Gospodarka o obiegu zamkniętym to koncepcja według której produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane. Wprowadzenie jej w życie wymaga wielu działań i koncepcyjnego planowania.
Strategia oparta na czterech filarach
W 2018 roku Gmina uczestniczyła w Programie Circular Cities Polska, którego efektem było opracowanie Cyrkularnej Strategii dla Krakowa, zawierającej założenia wdrażania gospodarki cyrkularnej w Gminie Miejskiej Kraków. Opracowany dokument jest jednym z pierwszych tego typu w Polsce. W strategii zostały zdefiniowane cztery wizje: cyrkularnego metabolizmu miasta, zrównoważonego budownictwa, dobrej komunikacji transportowej oraz przyjaznego do życia ekosystemu miejskiego. Każda z nich to konkretny plan do wykonania.
Cyrkularny Kraków
Wiele działań jest w trakcie realizacji, niektóre zostały już wdrożone, jak np. pilotażowy projekt dzielnicowego centrum naprawy i ponownego wykorzystania. Mowa o Krakowskiej Meblarni, która mieści się na terenie punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych „Lamusownia”, gdzie mieszkańcy mogą dać nowe życie dobrym lub lekko uszkodzonym meblom, których sami już nie potrzebują. Na terenie „Lamusowni” działa również Krakowski Kantorek Wymiany, w którym mieszkańcy mogą wymieniać używane książki.
Od 2016 r. w mieście działa program „100 procent korzyści” dotyczący odbioru i zagospodarowania tekstyliów. Krakowianie nie muszą już szukać pojemników, aby zostawić w nich zbędną odzież, obuwie, pościel czy zasłony. Wystarczy, że skorzystają z programu przygotowanego przez Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. i małopolski oddział Polskiego Czerwonego Krzyża. Odzież w dobrym stanie w pierwszej kolejności trafia do osób potrzebujących (ponowne użycie).
Gospodarka odpadami komunalnymi w Krakowie to też nowe inwestycje. Największą z nich będzie Centrum Recyklingu Odpadów Komunalnych. Jego ukończenie planowane jest na rok 2026. W Centrum działać będzie m.in. kolejny punkt selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz instalacja do produkcji regranulatu z odpadów z tworzyw sztucznych.
Wszystkie ręce na pokład
Wdrażanie założeń GOZ jest ważnym aspektem funkcjonowania spółek komunalnych. Pozwala oszczędzać energię elektryczną, ciepło, a przede wszystkim zasoby naturalne, surowce wtórne oraz paliwa kopalne. Korzyści są oczywiste, nie tylko w wymiarze finansowym. W ramach podstawowych celów działalności przedsiębiorstw, kompleksowo analizowane są procesy oraz obiegi surowców i odpadów.
Przykład? Wodociągi Miasta Krakowa S.A. i Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. połączyły siły, czego efektem jest wykorzystanie wody odzyskanej w Oczyszczalni Ścieków „Płaszów” do zmywania krakowskich ulic. W ubiegłym roku blisko połowa całkowitej ilości wody zużytej do zmywania ulic Krakowa została pozyskana w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym.
Czytaj: Wodociągi w służbie miasta – nie tylko doskonała kranówka, ale i przewidywanie zdarzeń krytycznych
Woda technologiczna, uzyskiwana poprzez poddanie oczyszczonych ścieków procesowi dodatkowej filtracji i dezynfekcji, wykorzystywana jest również do celów technologicznych w krakowskich oczyszczalniach ścieków i spalarni osadów. Taka woda jest też doskonała do podlewania zieleni miejskiej.
Miasto bardziej przyjazne do życia
Przyjazny ekosystem tworzą tereny zielone, stąd w Strategii Cyrkularnej przyjęto założenie tworzenia dodatkowych terenów zielonych dostępnych dla wszystkich mieszkańców, często wielofunkcyjnych oraz tzw. ekosfer i parków kieszonkowych a także pilotażowe przekształcanie parkingów w tereny zielone, co obecnie jest realizowane przy ul. Karmelickiej.
Ważnym elementem strategii GOZ są pojazdy zeroemisyjne w mieście. Czysty i nowoczesny system transportu publicznego to wizytówka Krakowa. Dużą, korzystną zmianą w tym obszarze będzie ustanowienie Strefy Czystego Transportu. Kraków będzie prawdopodobnie pierwszym miastem w Polsce, które wprowadzi ograniczenia wjazdu samochodów emitujących nadmierną ilość zanieczyszczeń do strefy, która powstanie wewnątrz drugiej obwodnicy.
Czytaj: Miejski transport przyjazny mieszkańcom i środowisku. Jak to robią w Krakowie?
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa