© dtatiana
Pierwsze badanie sektora ciepłowniczego URE przeprowadził w 2002 r. Od tego czasu długość sieci ciepłowniczej wzrosła z 17 312 km do 22 578,4 km. W 2022 r. sektor ciepłowniczy dotknął kryzys gospodarczy, co odbiło się na rentowności przedsiębiorstw oraz wyższych kosztach ciepła systemowego. Rentowność branży ciepłowniczej brutto w 2022 r. wyniosła minus 22%. Z kolei skumulowany wzrost kosztów prowadzenia działalności ciepłowniczej w latach 2020-2022 sięgnął ponad 70%. Kolejnym wyzwaniem okazała się przyspieszająca transformacja energetyczna.
Zadłużenie sektora ciepłownictwa pogorszyło się na skutek kosztów zakupu paliw oraz uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2). Z drugiej strony w 2022 r. odnotowano najwyższy od 2015 r. poziom nakładów inwestycyjnych w ciepłownictwie, który wyniósł 4,73 mld zł, co jest kwotą o blisko 23% większą niż w 2021 r.
Moc zainstalowana w jednostkach ciepłowniczych zmniejszyła się w ciągu roku z 54 GW do 53 GW, co oznacza spadek o 1,7 %. Natomiast spadek mocy zamówionej kształtował się na poziomie 0,28 % (z 35,02 do 34,9 GW).
Mniejszy popyt na ciepło z powodu drożyzny
Ciepłownie sprzedały ponad 357 tys. TJ ciepła, co stanowi spadek o ponad 7,2% w stosunku do 2021 r. Średnia cena ciepła wyniosła ok. 64 zł/GJ. Ma to związek z wzrostami cen paliw: 80% w przypadku węgla kamiennego i ponad 160% w przypadku gazu ziemnego wysokometanowego. O blisko 17% wzrosła również średnia stawka opłaty za usługi przesyłowe, sięgając poziomu 22 zł/GJ.
W ciągu ubiegłego roku URE przeprowadził aż 925 postępowań w sprawach zatwierdzenia lub zmiany taryfy za ciepło, co oznacza niemal dwa razy więcej postępowań taryfowych niż w roku poprzednim.
Koszty prowadzenia działalności ciepłowniczej wzrosły o 37%. W szczególnie trudnej sytuacji znalazły się przedsiębiorstwa wytwarzające energię elektryczną i ciepło w kogeneracji, dla których taryfy dla ciepła są zatwierdzane metodą uproszczoną i nie mogły być aktualizowane w ciągu roku. Średnia cena ciepła sprzedawanego ze źródeł wytwarzających ciepło bez kogeneracji w 2022 r. wyniosła 76,39 zł/GJ (wzrost o 43,29% w porównaniu do 2021 r.), zaś średnia cena ciepła sprzedawanego ze źródeł wytwarzających ciepło w kogeneracji osiągnęła 55,15 zł/GJ (wzrost o 21,82%).
Produkcję ciepła zdecydowanie zdominował węgiel kamienny i brunatny, który odpowiadał za 66,2% zużytych paliw. Udział ten jednak sukcesywnie spada – w porównaniu do 2021 r. odnotowano spadek o wartości 3 punktów procentowych. Od 2002 r. udział paliw węglowych w produkcji ciepła obniżył się o 15,2 punktu procentowego (z 81,7% do 66,2% w 2022 r.). Udział odpadów komunalnych stałych stanowił 1,72% (4 965 452,8 GJ wyprodukowanej energii) w strukturze paliw, z kolei opadów przemysłowych nieodnawialnych - 0,35% (2 475 829,3 GJ energii).
W 2022 r. wzrósł udział paliw gazowych i OZE, który wyniósł ponad 15%. Największy udział OZE w ciepłownictwie odnotowano w województwach: podlaskim, kujawsko-pomorskim i pomorskim.
- Nie mam wątpliwości, że systemy ciepłownicze w Polsce należy zmieniać, uniezależniać od paliw kopalnych, ale należy również w tej transformacji uwzględniać lokalną specyfikę, bardzo charakterystyczną dla polskiego rynku. Co więcej, modernizację ciepłownictwa należy traktować jako element bezpieczeństwa, co dobitnie pokazała nam sytuacja związana z wojną w Ukrainie i obawami o brak dostaw węgla dla polskich ciepłowni i elektrociepłowni. Dlatego w mojej ocenie należałoby utworzyć model centralnego finansowania modernizacji ciepłownictwa – wskazuje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Rafał Gawin.
Od 2020 r. pod auspicjami URE działał zespół ds. ciepłownictwa. Regulator rynku podjął współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK), który uruchomił kredyty na utrzymanie płynności finansowej, gdzie koszty obsługi kredytów są uwzględniane w taryfach dla ciepła. Wyniki działań będą obserwowane w wynikach rynku za 2023 r.
Patrycja RapackaRedaktor
