Zasady zrównoważonego finansowania? Ryzykowne podejście wśród MŚP

© blacksalmon

600 mld zł do 2030 r. to kwota, którą pochłonie transformacja energetyczna do 2030 r. – wynika z wypowiedzi Anny Burzy, dyrektor pionu ESG w Banku Ochrony Środowiska S.A., prezentującej publikację „Zasady zrównoważonego finansowania. Przewodnik dla MŚP⁽¹⁾”. Jak wyjaśniono, takie środki są potrzebne, by zrealizować cele pakietu Fit for 55 w obszarze energetyki, zarówno w kwestii inwestycji w źródła wytwórcze, jak i infrastrukturę sieciową. Suma jest gigantyczna. Sam BOŚ w ciągu 30 lat istnienia przeznaczył na zielone inwestycje 30 mld zł (rozumie przez to m.in. finansowanie projektów w obszarze efektywności energetycznej, budownictwa, gospodarki wod-kan, gospodarki obiegu zamkniętego czy gospodarki leśnej).

Celem wydania publikacji było wsparcie zielonej transformacji polskich firm z ukierunkowaniem na małe, średnie i mikroprzedsiębiorstwa, które stanowią 98% klientów BOŚ Banku. Poprzez publikację bank chce oczywiście dotrzeć też do przyszłych klientów.

Kto musi raportować zrównoważony rozwój? Jak szacuje bank, poprzez regulacje zobowiązanych do raportowania ESG jest nawet 3,5 tys. firm w Polsce. – Wiele małych i średnich przedsiębiorstw uważa, że ich to nie dotyczy. Jest to dość ryzykowna teza. Gros największych podmiotów, raportując swój ślad węglowy, przygotowując swoje raporty, będzie pytało MŚP jaki jest ich ślad węglowy, jak się mierzą z tym wyzwaniem – zauważył Krzysztof Łabowski, wiceprezes zarządu BOŚ S.A. Dodał, że sam moment raportowania do firm zamawiających produkty i usługi, to już za późno. Z pytaniami trzeba się zmierzyć na etapie tworzenia strategii, kreowania polityki działania firmy. Stąd pomysł przewodnika, który gromadzi wiedzę o aktualnych regulacjach dotyczących ESG, CSRD, CSDDD, CBAM, zasady DNSH i innych związanych z raportowaniem zrównoważonego rozwoju wątków (pod linkami – rozszerzenie skrótów i szersze informacje). Poza obrazową mapą drogową wymogów dla MŚP w obszarze zrównoważonego rozwoju, rysem historycznym, opisem oddziaływania na MŚP poszczególnych unijnych i polskich regulacji i dokumentów, w przewodniku ujęto analizę sektorową. Ta objęła sektor energetyczny, budownictwa i nieruchomości, transportu, spożywczy, chemiczny, gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki komunalnej (odpadowej). Całość zwieńczono kilkoma przykładami inwestycji sfinansowanych przez Bank. Przykładowo znalazła się tam inwestycja w instalację fotowoltaiczną w systemie nadążnym, w biogazownię (z aspiracjami do produkcji bioLNG) czy w zasilanie budynków trzema popami ciepła.

Czytaj też: Zachęty do zrównoważonych inwestycji. Taksonomia a raportowanie zrównoważonego rozwoju

InterdyscyplinarNIE?

Jak pisaliśmy, w artykule „Stłuc termometr, by nie widzieć gorączki. 81% MŚP nie mierzy śladu węglowego”, polskie małe i średnie przedsiębiorstwa nie stawiają jeszcze zielonej transformacji w osi swoich działań. – Co to jest w ogóle ESG? Jak się przygotować do ESG? Czy będziemy musieli raportować? To pozornie proste pytania, ale trudne dla mikro i małych przedsiębiorców. A wszyscy będą w tej przemianie uczestniczyć, bo w znakomitej większości MŚP są częścią większego łańcucha dostaw – podkreślał Michał Należyty, wiceprezes zarządu BOŚ S.A. Wspomniał o rozmowie z jednym z klientów, który stanął przed koniecznością wymiany floty ciągników. Firma ma 5 ciągników, dieslowski kosztuje 600-800 tys. zł, a ciągnik elektryczny już ponad milion złotych.

– Nie malujemy trawy na zielono (…). Mamy świadomość, że na początku zielona transformacja wiąże się z koniecznością poniesienia kosztów. Brakuje wiedzy, która często powinna być interdyscyplinarna. W publikacji pokazujemy ryzyka związane z brakiem zielonej transformacji – mówiła Anna Burza. Wspomnianej interdyscyplinarnej wiedzy brakuje na rynku. Jej nagromadzenie ma natomiast gruntować pozycję banku w polskim świecie finansów. W centralnych oddziałach banku pracuje 16 ekologów, planowane są też szkolenia w oddziałach lokalnych, by wiedza zgromadzona w przewodniku stała się kompetencją także pracowników na szczeblach obsługi klienta. – Chcemy być bankiem specjalistycznym – mówił Łabowski. Podał przykład, w którym firmy inwestowały w fotowoltaikę, pojawił się problem wyłączeń pracujących instalacji, co mocno wpłynęło na ekonomiczność poszczególnych przedsięwzięć. Bank ma pomóc MŚP dostrzegać i oceniać takie ryzyka wcześniej. W praktyce polega to na doradztwie i weryfikacji różnych obszarów związanych z ochroną środowiska przed udzieleniem finansowania. – Do każdej inwestycji podchodzimy indywidualnie. Uwzględniając temat pozwoleń, decyzji środowiskowych, aspekty techniczne, jakość wykonawstwa – wyliczała Ewelina Jurczuk, inżynier ekolog BOŚ Banku. Aspiracją tej instytucji jest minimum 50% zielonych inwestycji w portfelu kredytowym.

Poza śladem węglowym

O tym, że głód wiedzy dotyczącej transformacji jest obecny w polskich firmach mówił też dr inż. Patryk Chaja z zakładu energetyki rozproszonej Instytutu Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk. Jak wskazał, wiele polskich firm zgłasza się do instytutu w kontekście doradztwa technicznego. Opisał przykład, gdy importowane przez polskich producentów komponenty z Chin, okazały się pompami basenowymi, a nie dostosowanymi do polskich warunków pompami ciepła. Przezorni przedsiębiorcy, sprawdzili swój produkt. Podobne ryzyka generować może brak wiedzy w transformacji energetycznej (tu Chaja podał przykład wyłączeń w obszarze fotowotlaiki).

Co poza śladem węglowym? Pozostałe aspekty wchodzące w zakres raportowania zrównoważonego rozwoju, póki co ustąpiły tematowi neutralności klimatycznej. W odpowiedzi na nasze pytanie, usłyszeliśmy, że bank jeszcze nie rozważa takiego zakresu publikacji, ale nie wyklucza w przyszłości. Jednym z istotnych tematów jest tu wpływ biznesu na bioróżnorodność, który, jak wspomniał Paweł Banach, ekolog Banku Ochrony Środowiska, stanowi jedno z sześciu kluczowych celów środowiskowych zielonej taksonomii UE.

Jeśli chodzi o trendy, przedstawiciele banku wskazali, że pojawia się coraz więcej zapytań o finansowanie m.in. biogazowni i magazynów energii. Przyszłością też jest rozwój energetyki wiatrowej.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog