Zrównoważonych, czyli jakich? Temat ten został szczegółowo omówiony podczas szkolenia CBE Polska nt. „Taksonomia – nowy system klasyfikowania zielonych i zrównoważonych środowiskowych inwestycji”, które odbyło się 17 listopada 2020 r. online. Adwokat dr Radosław Maruszkin wyjaśniał, że Rozporządzenie 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (potocznie zwane Taksonomią UE) ma na celu wiążące określanie, jakie inwestycje są przyjazne dla środowiska, a jakie nie. Na razie ustanawia ogólne ramy funkcjonowania systemu taksonomii, ale będą wydawane akty delegowane Komisji Europejskiej, które uszczegółowią treść ww. rozporządzenia (art. 23 rozporządzenia). - W praktyce przypomina to przyjęcie polskiej ustawy, która następnie doprecyzowana jest przez przyjęcie rozporządzeń ministra. Dodatkowo w przyszłości Komisja będzie publikować sprawozdania, czy rozporządzenie spełnia swojej cele – wskazywał.
Czytaj: Nadchodzi zielony przewrót w unijnym świecie finansów
Taksonomia jest skomplikowanym systemem, który zawiera wiele technicznych kryteriów. Natomiast główne cele środowiskowe zawarto w następujących punktach:
- łagodzenie zmian klimatu,
- adaptacja do zmian klimatu,
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
- zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.
Czytaj: Różnorodność biologiczna: potencjał, który łatwo stracić
W jakich obszarach ma zastosowanie?
Formalnie rozporządzenie ma zastosowanie do:
- polskich i unijnych środków określających wymogi dla uczestników rynku finansowego, np. zakładów ubezpieczeniowych, firm inwestycyjnych czy zarządzających funduszami albo portfelami lub emitentów w odniesieniu do produktów finansowych lub obligacji korporacyjnych, które są udostępniane jako zrównoważone środowiskowo,
- uczestników rynku finansowego, którzy udostępniają produkty finansowe(1),
- przedsiębiorstw, które podlegają obowiązkowi publikacji oświadczenia na temat informacji niefinansowych,
- państw członkowskich UE, w tym polskich organów administracji publicznej.
W praktyce rozporządzenie będzie miało zastosowania również do wielu innych przedsiębiorców, którzy dobrowolnie będą go przestrzegać, np. z powodu swoich wewnętrznych polityk mających na celu ochronę środowiska, presji akcjonariuszy czy konsumentów lub z powodów biznesowych, np. chęci otrzymania tańszego kredytu.
Lista konkretnych branż
W zakresie dotychczasowych prac Technicznej Grupy Ekspertów Komisji Europejskiej zostały zidentyfikowane kryteria kwalifikacji dla wybranych działalności w ramach poszczególnych branż w odniesieniu do realizacji dwóch pierwszych celów środowiskowych (łagodzenia skutków i adaptacji do zmian klimatu). Wymienia się tu m.in. leśnictwo (zalesianie, zarządzanie lasami, ochrona lasów), rolnictwo (uprawa, hodowla zwierząt) czy przemysł (produkcja tworzyw sztucznych, wodoru, technologie niskoemisyjne itp.), zaopatrzenie w energię elektryczną, ale i dostawę wody oraz gospodarowanie ściekami i odpadami (m.in. pobór, uzdatnianie oraz dostarczanie wody, oczyszczanie ścieków, fermentacja osadów ściekowych, zbieranie, transport i segregacja odpadów, fermentacja oraz kompostowanie bioodpadów, odzysk i recykling odpadów).
Lista działalności wraz z kryteriami kwalifikacyjnymi w zakresie pozostałych czterech celów środowiskowych zostanie przedstawiona do marca 2021 r.
Czytaj: Recykling chemiczny rozpocznie zupełnie nową erę
Z prawnego punktu widzenia
Taksonomia UE została wydana w formie rozporządzenie dlatego ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Polsce. - Innymi słowy, sąd wydając wyrok nie będzie powoływał się na polską ustawę, tylko właśnie na rozporządzenie. W praktyce jednak dla umożliwienia stosowania rozporządzenia przez polskie sądy i organy administracji publicznej będą musiały zostać przyjęte nowe polskie przepisy - wyjaśniał Maruszkin. Dlatego polski ustawodawca jest zobligowany do określenia, jakie organy są kompetentne w zakresie stosowania i co równie ważne - Polska (podobnie jak każde inne państwo członkowskie) musi określić konkretny katalog sankcji za naruszenie tegoż rozporządzenia przez podmioty prywatne (takie jak np. kara administracyjna dla spółki, wykroczenie (mandat) dla pracownika, naruszenie obowiązków regulacyjnych). W każdym jednak przypadku mają być one „skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.
Rozporządzenie weszło w życie w dniu 12 lipca 2020 r. Przepisy dotyczące celów środowiskowych w zakresie łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu stosuje się od dnia 1 stycznia 2022 r., a przepisy dotyczące pozostałych czterech celów środowiskowych od dnia 1 stycznia 2023 r.
Katarzyna ZamorowskaDyrektor ds. komunikacji