World Energy Outlook 2022. Wszystkie scenariusze wskazują na wzrost udziału OZE

© Nuttapon

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (ang. International Energy Agency, IEA) opublikowała kolejną edycję raportu⁽¹⁾ „World Energy Outlook”. - W oparciu o najnowsze dane dotyczące energii i rozwoju rynku, tegoroczny raport analizuje kluczowe pytania dotyczące kryzysu energetycznego: Czy będzie on przeszkodą dla przemian w zakresie czystej energii, czy też katalizatorem dla wzmożonych działań? Jak reakcje rządów mogą kształtować rynki energetyczne? Jakie zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego pojawiają się na drodze do zerowej emisji netto? – wskazuje IEA.

Analizy po raz pierwszy zgodnie wskazują wzrost udziału OZE

Word Energy Outlook ukazuje się każdego roku, począwszy od 1998 r. W raportach tych Agencja analizuje kilka scenariuszy rozwoju sektora energetyki – m.in. obecnych globalnych zobowiązań czy działań, jakie należy podjąć w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej. W poprzedniej edycji IEA po raz pierwszy uznała działania zmierzające do zerowej emisji netto do 2050 r. za scenariusz podstawowy, tegoroczna edycja raportu natomiast po raz pierwszy – we wszystkich analizowanych scenariuszach - wskazuje na spadek zużycia paliw kopalnych i wzrost udziału OZE w wytwarzaniu energii.

Inwestycje w zieloną energię muszą znacząco wzrosnąć

W tym liczącym ponad 500 stron raporcie wskazuje się, że świat znajduje się obecnie w krytycznym momencie pod względem zapewnienia bezpieczniejszego, bardziej zrównoważonego i przystępnego cenowo systemu energetycznego. Jak wskazano – potencjał jest ogromny, ale szybkie zmiany zależą od tempa podejmowanych działań.

Ogromny wzrost inwestycji w energetykę jest niezbędny, aby zmniejszyć ryzyko przyszłych skoków cen i niestabilności dostaw energii, a także spełnić ambicje w zakresie zerowych emisji netto do 2050 r. Jak wskazują przygotowane przez IEA analizy, aby utrzymać neutralność klimatyczną w zasięgu ręki, inwestycje w sektorze energii musiałyby wzrosnąć do 2030 r. do ponad 4 bln dolarów (obecnie 1,3 bln dolarów). – Rządy powinny przejąć inicjatywę, ale wymagane inwestycje są daleko poza zasięgiem finansów publicznych. Niezbędne jest wykorzystanie ogromnych zasobów rynkowych i zachęcenie podmiotów prywatnych do odegrania swojej roli. Obecnie na każdy 1 dolar wydany w skali globalnej na paliwa kopalne przypada 1,5 dolara na technologie czystej energii. Realizacja scenariusza zerowych emisji wymaga, aby do 2030 r. na każdy 1 dolar wydany na paliwa kopalne przypadała 5 dolarów na dostawy czystej energii i kolejne 4 dolarów na zapewnienie efektywności jej zużycia – wskazano.

Autorzy raportu podkreślają, że jeśli inwestycje w czystą energię nie przyspieszą, zapewnienie w przyszłych dekadach stabilności na globalnym rynku energii będzie wymagać zwiększonych inwestycji w sektorze ropy naftowej i gazu – oznaczałoby to jednak zagrożenie dla spełnienia celów Porozumienia paryskiego. Jak wskazano, w 2021 r. emisje CO₂ związane z produkcją energii wzrosły do ​​36,6 Gt, co jest największym w historii rocznym wzrostem emisji. W ramach obowiązujących obecnie zobowiązań emisje CO₂ wzrosną do 37 Gt, po czym w 2050 r. spadną do 32 Gt, co doprowadzi do wzrostu średniej temperatury na świecie o 2,5°C do 2100 r. Dlatego – wskazano - trwałe rozwiązanie dzisiejszego kryzysu polega na ograniczeniu popytu na paliwa kopalne. - Wiele organizacji finansowych wyznaczyło sobie cele i plany ograniczenia inwestycji w paliwa kopalne. Potrzebny jest znacznie większy nacisk na cele i plany zwiększenia inwestycji w czystą energię oraz na to, co rządy mogą zrobić, aby do tego zachęcać – dodano.

Czytaj też: Emissions Gap Report 2022 - Brak ambicji klimatycznych przełoży się na wzrost temperatury o 2,6°C

Recykling niedostatecznie wykorzystywany w celu zmniejszenia zapotrzebowania na minerały krytyczne

W raporcie wskazuje się ponadto, że świat wychodząc z obecnego kryzysu energetycznego musi unikać nowych zagrożeń wynikających z wysokich i niestabilnych cen minerałów krytycznych lub niestabilnych łańcuchów dostaw czystej energii. - Jeśli nie zostaną odpowiednio rozwiązane, kwestie te mogą opóźnić transformację energetyczną lub sprawić, że stanie się ona bardziej kosztowna – czytamy.

Analizy IEA wskazują, że zapotrzebowanie na minerały krytyczne – jak kobalt, lit czy metale ziem rzadkich – wykorzystywane m.in. w sektorze fotowoltaiki czy elektromobilności – do 2030 r., w porównaniu z dzisiejszym poziomem, wzrośnie ponad dwukrotnie.

- Recykling jest ważnym i - jak na razie - niedostatecznie wykorzystywanym sposobem zmniejszenia zapotrzebowania na minerały krytyczne: 95% elementów paneli słonecznych pod względem masy nadaje się do recyklingu, odsetek ten jest podobny w przypadku turbin wiatrowych. W scenariuszu zerowych emisji netto roczne wycofywanie mocy fotowoltaicznych wzrasta z 3 GW w 2030 r. do 400 GW w 2050 r., a w przypadku turbin wiatrowych z 16 GW do 240 GW. Konieczne są zatem dalsze działania polityczne w celu zwiększenia recyklingu i zapewnienia, że panele PV i turbiny wiatrowe, których okres eksploatacji dobiega końca, nie będą trafiały na składowiska odpadów – czytamy. Wśród innych niewykorzystywanych dostatecznie możliwości wskazuje się ponowne wykorzystanie i recykling zużytych akumulatorów do pojazdów elektrycznych.

Czytaj też: Panele fotowoltaiczne a recykling. Kto będzie je przetwarzał?

„Historyczny punkt zwrotny”

Autorzy raportu wskazują, że obecny kryzys energetyczny będzie „historycznym punktem zwrotnym” w zakresie zielonej energii i bezpieczeństwa energetycznego. - Rynki i polityka energetyczna zmieniły się w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę, nie tylko na chwilę obecną, ale na najbliższe dziesięciolecia. Argumenty środowiskowe na rzecz czystej energii nie wymagają wzmocnienia, ale argumenty ekonomiczne na rzecz konkurencyjnych cenowo i przystępnych czystych technologii są teraz silniejsze - podobnie jak argumenty dotyczące bezpieczeństwa energetycznego. Takie dostosowanie priorytetów gospodarczych, klimatycznych i bezpieczeństwa już zaczęło przesuwać tarczę w kierunku lepszego wyniku dla ludzi na świecie i dla planety. Pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, a ponieważ wysiłki te nabierają tempa, konieczne jest zaangażowanie wszystkich, zwłaszcza w czasie, gdy geopolityczne pęknięcia w kwestii energii i klimatu są jeszcze bardziej widoczne – wskazano.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska