© Roman Sigaev
Czy w ramach opłaty produktowej puszki aluminiowe zostaną objęte podwójną sankcją? Takie są obawy Fundacji Na Rzecz Odzysku Opakowań Aluminiowych RECAL. Organizacja branżowa chce, żeby opakowania uwzględnione w systemie kaucyjnym były objęte tylko jedną opłatą. Mówi również o uprzywilejowaniu opakowań, które nie wchodzą do systemu.
Sprzeciw Fundacji RECAL wywołało opublikowane 11 grudnia rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (tego samego dnia opublikowano również dwa inne rozporządzenia dotyczące opłat za opakowania i odpady z tworzyw sztucznych). O rozporządzeniu pisaliśmy jeszcze na etapie projektu oraz uwag Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste, które stwierdziło, że zaproponowane stawki dla opakowań objętych systemem kaucyjnym są za niskie. Fundacja RECAL alarmuje, że ministerstwo nie przyjęło ani jednej z uwag zgłoszonych podczas konsultacji społecznych. Zarzuty pod adresem legislacji dotyczą przede wszystkim objęcia opakowań aluminiowych dwiema opłatami.
Czytaj też: Ustawa o systemie kaucyjnym opublikowana. Co mówi o niej branża odpadowa?
Za puszki zapłaci się dwa razy
Przypomnijmy, rozporządzenie nakłada stawki opłat produktowych dla producentów za niezrealizowanie celów selektywnej zbiórki w systemie kaucyjnym na trzy rodzaje wchodzących w jego zakres opakowań, czyli butelki jednorazowe z tworzyw sztucznych o pojemności do trzech litrów, butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra oraz puszki metalowe o pojemności do jednego litra. W 2025 r. opłata wyniesie 0,10 zł, w 2026 r. – 1 zł, natomiast w 2027 r. 5 zł za kilogram. Równocześnie jednak w dokumencie dla różnych rodzajów opakowań, w tym objętych już systemem kaucyjnym, utrzymano stawki opłat za brak realizacji celów związanych z recyklingiem. W przypadku opakowań z aluminium to 1,40 zł za kilogram. Według prezesa Fundacji RECAL Jacka Wodzisławskiego, to „podwójne usankcjonowanie”. Jak dodaje, tym bardziej niezrozumiałe, że po zsumowaniu obu opłat obciążenia za opakowania aluminiowe będą wyższe od opakowań po środkach niebezpiecznych lub trudnych do poddania recyklingowi opakowań wielomateriałowych. – Kiedy dodamy do siebie stawkę opłaty produktowej za niezrealizowanie celów zbiórki w 2027 r. oraz stawkę opłaty dla tych samych opakowań za niezrealizowanie celów recyklingu, otrzymamy 6,40 zł. Tymczasem za opakowania wielomateriałowe, objęte tylko jedną opłatą, będzie to zaledwie 1,70 zł, a dla opakowań po środkach niebezpiecznych – 2 zł – mówi Wodzisławski.
W przekonaniu Fundacji RECAL efekty rozporządzenia są oczywiste – za opakowania objęte systemem kaucyjnym będą grozić wyższe, bo podwójne sankcje finansowe. – Problem na razie pozostaje teoretyczny, ponieważ cele dotyczące recyklingu są realizowane i zakładamy, że te dotyczące zbiórki w systemie kaucyjnym również będą. W działaniach ministerstwa brakuje jednak logiki. Skoro system kaucyjny ma być elementem wsparcia systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, nie widzimy powodu wprowadzania „de facto” podwójnego sankcjonowania. Wysokość stawek opłat produktowych powinna więc zostać ponownie zweryfikowana – kontynuuje Jacek Wodzisławski.
Organizacja opowiada się za pozostawieniem opłaty tylko za niezrealizowanie celów selektywnej zbiórki. Nasz rozmówca wyjaśnia, że puszki aluminiowe stanowią ¾ wszystkich opakowań z tego surowca, ich zbiórka umożliwi zatem realizację związanych z nim celów. – Jeżeli te ¾ będzie zbierane na poziomie 90% i będzie to wykorzystywane do liczenia poziomów recyklingu, okaże się, że zostaną spełnione. Nie ma więc potrzeby narzucenia na puszki aluminiowe dodatkowej opłaty poza tą związaną z niespełnieniem celów zbiórki – tłumaczy Wodzisławski.
Powtórzyć konsultacje
Spytany o rekomendowaną optymalną wysokość stawek opłaty produktowej za niezrealizowanie celów prezes RECAL odpowiada, że propozycje należy przygotować jeszcze raz po uwzględnieniu rzetelnej analizy. Przedstawiciel branży ma nadzieję, że wraz ze zmianą u sterów MKiŚ projekt rozporządzenia zostanie przedstawiony ponownie i dojdzie do powtórzonych konsultacji społecznych. Jak wielokrotnie pisaliśmy, system kaucyjny ma zacząć obowiązywać w Polsce od 1 stycznia 2025 roku. Już w tym roku minimalny cel zbiórki opakowań objętych systemem wyniesie 77% - w 2029 r. będzie to natomiast 90%.
Szymon MajewskiDziennikarz
