Fala renowacji dla Europy, czyli strategia mająca na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków

© stokkete

O silnym powiązaniu gospodarki niskoemisyjnej z sektorem budownictwa mówi się od lat. Więź tę dostrzega także Komisja Europejska, która w 2020 r. przedstawiła jeden z filarów planu działania na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu – strategię potocznie nazywaną Falą Renowacji⁽¹⁾. Dziś, w obliczu kryzysów energetycznego, klimatycznego i ekonomicznego działania te nabierają znaczenia.

Czytaj też: Modernizacja budynków w Polsce to ogromne wyzwanie, ale także wielka szansa…

W Fali Renowacji wskazano, że budynki w Unii Europejskiej odpowiadają za około 40% zużycia energii i 36% emisji gazów cieplarnianych. Tymczasem tylko 11% istniejących zasobów budowlanych w UE poddaje się każdego roku jakiejkolwiek formie renowacji, z czego prace ukierunkowane na charakterystykę energetyczną budynków stanowią jedynie 1%. - Gruntowne renowacje, które zmniejszają zużycie energii o co najmniej 60%, przeprowadza się jedynie w odniesieniu do 0,2% zasobów budowlanych rocznie, a w niektórych regionach wskaźniki renowacji energetycznej są bliskie zera – czytamy.

Dlaczego fala renowacji? 85% zasobów budowlanych w UE wybudowano przed 2001 r., a szacunki wskazują, że 85–95 % istniejących obecnie budynków będzie nadal wykorzystywanych w 2050 r. Unia Europejska, aby osiągnąć cel redukcji emisji gazów cieplarnianych (GHG) o 55% do 2030 r. (w porównaniu z 1990 r.), musi ograniczyć do 2030 r. emisje GHG z budynków o 60% (z 456 MtCO₂eq do 161 MtCO₂eq), ich zużycie energii końcowej o 14% (z 374 MtCO₂eq do 321 MtCO₂eq), a zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie o 18% (z 318 MtCO₂eq do 259 MtCO₂eq).

Cele strategii

Jak czytamy w komunikacie KE, celem jest co najmniej podwojenie rocznego wskaźnika renowacji energetycznej budynków mieszkalnych i niemieszkalnych do 2030 r. oraz wspieranie gruntownych renowacji energetycznych, co doprowadzić ma do renowacji 35 mln budynków do 2030 r. Prognozy UE wskazują, że roczna stopa renowacji w latach 2023-2025 wzrośnie do 1,2%, a następnie ustabilizuje się na poziomie co najmniej 2% rocznie w latach 2026-2029.

Wśród kluczowych celów renowacji KE wymieniła ponadto m.in. przyspieszenie integracji odnawialnych źródeł energii, w szczególności pochodzących ze źródeł lokalnych, oraz promowanie szerszego wykorzystania ciepła odpadowego czy „myślenie w kategoriach cyklu życia i obiegu zamkniętego”.

34 mln Europejczyków nie stać na ogrzewanie swoich domów

Polityka promująca energooszczędne budownictwo jest również odpowiedzią na ubóstwo energetyczne (prawie 34 mln Europejczyków nie stać na ogrzewanie swoich domów) oraz szansą na zielone miejsca pracy.

- Stawką jest nie tylko obniżenie rachunków za energię i ograniczenie emisji. Renowacja może otworzyć wiele możliwości i przynieść dalekosiężne korzyści społeczne, środowiskowe i gospodarcze (…). Prace renowacyjne są pracochłonne, tworzą miejsca pracy i inwestycje oparte często na lokalnych łańcuchach dostaw, mogą generować popyt na wysoce energooszczędne i zasobooszczędne urządzenia oraz podnosić wartość nieruchomości w perspektywie długoterminowej. Do 2030 r. dzięki fali renowacji w unijnym sektorze budowlanym można by utworzyć 160 000 zielonych miejsc pracy – wskazuje KE.

Budownictwo. Działania podjęte i planowane

Strategię, opublikowano dwa lata temu. Jakie jeszcze działania były i są  podejmowane w  celu transformacji unijnego sektora budownictwa?

W 2021 r. w pakiecie Fit For 55 Komisja zaproponowała włączenie budynków do systemu handlu emisjami CO₂ oraz dostosowanie przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków do Europejskiego Zielonego Ładu – w ostatnim czasie ministrowie ds. energii UE porozumieli się w sprawie propozycji rewizji dyrektywy ws. charakterystyki energetycznej budynków. Więcej na ten temat tutaj. Przygotowano ponadto projekty dotyczące rewizji dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii oraz dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej – w lipcu br. komisja Parlamentu Europejskiego opowiedziała się za zwiększeniem zaproponowanych przez KE celów w zakresie udziału OZE i oszczędności energii. Natomiast do końca 2024 r. Komisja dokona rewizji docelowych poziomów odzysku materiałów określonych w prawodawstwie UE dotyczącym odpadów z budowy i rozbiórki.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska