Nowy raport „Emissions Gap” wzywa do pięciokrotnego wzrostu ambicji klimatycznych

© mbruxelle

Dziś światło dziennie ujrzał nowy raport Programu ONZ ds. Środowiska (UNEP) “Emissions Gap⁽¹⁾”, który ostrzega, że jeżeli globalne emisje gazów cieplarnianych nie będą spadać o 7,6 proc. każdego roku w latach 2020-2030, świat straci szansę na osiągnięcie celu z Porozumienia paryskiego.

Rok 2020 punktem krytycznym?

UNEP podkreśla, że rok 2020 będzie krytyczny dla działań na rzecz klimatu. Na świecie coraz więcej uwagi poświęca się rozbieżnościom pomiędzy rzeczywistymi działaniami na szczeblu państwowym, a tym, jak te działania powinny wyglądać w świetle analiz naukowych. W tym kontekście to właśnie na zaplanowanym na grudzień br. COP25⁽²⁾ w Madrycie rozpocznie się maraton prezentacji przez poszczególne kraje ich zaktualizowanych planów klimatycznych. Dokumenty te muszą zostać przygotowane do końca 2020 r., a na mocy porozumienia paryskiego powinny być ambitniejsze od swoich poprzedników.

W tym kontekście przyszłoroczny COP26 w Glasgow będzie miał określić kierunek wysiłków na rzecz zahamowania kryzysu. Oczekuje się zatem, że państw znacząco wzmocnią swoje klimatyczne zobowiązania.

- Nasza zbiorowa niezdolność do szybkiego i zdecydowanego działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym oznacza, że musimy teraz dokonać głębokich cięć emisji - ponad 7 procent rocznie, jeśli rozłożymy je równomiernie w ciągu następnej dekady - powiedziała Inger Andersen, dyrektor wykonawcza UNEP. - To oznacza, że kraje nie mogą po prostu czekać do końca 2020 r., kiedy przypada termin na nowe zobowiązania w zakresie klimatu. Każdy kraj - i każde miasto, region, biznes i jednostka - musi działać teraz – dodała.

Najwięksi emitenci

W komunikacie prasowym czytamy, że za 78 proc. wszystkich emisji odpowiadają kraje grupy G20. Tylko pięciu członków G20 przyjęło długoterminowy cel zerowych emisji. W perspektywie krótkoterminowej kraje rozwinięte będą musiały ograniczyć swoje emisje szybciej niż kraje rozwijające się, ze względu na sprawiedliwość i równość. Jednak wszystkie kraje będą musiały w większym stopniu przyczynić się do osiągnięcia wspólnych skutków. Kraje rozwijające się mogą wyciągnąć wnioski z udanych wysiłków w krajach rozwiniętych; mogą nawet przeskoczyć je i szybciej przyjąć czystsze technologie.

Każdego roku w raporcie „Emissions Gap” ocenia się różnicę między przewidywanymi emisjami do 2030 r. a poziomami zgodnymi z celami 1,5°C i 2°C określonymi w Porozumieniu paryskim. Jego autorzy podkreślają, że w ciągu ostatniego dziesięciolecia emisje gazów cieplarnianych rosły o 1,5 proc. rocznie. Emisje w 2018 r., w tym wynikające ze zmian w użytkowaniu gruntów, takich jak wylesianie, osiągnęły nowy rekord: 55,3 gigaton ekwiwalentu CO₂.

O wnioskach z ubiegłorocznej edycji raportu pisaliśmy tutaj.

Aby ograniczyć wzrost temperatury, roczna emisja w 2030 r. musi wynosić 15 gigaton ekwiwalentu CO₂ mniej niż obecnie zadeklarowane na mocy porozumienia paryskiego redukcje w przypadku utrzymania ocieplenia klimatu na granicy 2°C; a dla celu 1,5°C redukcje muszą wynieść 32 gigatony. W skali roku oznacza to zmniejszenie emisji o 7,6 procent rocznie w latach 2020-2030 w celu osiągnięcia celu 1,5°C i 2,7 procent rocznie w przypadku celu 2°C.

Oznacza to, że poziom ambicji musi wzrosnąć co najmniej pięciokrotnie w przypadku celu 1,5°C i trzykrotnie w przypadku celu 2°C.

Optymizm contra katastrofizm

Według autorów raportu, ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C jest wciąż możliwe. Rośnie zrozumienie dodatkowych korzyści płynących z działań na rzecz klimatu - takich jak czyste powietrze i realizacja Celów Zrównoważonego Rozwoju. Rządy, miasta, przedsiębiorstwa i inwestorzy podejmują wiele ambitnych działań.

Podobnie jak co roku, raport omawia potencjał wybranych sektorów w zakresie redukcji emisji. W tym roku analizuje się w nim transformację energetyczną i potencjał efektywności wykorzystania surowców, co może w znacznym stopniu przyczynić się do zlikwidowania luki emisyjnej.

- Jesteśmy na kursie prowadzącym coraz szybciej do katastrofy planetarnej, która dotknie wszystkie państwa i wszystkich ludzi. Dobrowolne plany redukcji emisji, zaproponowane przez państwa na podstawie Porozumienia paryskiego, są dalece niewystarczające do jej uniknięcia. W ciągu najbliższych miesięcy postawy władz poszczególnych państw pokażą wprost hierarchię wartości, jakie reprezentują rządzący nimi politycy. W przypadku Europy i Polski pierwszym sprawdzianem postaw będzie próba przyjęcia celu neutralności klimatycznej UE na Radzie Europejskiej 12 i 13 grudnia – skomentował raport prof. Szymon Malinowski, dyrektor Instytutu Geofizyki UW.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji