Marek KabacińskiWiceprezes Zarządu, Dyrektor Eksploatacyjny w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w Krakowie © Prawa zastrzeżone
Teraz Środowisko: Jak ocenia Pan obecną sytuację prawno-gospodarczą sektora Gospodarka odpadami?
Marek Kabaciński (MK): Legislacja, szczególnie unijna stawia przed nami wysokie wymagania. Dużym wyzwaniem dla nas będzie przede wszystkim osiągnięcie wysokiego poziomu recyklingu już od 2025 r. i to z nową metodyką ich liczenia. Chodzi o cele na 2025 r. określone w art. 11 ust. 2 lit. c) Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów i art. 6 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Cele te wymagają od państw członkowskich wprowadzenia środków umożliwiających osiągnięcie przynajmniej poziomów: 55% przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych oraz 65% recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych. Dodatkowo cele w zakresie recyklingu określonych materiałów z odpadów opakowaniowych to: 75% w przypadku papieru i tektury, 70% w przypadku szkła, 50% w przypadku aluminium, 50% w przypadku tworzyw sztucznych i 25% w przypadku drewna.
Będzie to szczególnie trudne wziąwszy pod uwagę, że 1 stycznia 2025 r. zostanie w naszym kraju wprowadzony system kaucyjny. Z punktu widzenia środowiskowego cel wprowadzenia systemu kaucyjnego jest jak najbardziej słuszny. Nie zmienia to jednak faktu, że dla samorządów oznacza to, że spora frakcja wartościowych odpadów zostanie ze strumienia gminnego zabrana. Dlatego też musimy postawić na jeszcze bardziej skuteczny odzysk i recykling odpadów, które pozostaną w naszym strumieniu, a to nie będzie łatwe.
TŚ: O jaki wolumenie odpadów mówimy? W jakiej formule prawnej działa MPO w Krakowie?
MK: Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Krakowie działa jako jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Gminy Miejskiej Kraków, w formule in-house. Spółka realizuje Zintegrowany System Gospodarki Odpadami Komunalnymi oraz zarządza instalacjami przetwarzania odpadów. Ten model zarządzania bardzo dobrze się sprawdza, mamy pełną kontrolę nad procesami i kosztami. Dysponujemy zaawansowanymi technologicznie instalacjami, zapewniającymi spółce samowystarczalność operacyjną. Są to m.in.: kontenerowa kompostownia odpadów zielonych, zmodernizowana sortownia odpadów czy instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych. Notabene obecnie jest to jeden z największych i najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce, wyposażony w linię technologiczną składającą się z 125 przenośników transportujących odpady, 3 przesiewaczy odpadów (jedno sito bębnowe i dwa sita kaskadowe), 10 separatorów optycznych, dwa balistyczne, 3 metali żelaznych i 3 nieżelaznych. Węzeł do produkcji paliwa alternatywnego umożliwia z kolei przetworzenie odpadów nienadających się do recyklingu w paliwo alternatywne, wykorzystywane jako źródło energii w cementowniach.
Takie zaplecze jest konieczne, jeśli weźmie się pod uwagę, że Kraków to ponad milionowa aglomeracja, w której wytwarza się ok. 370 tys. ton odpadów rocznie. Uzupełnienie systemu stanowi spalarnia funkcjonująca w ramach Krakowskiego Holdingu Komunalnego. Tutaj termicznemu przekształceniu poddawane są resztkowe odpady komunalne, które nie nadają się do odzysku. W efekcie jedynie 2 % odpadów, które są wytwarzane w Krakowie - czyli tylko 8-9 % z tych 360 tys. ton jest składowane. System jest stale optymalizowany ze względu na coraz wyższe wymagania dotyczące poziomu recyklingu.
TŚ: Jakie działania zostały podjęte w tym kierunku?
MK: Podjęliśmy decyzję o rozbudowie naszej dotychczasowej infrastruktury o „Centrum Recyklingu Odpadów Komunalnych w Krakowie”, które jest przedsięwzięciem kilkuzadaniowym i realizowanym etapowo. Zakupiliśmy działkę o powierzchni prawie 7 ha na terenie byłego Kombinatu Huty ArcelorMittal Poland SA w Krakowie, co daje duże możliwości rozwojowe. W ramach Centrum mają powstać zakłady: recyklingu tworzyw sztucznych, odzysku odpadów komunalnych, odzysku odpadów wielkogabarytowych oraz punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
W ramach I etapu zaplanowaliśmy wybudowanie do końca I kwartału 2024: zakładu recyklingu tworzyw sztucznych, obejmującego instalację przygotowania do recyklingu folii z tworzyw sztucznych (odzyskiwanych w procesach sortowania odpadów komunalnych) poprzez wysortowanie foli PE oraz instalację wytwarzania granulatu polietylenu poprzez rozdrabnianie folii, mycie i granulację. Będzie to ważny krok w kierunku podniesienia dotychczasowych poziomów recyklingu i zamykania obiegu – regranulat zostanie wykorzystany do produkcji worków na odpady.
W I etapie powstanie również hala magazynowa odpadów komunalnych przeznaczona dla odpadów poddawanych przetwarzaniu, odpadów wytwarzanych i produktów uzyskiwanych w procesie recyklingu. Planujemy również założenie instalacji fotowoltaicznej na dachach budynków. Wpisuje się to w szeroko zakrojony program produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i pozwoli na obniżenie kosztów eksploatacyjnych instalacji.
TŚ: A propos kosztów, w jaki sposób zostanie sfinansowana ta inwestycja?
MK: Kluczowe jest wsparcie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Aktualnie przewidywany całkowity koszt realizacji samego Zakład Recyklingu Tworzyw Sztucznych (czyli I etapu zamierzenia inwestycyjnego Centrum Recyklingu Odpadów Komunalnych w Krakowie) szacowany jest na łączną kwotę na poziomie 245 milionów złotych. Udało nam się pozyskać dofinansowanie z NFOŚiGW w wysokości: 149 550 000 złotych w formie pożyczki oraz 30 000 000 złotych w formie dotacji. Bardzo cenimy sobie współpracę z Narodowym Funduszem, bez zaangażowania tej instytucji ta inwestycja nie mogłaby być zrealizowana.
TŚ: Jakie zatem priorytety na przyszłość?
MK: Nasz główny cel to sprostanie unijnym poziomom recyklingu w 2025. Jest mało czasu, a bardzo dużo wyzwań: np. wysokie ceny energii elektrycznej, czy zupełnie rozchwiany rynek surowców wtórnych. W tym obszarze dosłownie nic nie można wiedzieć na pewno, ceny u recyklerów zmieniają się z miesiąca na miesiąc. Z pewnością potrzebne są zachęty finansowe do tego, by rynek surowców wtórnych pobudzić.
Chciałabym również podkreślić, że obok rozwoju infrastruktury stawiamy na podnoszenie świadomości społecznej i edukację ekologiczną. Tylko z zaangażowaniem mieszkańców będziemy w stanie uniknąć kar grożących za niespełnienie poziomów recyklingu. Mimo tych trudności jestem dobrej myśli i z optymizmem patrzę w przyszłość.
Czytaj: Kraków w dobrym klimacie – informacja, edukacja, katalog dobrych praktyk
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa
