© denisismagilov
W grudniu 2016 r. – czyli rok po ogłoszeniu Porozumienia Paryskiego - społeczność międzynarodowa zebrała się w Marrakeszu (Maroko) na pierwszą Konferencję Stron Porozumienia, odbywającą się równolegle z COP22. Ustalono wówczas program pracy, mający na celu doprowadzenie do operacyjności Porozumienia w 2020 roku. W programie tym wyznaczana została kluczowa data: w 2019 roku musimy przyjąć rulebook, określający mechanizm działania i tworzący wszystkie instancje niezbędne do wprowadzenia w życie Porozumienia.
Najważniejsza transparentność
- Porozumienie Paryskie może być traktowane jako ramowy akt prawny, wymagający teraz dekretów wykonawczych – wyjaśnia Benoît Leguet, dyrektor think-tanku I4CE. Uważa on, że tylko rulebook określający bardzo konkretne zasady działania może zapewnić skuteczność Porozumienia. – Stawką jest trwałość i wiarygodność Porozumienia Paryskiego – ostrzega Lucile Dufour z Climate Action Network (CAN). Jej zdaniem, największym wyzwaniem będzie stworzenie transparentnych zasad możliwych do zastosowania we wszystkich krajach, już nie tylko tych rozwiniętych – jak było w przypadku Protokołu z Kioto.
Konieczne jest ustanowienie stabilnych i przejrzystych warunków, sprzyjających składaniu zobowiązań (NDC, ang. Nationally Determined Contributions) przez wszystkie państwa oraz pozwalających na regularną kontrolę aplikacji tych zobowiązań. Wraz z nimi określone powinny zostać zasady mierzenia skuteczności dotychczasowych wysiłków, mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Niezbędne jest także wyznaczenie kryteriów ewaluowania postępów w hamowaniu wzrostu temperatury poniżej 2°C (lub poniżej 1,5°C).
Współpraca i elastyczność
Artykuł 6 Porozumienia Paryskiego zakłada, że państwa powinny realizować swoje cele redukcyjne m.in. dzięki współpracy. Kraje mocno zalesione, mające dużą zdolność pochłaniania dwutlenku węgla, mogłyby współpracować z krajami, których emisje są trudne do zredukowania (na przykład wysokie emisje pochodzące z rolnictwa). – Kluczowe jest stworzenie rygorystycznych zasad „księgowości emisyjnej”, by uniknąć podwójnego rozliczania się z redukcji – komentuje Lola Vallejo, dyrektor programu klimatycznego we francuskim Instytucie Zrównoważonego Rozwoju i Stosunków Międzynarodowych (Iddri).
Wszystkie tworzone zasady muszą wzmacniać wzajemne zaufanie między państwami, bo tylko ono pozwoli na regularne zwiększanie ambicji NDC. – Porozumienie Paryskie nie jest zwykłym mechanizmem typu pledge & review, czyli nie może ono ograniczyć się do zebrania deklaracji wszystkich państw, a następnie sprawdzania wywiązywania się ze zobowiązań – przypomina Michel Colombier, dyrektor Iddri. Zobowiązania są podstawą wspólnego działania, które musi być nieustannie wzmacniane dzięki regularnemu dialogowi. Konieczna jest transparentność, przemyślane narzędzia działania i zaufanie. – Musimy pracować nad trwałą strategią państw i innych podmiotów. Nie chodzi o tworzenie raportów i wypełnianie tabeli w Excelu – komentuje Benoît Leguet.
Polska odpowiedzialność
W chwili obecnej negocjatorzy mają do dyspozycji liczący 307 stron dokument, podsumowujący wszystkie punkty widzenia zaprezentowane we wrześniu br. podczas negocjacji w Bangkoku (Tajlandia). Wszystkie one powinny zostać przedyskutowane podczas pierwszego tygodnia COP24 tak, by politykom zostały tylko negocjacje punktów spornych. – Wyzwanie nie jest oczywiste, bo czeka nas też bardzo dużo pracy technicznej – uważa Oliver Fontan z francuskiego ministerstwa odpowiedzialnego za politykę zagraniczną, uspokajając równocześnie: - Nie widzę powodów, dla których miałoby się to nie udać. Elementów blokujących negocjacje nie ma aż tak dużo. Lola Vallejo także jest optymistką, ostrzegając jednak, że jeśli negocjatorzy nie dojdą do porozumienia, będzie to wielka porażka polskiej prezydencji. Jednym z rozwiązań mogłoby też być „przyjęcie w Katowicach ramowego planu działania, zostawiając wszystkie aspekty techniczne na dalsze negocjacje”.
Te same zasady dla wszystkich?
Zdefiniowanie NDC pozostaje najważniejszym punktem spornym między krajami uprzemysłowionymi a krajami rozwijającymi się. Bogate kraje postulują zastosowanie restrykcyjnych zasad, pozwalających porównywać ze sobą zobowiązania. Kraje biedniejsze opowiadają się za większą elastycznością, odpowiadającą różnicom w odpowiedzialności za emisje oraz zdolności do działania. Chiny proponują stworzenie wszystkich zasad gry podwójnie. Rozwiązaniu temu sprzeciwiają się Stany Zjednoczone i Unia Europejska. Być może kompromisem będzie stworzenie „kryteriów elastycznych, ale wspólnych dla wszystkich państw” - podsumowuje Lucile Dufour.
Tekst: Philippe Collet, Actu-Environnement
Tłumaczenie: Marta Wojtkiewicz
Zrozumieć COP24, część pierwsza. Co chcemy osiągnąć w Katowicach?
Zrozumieć COP24, część druga. Niezwykle ważne będzie wypracowanie wzajemnego zaufania.
Zrozumieć COP24, część trzecia. Dążymy do wzmocnienia krajowych polityk klimatycznych.
Zrozumieć COP24, część czwarta. Polska stawia kwestie socjalne w sercu transformacji energetycznej.
Materiał został przygotowany we współpracy z francuską redakcją Actu-Environnement.com
