Transport i ogrzewanie domowe głównymi winowajcami przekraczanych norm jakości powietrza w Europie

Zanieczyszczenie powietrza przy ruchliwej ulicy
© rh2010

Eksperci Europejskiej Agencji Środowiska (ang. European Environment Agency – EEA) w najnowszej publikacji “Zarządzanie jakością powietrza w Europie” (ang. “Managing air quality in Europie”)⁽¹⁾ przyjrzeli się kwestiom związanym z jakością powietrza w państwach na Starym Kontynencie. W pracy skupiono się nie tylko na dostępnych danych z państw członkowskich Unii Europejskiej, ale też informacjach z Norwegii i Wielkiej Brytanii⁽²⁾.

W latach 2014-2020 do EEA wpłynęło 944 planów dotyczących ochrony jakości powietrza. Jak informuje organizacja, były one stworzone przez poszczególne państwa w odpowiedzi na unijną dyrektywę w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy⁽³⁾. Założenia 59 proc. wszystkich planów zostały już wcielone w życie, 15 proc. jest na etapie pierwszego roku wdrażania, a 17 proc. – w trakcie rewizji.

Transport drogowy i ogrzewanie domowe vs. jakość europejskiego powietrza

Biorąc pod uwagę wszystkie zgłoszone plany wprowadzające środki ochrony powietrza, EEA wyłoniła 70 proc. działań skupionych na sektorze transportu, 12 proc. na sektorze energetycznym związanym z domowym ogrzewaniem, 8 proc. – na przemyśle, 6 proc. – na spedycji oraz 4 proc. – na sektorze rolnym.

Według informacji przekazanych w publikacji EEA transport drogowy jest odpowiedzialny za nadmierną emisję zanieczyszczeń w powietrzu w 64 proc. wszystkich przypadków w Europie. Na drugim miejscu jest ogrzewanie domowe, związane z 14 proc. odnotowanych przekroczeń limitów jakości powietrza. Lokalny przemysł odpowiada za 10 proc. tego typu przypadków. Pozostałe źródła to m.in. przypadkowa emisja ze źródeł przemysłowych i nieprzemysłowych, a także skutki zjawisk naturalnych.

– Ponieważ 76 proc. przekroczeń limitów jakości powietrza występuje na obszarach miejskich i podmiejskich, obszary zurbanizowane odgrywają kluczową rolę w skutecznym zarządzaniu jakością powietrza. Plany ochrony powietrza często skupiają się na informacjach i edukacji publicznej, aby zwiększać świadomość i promować odchodzenie od działań związanych z emisją zanieczyszczeń powietrza – wskazali autorzy publikacji EEA.

2020: w 39 z 45 stref w Polsce odnotowano przekroczenie norm jakości powietrza

W Polsce do przekroczenia dopuszczalnych limitów jakości powietrza doprowadza głównie ogrzewanie domowe (prawie 38 proc. wszystkich przypadków), przemysł wraz z produkcją energii elektrycznej (ponad 21,5 proc.), niewielki dystans wobec ruchliwych dróg (ok. 5 proc.), przypadkowe emisje z sektora przemysłowego (ok. 5 proc.), a także wzmożony ruch w centrach miast, użytkowanie parkingów, kopalnictwo i przypadkowe emisje ze źródeł nieprzemysłowych (każde po prawie 3 proc.). Dodatkowo blisko 19 proc. źródeł emisji doprowadzających do przekroczenia norm jakości powietrza w Polsce nie zostało zidentyfikowanych. Jak informuje EEA w polskim planie poprawy jakości powietrza wszystkie przedsięwzięcia w Polsce skupiają się na transporcie.

Dane te uzupełniają dane zebrane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w raporcie “Ocena jakości powietrza w strefach w Polsce za rok 2020”⁽⁴⁾. We wspomnianym roku w 39 z 45 stref na terenie kraju odnotowano przekroczenie wartości normatywnych stężeń dla jednego lub więcej niż jednego z zanieczyszczeń. Jako źródło problemu wskazano indywidualne instalacje ogrzewania mieszkań i domów jednorodzinnych z wykorzystaniem paliw stałych.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.