Setki mln euro w „Hydrogen Eagle”. Orlen inwestuje w wodór dla przemysłu, transportu i paliw

Dotycząca rozwoju odnawialnych źródeł energii dyrektywa RED III, rozporządzenie AFIR traktujące o infrastrukturze paliw alternatywnych, przedstawiające ścieżkę dekarbonizacji lotnictwa rozporządzenie ReFuel EU Aviation; cele nt. paliw wodorowych są obecne w różnych elementach pakietu legislacyjnego Fit for 55, o czym podczas warsztatów dla dziennikarzy we Włocławku 25 listopada br. mówił Grzegorz Jóźwiak, dyrektor Biura Technologii Wodorowych i Paliw Syntetycznych w Orlen S.A. Jak przypomniał przedstawiciel spółki, przyjęte na poziomie UE dokumenty zakładają takie wskaźniki, jak co najmniej 42% paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego w przemyśle do 2030 r. i co najmniej 60% do roku 2035 (o czym stanowi RED III), budowę stacji tankowania wodorem co najmniej co 200 km wzdłuż sieci TEN-T do końca 2030 r. (jak wskazuje rozporządzenie AFIR) czy 1,2% udziału paliw syntetycznych w paliwach lotniczych w latach 2030-2031 (co wynika z rozporządzenia ReFuel EU Aviation). – W obecnej strategii grupy Orlen nowe jest przede wszystkim pochodzenie wodoru. Patrząc na realizowane obecnie kierunki, postanowiliśmy skupić się na działaniach, które będą prowadzić do redukcji emisji CO₂, opowiadając się równocześnie za neutralnością technologiczną i uznaniem roli różnych technologii w dążeniu do neutralności klimatycznej; bez tego podejścia realizacja celów redukcyjnych może okazać się niemożliwa – zadeklarował Jóźwiak, mówiąc w tym kontekście również o oczekiwaniach wobec nadchodzącej polskiej prezydencji w Radzie UE i jej możliwej agendy.

Czytaj też: Definicje wodoru odnawialnego i operatorów, wsparcie dla B&R. Nadchodzi wzmocnienie wodoru

54 stacje tankowania

Przemysł, transport oraz paliwa syntetyczne - to trzy główne obszary rozpoznawane przez Orlen w kontekście zastosowania odnawialnego wodoru; „dużo później” natomiast ma dojść do ekspansji w takich kierunkach jak produkcja energii elektrycznej, do czego - według Jóźwiaka - potrzeba jednak ogólnoeuropejskiej sieci rurociągowej. Projekt budowy instalacji produkcji niskoemisyjnego wodoru dla transportu, wraz z trzema ogólnodostępnymi stacjami ładowania, jest rozwijany pod szyldem „Clean cities – Hydrogen mobility in Poland”; kolejne instalacje i stacje mają być rozwinięte w drugiej i trzeciej fazie przedsięwzięcia. Dyrektor Orlenu mówił także o projekcie „Hydrogen Eagle”,wchodzącym w skład międzynarodowego projektu IPCEI Hy2Use (jednym z tzw. projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania). Dofinansowanie „Hydrogen Eagle” do 2031 r. może sięgnąć 511 mln euro, a zakładane cele mówią o produkcji wodoru zasilanej energią z morskich farm wiatrowych (o mocy 100 MW) czy z odpadów komunalnych. W rezultacie, dzięki realizacji projektu, transport publiczny ma zyskać 54 stacje tankowania, a uzyskane paliwo będzie przydatne również w procesie dekarbonizacji przemysłu. Łączące kilka państw członkowskich UE przedsięwzięcie IPCEI Hy2Use doprowadzi do powstawania stacji wzdłuż międzynarodowej Drogi E75, z kolei w ramach osobnego projektu HyFly Orlen zamierza wytwarzać niskoemisyjny wodór do produkcji paliw syntetycznych. Zakładane szacunki mówią o co najmniej 70 tys. ton tych paliw, sam proces elektrolizy ma być natomiast zasilany energią ze słońca i wiatru, a docelowo także ze źródeł jądrowych.

Trzecia akredytacja na świecie

Wyliczając realizowane czy zapowiadane projekty wodorowe Orlenu, Jóźwiak wymienił także Bursztynową oraz Mazowiecką Dolinę Wodorową. Pierwsza z nich rozwija się wokół Trójmiasta i - w trzech etapach przewidzianych na lata 2023-2035 - zakłada produkcję wodoru wykorzystywanego w portach i przemyśle rafineryjnym, druga natomiast otrzymała niemal 9 mln euro wsparcia w ramach partnerstwa Clean Hydrogen Partnership w programie Horyzont Europa.

© Orlen

Mazowiecka Dolina ma zaowocować m.in. powstaniem do 2026 r. stacji tankowania wodoru dla autobusów na lotnisku Chopina w Warszawie, produkcją wodoru dla transportu ciężkiego czy produkcją zielonego amoniaku. Orlen rozwija również projekty pilotażowe związane z testowaniem dostaw wodoru do mobilnych stacji tankowania w Krakowie, a także – od grudnia 2023 r. – w Płocku. Przedstawiciel spółki mówił też o laboratorium w Trzebini i Włocławku, które posiada aparaturę badawczo-pomiarową pozwalającą na prowadzenie badań jakości wodoru zgodnie z normą ISO 14687. Ma ono być jedynym miejscem w Polsce i trzecim na świecie, po laboratoriach w USA i Wielkiej Brytanii, w którym występuje akredytacja metod badawczych jakości wodoru na poziomie 1 ppb zanieczyszczeń w paliwie.

Czytaj też: Jak wygląda handel zielonym wodorem?

10 mln ton w UE do końca dekady

O perspektywach wodoru w kontekście szerszej unijnej strategii nt. gazów odnawialnych, a także przewidywań dotyczących ich obecności na rynku giełdowym, podczas warsztatów opowiadał również Marcin Sienkiewicz, doradca zarządu ds. rynków gazu w Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Ekspert przypomniał o dotyczących tego tematu założeniach Europejskiego Zielonego Ładu, a także o wymiernych wartościach, jakie wskazuje program REPowerEU: 10 mln ton wyprodukowanego zielonego wodoru w UE do 2030 r., 10% pokrycia zapotrzebowania na energię przez zielony wodór do roku 2050 czy 35 mld m³ biometanu do roku 2035. Polska strategia wodorowa stawia natomiast za cel produkcję 193 634,06 ton wodoru rocznie dzięki 2 GW niskoemisyjnych mocy zainstalowanych do 2030 r., co ma odpowiadać wartości 99,4% zapotrzebowania na wodór w polskiej gospodarce. Sienkiewicz mówił przy tym o impulsach regulacyjnych, jakie mają sprzyjać zwiększaniu popytu na gazy odnawialne, w tym o promującym niskoemisyjne paliwa systemie ETS2. Co do zapotrzebowania na biometan, ma ono sięgać 4 mld m³ czy 42 TWh rocznie; według przedstawiciela TGE, mowa tu o ok. 21 TWh potrzebnych zarówno do bilansowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, jak i do odchodzenia od paliw kopalnych w przemyśle. Jak wspomniał prelegent, TGE wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska oraz Urzędem Regulacji Energetyki pracuje obecnie nad stworzeniem gwarancji pochodzenia dla biometanu (wprowadzonych do polskiego prawa znowelizowaną w sierpniu 2023 r. ustawą o OZE). Mają być one jedynym dokumentem, który potwierdzi odbiorcom końcowym, że dana ilość biometanu wprowadzona do sieci gazowej została wytworzona z instalacji OZE.

Czytaj też: Do 2030 r. w UE powstanie 950 nowych biometanowni. Ile w Polsce?