Termiczne przekształcanie odpadów w Polsce. IOŚ-PIB publikuje dane z BDO

© Longfin Media

Wzorem ubiegłego roku Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) opublikował raport „Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych w Polsce w 2021 r.”⁽¹⁾. Dane wejściowe do analizy pobrano z Bazy Danych o Odpadach 28 kwietnia br., sam raport na stronach IOŚ-PIB pojawił się z początkiem grudnia br.

Cementownie jako ITPOK

Ile jest spalarni w Polsce? Raport odwołuje się do sprawozdań o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami za 2021 r. i wskazuje, że „zidentyfikowano 21 instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych”, jednak autorzy raportu za ITPOK uznali 18 z nich. Wykazane moce przerobowe instalacji służących termicznemu przekształcaniu odpadów komunalnych miały wynieść 2669,6 tys. ton (względem 2559 tys. ton w roku 2020). 17 z ITPOK-ów wykazało odzysk energii, w łącznej ilości 79,5 mln GJ/rok, przy czym na klasyczne spalarnie odpadów przypadło 4,6 mln GJ/rok (proces R1). Największy odzysk energii z odpadów przypadł na cementownie. Jak czytamy w raporcie w 2021 r. „wykorzystano 45% mocy przerobowych dla OK [odpadów komunalnych – przyp. red.]”.

Do grupy „SP” – spalarnie do termicznego przekształcania odpadów komunalnych - przyporządkowano 12 instalacji. Na 2021 r. były to zakłady w Białymstoku (PUHP Lech), Bydgoszczy (Pronatura), Ciepielówku (woj. lubuskie; Promarol-Plus), Koninie (MZGOK), Krakowie (KHK), Gliwicach (Narodowy Instytut Onkologii), Poznaniu (PreZero), Ożarowie (woj. świętokrzyskie; MO-BRUK) Rzeszowie (dwie instalacje - Remondis i PGE), Szczecinie (ZUO) i Warszawie (MPO). Łączne moce przerobowe dla SP wyniosły 1 246,1 tys. ton (wzrost o 177,1 tys. ton r/r). Najwyższe były w Krakowie, najniższe – w Gliwicach.

Raport zestawia też informacje o uzysku energetycznym z 1 tony odpadów w poszczególnych instalacjach, gdzie przodują Gliwice. Sumarycznie jednak najwięcej energii odzyskano w Krakowie.

Ile odpadów powstaje ze spalania?

Ilość przekształconych w SP w 2021 r. odpadów wyniosła 1117,2 tys. ton. 94% z nich stanowiły odpady komunalne (niemal w 100% poddane procesowi R1), 707,9 tys. ton, a więc gros z nich to odpady z grupy kodów 20. Wskutek procesu R1 powstało 286,9 tys. ton odpadów, z czego 243,7 tys. ton przypadło na kod 19 01 12 (żużle i popioły paleniskowe inne niż zawierające substancje niebezpieczne). Druga „lokata” to 23,9 tys. ton i odpady grupy 19 01 07* (odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych), a trzecia – 7,9 tys. ton przypadające na kod 19 12 02 (metale żelazne). Raport przedstawia tabelę z zestawieniem ilości odpadów wytworzonych podczas spalania odpadów komunalnych oraz sposobów ich zagospodarowania.

Mowa też o imporcie oraz eksporcie odpadów powiązanym z działalnością spalarni. Z treści wynika, że „żadna SP nie przywiozła odpadów na teren kraju”. Odnotowano za to przypadek eksportu: „MO-BRUK wywiózł do Niemiec 6,4 tys. ton odpadów o kodzie 17 02 04* - odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych zawierające lub zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. drewniane podkłady kolejowe)”. Podobne analizy, wraz z ilością magazynowanych odpadów przedstawiono dla WSP-C (cementownie), WSP-Z (zakłady energetyczne) oraz WSP (inne niż wyliczone wyżej).

Wykorzystanie mocy przerobowych

Na SP przypadał największy udział w ilości odpadów komunalnych dopuszczonych do termicznego przekształcenia, bo 46,6%. Blisko tego udziału były cementownie, na które przypadło 43,8%.

Czy moce spalarni zostały wykorzystane? – Odnotowano, że WSP-C, podobnie jak w 2020 r., nie wykorzystały dozwolonych mocy dla OK – czytamy w raporcie. Ogółem, wykorzystane moce przerobowe dla odpadów komunalnych w 2021 r. pozostały na poziomie 45%.

W teorii w 2021 r. w ramach przekształcania termicznego mogło zostać przetworzonych ok. 19% wytworzonych w Polsce odpadów komunalnych. Na tyle zezwalały wydane decyzje. Tak się jednak nie stało – ITPOK wykazały, że w praktyce było to ok. 8% wytworzonych odpadów komunalnych. Największy udział, niemal 60%, przypadł odpadom zmieszanym (20 03 01).

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.