Pralka czy zmywarka nie zepsują się tak szybko. Są kolejne standardy unijne w kwestii eco-designu

© Andrey Popov

Z początkiem października Komisja Europejska (KE) przyjęła 10 rozporządzeń zawierających zalecenia dotyczące eko-projektowania takich sprzętów, jak lodówki, zmywarki, pralki czy telewizory. Po raz pierwszy wprowadzone będą wymogi dla lodówek służących do bezpośredniej sprzedaży i sprzętu spawalniczego. Pozostałe dokumenty uaktualniono.

Zmiany dotyczą następujących grup urządzeń:

• lodówki (także te w supermarketach czy automaty z zimnymi napojami),
• pralki,
• zmywarki,
• wyświetlacze elektroniczne (w tym telewizory),
• oświetlenie i urządzenia nim sterujące,
• zewnętrzne źródła zasilania,
• silniki elektryczne,
• transformatory,
• sprzęt spawalniczy.

Trwałość i możliwość naprawy

Przepisy promują wydłużanie cyklu życia urządzeń i łatwość ich naprawy. Wprowadzono m.in. wymóg, by części wymienne były dostępne przez minimum 7-10 lat dla lodówek, zmywarek, pralek i pralko-suszarek (więcej informacji tutaj). Co więcej, wytwórcy urządzeń mają obowiązek zapewnić dostawę części zamiennych w ciągu 15 dni roboczych, a także udostępniać dokładną instrukcję naprawy swoich urządzeń. Części zamienne powinny być zaprojektowane tak, by możliwa była ich wymiana przy użyciu zwykłych narzędzi i bez ryzyka zniszczenia całego urządzenia.

Mniejsze zużycie wody

Zmiany obejmujące pralki, pralko-suszarki i zmywarki dotyczą również zużycia wody. W aneksach do rozporządzeń przedstawiono wzory, pozwalające wyliczyć maksymalne zużycie wody na cykl pracy. Równocześnie ustalono wymagania efektywności prania i płukania tak, by redukcja zużycia wody nie odbywała się z uszczerbkiem dla skuteczności tych procesów.

Komisja ocenia, że dzięki zmianom dotyczącym pralek i pralko-suszarek zaoszczędzone zostanie 711 mln m sześc. wody rocznie do 2030 r. (to więcej niż objętość wody jez. Śniardwy!), a zmywarek – 16 mln m sześc. rocznie.

Prawo do naprawy? Przecież tego nikt nie zakazuje

Nowe przepisy bywają nazywane „prawem do naprawy”. – Dziś przecież żaden producent nie zabrania konsumentom naprawiania urządzeń. Każdy z nas ma do tego prawo. Błędnie zatem sugeruje się mówiąc o nowych przepisach jako „prawo do naprawy”, że podstawowe prawo, jakie ma konsument jest zagrożone – zauważa Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, reprezentującego polską branżę elektroniczną. - Przyjęte przez KE rozporządzenia mogą przyśpieszyć proces wymiany sprzętu RTV i AGD w całej Unii na bardziej energooszczędny. Konieczna będzie jednak kampania uświadamiająca zalety takich rozwiązań – czytamy w komunikacie Związku Cyfrowa Polska.

Taka kampania już ruszyła, choć wcale nie zachęca do jak najszybszej naprawy urządzeń⁽¹⁾. Koalicja Coolproducts⁽²⁾ promuje m.in. zakup urządzeń zaprojektowanych w zrównoważony sposób pod hasłem „Right to repair”. Raczej odnosi się to do zdatnych do naprawy produktów, niż prawa do naprawy. – Wymogi dotyczące efektywności energetycznej już obniżyły rachunki za energię i będą dalej działać w tym kierunku. Teraz, również poprzez zapewnienie dłuższego użytkowania naszych produktów, Europa może przynieść dalsze oszczędności swoim mieszkańcom, równocześnie obniżając emisję CO₂ i produkcję odpadów – mówi Stephane Arditi, odpowiedzialny za gospodarkę o obiegu zamkniętym w EEB (ang. European Environmental Bureau).

Nowa jakość produktów już od 2021 roku

- Liczby mówią same za siebie: wprowadzone środki pozwolą oszczędzić europejskim gospodarstwom domowym średnio 150 euro rocznie i przyniosą oszczędności energii równe rocznemu zużyciu energii w Danii – komentuje zmiany Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. KE szacuje bowiem, że cały pakiet zmian (razem z marcowymi przepisami dotyczącymi etykiet energetycznych) obniży zużycie energii końcowej średnio o 167 TWh rocznie do 2030 roku⁽³⁾. Odpowiada to redukcji emisji 46 mln ton ekwiwalentu CO₂. W samym 2030 roku szacuje się, że oszczędności wyniosą nawet 260 TWh. Na objęte najnowszymi wymogami lodówki służące sprzedaży bezpośredniej przypadnie 48 TWh⁽⁴⁾.

Rozporządzenia wejdą w życie 20 dni po opublikowaniu w dzienniku urzędowym UE, o czym będziemy informować w naszym newsletterze. Większość ze standardów zacznie obowiązywać od pierwszego kwartału 2021 roku.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog