PE i Rada porozumieli się ws. wspólnego wysiłku redukcyjnego

© raz234

Parlament Europejski i Rada UE osiągnęli we wtorek wstępne porozumienie dotyczące zmiany rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ang. Effort Sharing Regulation, ESR). Rozporządzenie określa wiążące cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie UE. Zmiana rozporządzenia stanowi element opublikowanego 14 lipca 2021 r. pakietu Fit for 55, który wdrożyć ma nowe narzędzia wspierające Stary Kontynent w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r. (w stosunku do poziomu z 1990 r.).

- Sektory objęte porozumieniem bezpośrednio dotyczą naszego codziennego życia i odpowiadają za ok. 60% emisji gazów cieplarnianych. Cieszę się, że udało nam się szybko uzgodnić tę propozycję – w sam raz na trwający właśnie COP27. W ten sposób UE może pokazać światu, że poważnie podchodzi do redukcji emisji zgodnie z zobowiązaniami Porozumienia paryskiego, które zakładają utrzymanie globalnego ocieplenia na bezpiecznym poziomie. Ochrona planety z myślą o przyszłych pokoleniach jest naszym obowiązkiem – powiedział Marian Jurečka, czeski minister środowiska.

Więcej o wniosku Komisji Europejskiej ws. rewizji rozporządzenia pisaliśmy w artykule pt. Fit for 55: Rozporządzenie ws. wspólnego wysiłku redukcyjnego. Jaki cel wyznaczono dla Polski?

Harmonogram celów państw członkowskich

Jak wyjaśniono w komunikacie PE i Rady, porozumienie zakłada zwiększenie obowiązkowego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych na 2030 r. na poziomie UE z 30% do 40% w porównaniu z poziomami z 2005 r. - Po raz pierwszy wszystkie kraje UE będą musiały zredukować emisje gazów cieplarnianych z celami wyznaczonymi w zakresie od -10% do nawet -50% – wskazano w komunikacie PE.

Aby osiągnąć bardziej ambitne cele krajowe, państwa członkowskie będą zobowiązane do zapewnienia, że nie przekroczą rocznych limitów emisji gazów cieplarnianych. Cele dla każdego państwa członkowskiego powiązano z efektywnością kosztową oraz wskaźnikiem PKB.

- Cele są określone przez liniową trajektorię kończącą się w 2030 r. i rozpoczynającą się: dla lat 2021-2022, na średniej emisji gazów cieplarnianych danego kraju członkowskiego w latach 2016, 2017 i 2018; w latach 2023-2025 na rocznym przydziale emisji gazów cieplarnianych dla tego państwa członkowskiego w 2022 r.; w latach 2026-2030 na rocznym przydziale dla tego państwa członkowskiego w 2023 r. plus dziewięć dwunastych w oparciu o średnią emisji gazów cieplarnianych tego państwa w latach 2021, 2022 i 2023 – wyjaśnia PE.

Pożyczanie uprawnień do emisji Prawodawcy zgodzili się ponadto na zachowanie równowagi między potrzebą zachowania elastyczności w zakresie redukcji emisji w poszczególnych państwach UE, a potrzebą zamknięcia luk prawnych, tak aby nie podważać założeń unijnego prawa klimatycznego. Oznacza to, że w ramach rozporządzenia wprowadzone zostaną szczegółowe zasady umożliwiające „przekazywanie, pożyczanie i oszczędzanie uprawnień do emisji”.

Jak wyjaśniono, możliwość handlu uprawnieniami przez państwa członkowskie zostanie ograniczona do 10% uprawnień na lata 2021-2025, a w latach 2026-2030 do 15%, jak dodano - wszelkie dochody z takiego handlu należy przeznaczyć na działania w dziedzinie klimatu.

- Jeśli w 2021 r. dane państwo członkowskie nie przekroczyło swojego rocznego limitu, może wykorzystać nawet 75% rocznych limitów emisji na ten rok w kolejnych latach (do 2030 r.). W latach 2022–2029 państwa członkowskie będą mogły odkładać maksymalnie 25% swoich rocznych limitów emisji na kolejne lata - aż do 2030 r. Jednocześnie w latach, w których emisje przekroczą roczny limit, państwa członkowskie będą mogły pożyczać uprawnienia z przyszłorocznej puli – do 7,5% rocznych limitów emisji w latach 2021–2025 i do 5% w latach 2026–2030 – wyjaśnia Rada.

W ramach negocjacji między PE i Radą uzgodniono ponadto, że państwa członkowskie nie będą już mogły otrzymywać dodatkowych uprawnień w ramach tzw. dodatkowej rezerwy. - Współprawodawcy zgodzili się usunąć z treści wniosku wzmiankę o dodatkowej rezerwie, która miałaby składać się z niewykorzystanych nadwyżek pochłaniania, które państwa członkowskie wygenerowały powyżej celów określonych w rozporządzeniu LULUCF - podano.

Kolejne kroki

Tekst wstępnego porozumienia politycznego zostanie wkrótce udostępniony. Zanim przepisy wejdą w życie, Parlament i Rada zobowiązane są do formalnego zatwierdzenia porozumienia.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska