmbH w niemieckim Aachen potwierdzają skuteczność oczyszczania fosforu ogólnego na poziomie powyżej 87 proc., co jest wynikiem przewyższającym inne stosowane obecnie technologie oczyszczania ścieków – komentuje Gojżewski.

Z rozwiązania korzysta już kilka gmin i centrów logistycznych w Polsce. Urządzenia dedykowane są dla terenów trudno dostępnych, gdzie doprowadzenie sieci kanalizacyjnej jest nieuzasadnione ekonomicznie, a zwłaszcza na obszarach, gdzie występują najbardziej rygorystyczne wymagania dotyczące skuteczności oczyszczania. Stąd m.in. ogromna popularność oczyszczalni August w Norwegii i pozostałych krajach skandynawskich.

Tekst powstał we współpracy z firmą Ekodren