Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Pilotażowy klaster energii - pierwsze wnioski z rynku

Przy tworzeniu porozumienia klastrowego należy uwzględnić szereg czynników, aby cała inicjatywa miała szanse powodzenia. O tym, jakie to kwestie oraz po co w ogóle tworzyć klaster, rozmawiali praktycy w ubiegłym tygodniu w Warszawie.

   Powrót       27 marca 2018       Energia   

Do Ministerstwa Energii spłyneło 115 zgłoszeń w konkursie na pilotażowy klaster energii. Pierwsze wnioski z ich analizy przedstawiła w ubiegłym tygodniu Agnieszka Przesmycka z Departamentu energii odnawialnej, rozproszonej i ciepłownictwa. Okazją ku temu było seminarium "Klucz do sukcesu klastrów energii – pierwsze doswiadczenia z rynku" zorganizowane przez Fundację Promocji Kształcenia we współpracy z Unią Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego (UPEBI) oraz tworzącą się Krajową Izbą Klastrów Energii. Spotkanie obfitowało w praktyczne porady wynikające z pierwszych doświadczeń na rynku.

Udane inicjatywy nagrodzone

Choć w innych krajach UE podobne struktury przyjmują formę prawną spółki, w Polsce celowo definicja klastra pozostaje bardzo ogólna. Ta elastyczność ma zalety, które są dostrzegane na poziomie unijnym. Jak mówiła Przesmycka, przedstawiciele Komisji Europejskiej odbyli w Polsce oficjalne wizyty studyjne, a także przyjeżdżają na własną rękę obserwować funkcjonujące w naszym kraju rozwiązania. Część klastrów bowiem już odnosi lokalne sukcesy. Jako udane inicjatywy należy wymienić: Klaster energyRegion „Michałowo”, Słupski Klaster Bioenergetyczny, Zgorzelecki Klaster Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii i Efektywności Energetycznej oraz klaster „Żywiecka Energia Przyszłości” - wszystkie cztery nagrodzono podczas seminarium. W ocenie klastrów wzięto tutaj pod uwagę rozpoznawalność klastra(1), skład oraz organizację jego działania. Aby odnieść sukces, o wielu kwestiach należy pamiętać już na etapie tworzenia klastra.

Spełnić minimum formalne

Pracująca przy wnioskach konkursowych Agnieszka Przesmycka zaznaczyła, że choć klastry są formułą elastyczną, konieczne jest sprostanie podstawowym wymaganiom formalnym. Wiele spośród zgłoszanych projektów ich nie spełnia. Przede wszystkim należy pamiętać, kto może tworzyć porozumienie klastrowe. Są to: osoby fizyczne lub prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze i jednostki samorządu terytorialnego. Istotne jest, by się zmieścić w katalogu osoby fizyczne lub prawne.

Kolejną kwestią jest budowanie na lokalnym potencjale. Zgłoszenie klastra na terenie danego powiatu, nie oznacza konieczności włączenia samorządu w tę inicjatywę. Najważniejsze, aby klaster obejmował maksymalnie jeden powiat lub 5 sąsiadujących gmin (mogą one wówczas leżeć na terenach różnych powiatów). Lokalność porozumienia odnosi się też do sieci dystyrbucyjnej. - Tu znowu małe ograniczenie: [działamy - przyp. red.] w ramach sieci dystrybucyjnej o napięciu znamionowym poniżej 110 kV. To ograniczenie wprowadzone jest dla sieci elektroenergetycznej po to, żeby budować klastry w oparciu tę lokalność (...) poruszamy się w ramach sieci niskiego i średniego napięcia – zaznaczyła Przesmycka. Jeśli chodzi o ciepło - nie ma analogicznych ograniczeń, gdyż przesyłanie go na dalsze odległości i tak nie ma uzasadnienia ekonomicznego.

Klaster a spółdzielnia energetyczna

Prezes UPEBI Sylwia Koch-Kopyszko podkreśliła, że spółdzielnie nie stanowią zagrożenia dla klastrów, choć ministerstwa rolnictwa i energii zdają się momentami konkurować i przeciwstawiać sobie te formy. - Spółdzielnia jest wyższą formą klastra, która nie wysyła energii na zewnątrz - podkreśliła Koch-Kopyszko. Zgodnie z obecnymi przepisami spółdzielnię definiuje właśnie zamknięty system dystrybucyjny, a także liczba jego użytkowników mniejsza niż 1000. System musi zamykać się w granicach naszego kraju.

Istotą rozwiązanie lokalnych problemów

Klaster w założeniu ma rozwiązywać lokalne problemy i to jest jego wartością dodaną. - Jeśli wszystko gra, wszystko działa, klaster nie jest dla państwa – powiedziała wprost Przesmycka. Stąd pomysł i strategia przy inicjowaniu porozumienia musi być dobrze przemyślana i przedyskutowana z potencjalnymi członkami.

O wadze aspektu lokalnego przy zakładaniu klastra mówił także prof. Popczyk w naszym reportażu video.

W tym kontekście prezes UPEBI Sylwia Koch-Kopyszko podała przykład biogazowni, która zlikwidowała uciążliwości zapachowe w jednej z gmin na Śląsku.Wykorzystanie gnojowicy, poskutkowało nie tylko wytwarzaniem energii, ale i rozwojem agroturystyki, który wcześniej hamowały odory. Prezes upatruje w biogazowniach lokalnego źródła ciepła w niskiej cenie. Podkreśliła, że są już w Polsce miasta, które opierają się na tym źródle cieplnym i przywołała Rypin, Boleszyn oraz Rawę Mazowiecką.

Podział ról i określenie reguł

Z kwestii organizacyjnych, warto od razu określić rolę koordynatora i osób reprezentujących klaster. Praktyka wskazuje, że dobrze jest te role rozdzielić (inaczej niż przewidywano na początku). Koordynator jest funkcją techniczną (m.in. pośredniczy w obiegu energii, monitoruje jej zużycie, prowadzi rozliczenia, a także przygotowuje projekty umów, po czym je negocjuje i zawiera). Natomiast lider klastra powinien być przede wszystkim osobą decyzyjną.

Prawnicy zalecają również przyporządkować konkretne zadania poszczególnym podmiotom przy tworzeniu porozumienia klastrowego. Brak takich zapisów może się skończyć brakiem realizacji danego zadania. Należy również przygotować się na wypadek różnicy zdań. - O ile na początku mamy zgodę co do określonej strategii klastra, to na pewnym etapie te wizje mogą między poszczególnymi członkami się niestety rozejść – uczulała Nastazja Lisek, radca prawny z kancelarii Piszcz i Wspólnicy. Jako przykładowe zabezpieczenie podano tutaj ustalenie zasad utraty członkowstwa w klastrze. Nieuiszczanie opłaty członkowskiej (np. za pół roku) to najprostszy czynnik, kolejnym może być notoryczne blokowanie działań klastra lub uporczywe niestawianie się do podejmowania decyzji.

Klastry a aukcje OZE

Nie wszystkie decyzje muszą być podejmowane wspólnie. Jeśli chodzi o złoszenia do systemu akcyjnego, na razie każdy wytwórca zgłasza się doń oddzielnie. Nie ma zatem koszyków aukcyjnych dla klastrów. Z najnowszej nowelizacji ustawy o OZE wykreślono także zapis o koncesji na cały klaster.

Współpraca z OSD

Klastry energii często są postrzegane jako zagrożenie dla Operatorów Sieci Dystrybucyjnej. Barbara Adamska, przewodnicząca Kongresu Magazynowania Energii, podkreśliła jednak, że współpraca z klastrami ma szansę być dla OSD atrakcyjna. Pomoże w tym uwzględnianie magazynów energii przy planowaniu klastrów. Takie rozwiązania są już szeroko rozpowszechnione w Niemczech. - Magazyny energii mogą zostać użyte do tego by wygładzać moc czynną wprowadzaną do sieci, regulować napięcie – redukcja, a nawet eliminacja zapadów napięcia (...) akurat zapady napięcia na wielu obszarach jest to rzeczywisty problem – podkreśliła Adamska. Mocnym atutem klastra jest równoważenie szczytów zapotrzebowania na energię. Zarówno przez stosowane rozwiązania techniczne, jak i edukację użytkowników (by, gdy to możliwe, korzystali z sieci poza szczytami).

W całym przedsięwzięciu pomocna jest z pewnością wymiana doświadczeń i podpatrywanie istniejących już rozwiązań. W tym celu Ministerstwo Energii planuje rozpocząć kolejną edycję konkursu na pilotażowy klaster energii już w kwietniu br.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Panorama klastrów energii Teraz Środowisko
https://www.teraz-srodowisko.pl/panorama-klastrow-energii/

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Do 2040 r. rynek magazynów bateryjnych może zapewnić 26 tys. miejsc pracy (15 marca 2024)Dostępne fundusze na rzecz środowiska (07 marca 2024)Efektywność energetyczna nową dewizą samorządów (22 lutego 2024)Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki – powołano kolejny Zespół Zadaniowy (15 lutego 2024)Wszyscy będziemy elastyczni? O nowych trendach na rynku energii (13 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony