Prace na Wiśle w środku rezerwatu. Co i dlaczego dzieje się na Kępie Antonińskiej?

© Arkadiusz

Wody Polskie bez wydanej decyzji środowiskowej prowadzą prace w środku rezerwatu przyrody oraz dwóch obszarów Natura 2000 – poinformowało 12 października br. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP).

Jak czytamy w komunikacie przedstawionym na stronie OTOP⁽¹⁾, chodzi o budowę ostróg regulacyjnych na terenie rezerwatu Kępa Antonińska oraz Obszarów 2000 Kampinoska Dolina Wisły i Dolina Środkowej Wisły w powiecie sochaczewskim. Ostrogi na tym odcinku rzeki zbudowano w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, a obecna inwestycja ma je przywrócić. 1 lutego 2023 r. decyzję w tej sprawie wydał Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, nakazując Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie usunięcie do 31 grudnia br. „niewłaściwego stanu technicznego oraz wyeliminowanie użytkowania obiektów budowlanych w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi (…)” wobec ostróg znajdujących się we wspominanym miejscu. 11 kwietnia br. zgłoszenie remontu od PGW Wody Polskie Zarządu Zlewni we Włocławku trafiło do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie. Zgłoszenie opierało się na ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. OTOP zauważa, że warszawski RDOŚ nie nałożył obowiązku przeprowadzenia oceny środowiskowej, a prace zostały zatwierdzone tzw. milczącą zgodą. - Ostrogi wybudowane prawie siedemdziesiąt lat temu słabo pełniły swoje funkcje i ich negatywny wpływ na środowisko był ograniczony – w rozmowie z Teraz Środowisko opowiada Marek Elas z OTOP – tymczasem w sytuacji ich odtwarzania, w naszej ocenie de facto będącego budową nowych, pojawia się nowe oddziaływanie, które w ogóle nie zostało zbadane – dodaje.

Czytaj też: Kolejne podejście do stopnia w Siarzewie. Rząd ogłosił nowy program

Gatunki chronione i odpowiedź Wód Polskich

Strona społeczna alarmuje, że prace na Wiśle stanowią zagrożenie dla siedlisk ptaków oraz innych gatunków. Jak czytamy w komunikacie, „nie zbadano wpływu odbudowy regulacji na populacje lęgowe ptaków, gniazdujących na terenie rezerwatu: mewy siwej, rybitwy białoczelnej, rybitwy rzecznej, sieweczki rzecznej (…)”, a także na siedliska i gatunki chronione z obszarów Natura 2000 – m.in. łęgi wierzbowe i topolowe, bobra europejskiego, kiełbia białopłetwego, pachnicę dębową czy traszkę grzebieniastą. – W żadnej z tych spraw nie przeprowadzono oceny środowiskowej; czekamy na zamówioną w tej sprawie ekspertyzę prawną – mówi Elas. Towarzystwo alarmuje, że prace realizowane przez Wody Polskie mają być sprzeczne z zapisami Planu zadań ochronnych dla rezerwatu Kępa Antonińska, narzucającego zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych ostoi lęgowych rzadkich i ginących w Polsce gatunków ptaków siewkowatych. Wśród zarzutów OTOP znajduje się także naruszenie Ramowej Dyrektywy Wodnej, brak oceny wpływu prac na hydromorfologię rzeki, brak decyzji o odstępstwach od zakazów dla gatunków chronionych czy brak oceny długofalowego wpływu na chronione gatunki i siedliska. Marek Elas dodaje, że decyzja o budowie nowych ostróg regulacyjnych mogła być podyktowana względami przeciwpowodziowymi – niedaleko od miejsca prac Wisła podmywa wał. – Oczywiście zgadzamy się, że wał przeciwpowodziowy trzeba zabezpieczyć, nie można jednak tego robić w tak destrukcyjny dla przyrody sposób i to bez decyzji środowiskowej – mówi przedstawiciel OTOP – Zamiast odbudowywać ostrogi regulacyjne, w uzasadnionych wypadkach można zabezpieczyć brzeg narzutem kamiennym, co Wody Polskie niejednokrotnie czynią. To także nie jest to neutralne przyrodniczo, ale z dwojga złego takie lokalne umocnienie brzegu tuż przy podmywanym wale przeciwpowodziowym ma mniejsze negatywne oddziaływanie. – kończy.

13 października po południu komunikat na temat prac wydał Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie⁽²⁾. Jak czytamy, „remont przetamowań” na Wiśle ma być niezbędny ze względu na ich zły stan techniczny, który zagraża bezpieczeństwu mieszkańców gmin Iłów i Słubice. „Prace remontowe pozwalają ograniczyć napływ wody w lewą odnogę Wisły i zachować bezpieczeństwo lewego wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły doliny Iłowsko-Dobrzykowskiej” – czytamy w komunikacie. Nurt rzeki ma zbliżać się do stopy wału przeciwpowodziowego, a wykonane prace poprawią bezpieczeństwo mieszkańców miejscowości Piotrkówek, Łęg Suchodół i Kępa Karolińska. Wody Polskie zaznaczają w komunikacie, że wykonują decyzję Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Budowlanego, który nakazał usunięcie niewłaściwego stanu technicznego przetamowań. Prace mają być realizowane pod nadzorem przyrodniczym w okresie pozalęgowym ptaków i potrwać do końca listopada br. Według komunikatu, ich wpływ na środowisko naturalne będzie minimalny.

Szymon Majewski
Dziennikarz