Miejskie plany adaptacji obowiązkowe dla mniejszych miast. Projekt ustawy w RCL

© ChemiQ

Półtora miesiąca od zapowiedzi w wykazie prac legislacyjnych, światło dzienne ujrzał pełen projekt UC33. Przedstawia nowelizację ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (pełen spis w ramce) i jest dostępny w Rządowym Centrum Legislacji⁽¹⁾, a dotyczy m.in. adaptacji do zmiany klimatu czy ochrony powietrza. Co zakładają zmiany?

MPA

Po pierwsze, po kilku latach od wstępnych zapowiedzi, wprowadzone zostaną obowiązkowe miejskie plany adaptacji (MPA) do zmian klimatu dla miast od 20 tys. mieszkańców wzwyż. - Z szacunków rządowych wynika, że 142 miasta powyżej 20 tys. mieszkańców rozpoczęły prace nad opracowaniem MPA, w tym 105 miast przyjęły go w drodze uchwały – czytamy w uzasadnieniu projektu. Planom ma towarzyszyć koncepcja zazieleniania miasta (w tym zwiększania powierzchni terenów zieleni i zadrzewień) oraz zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Wszystko ma zostać zobrazowane kartograficznie. Także cele i mierniki przypisane do ich realizacji. Te ostatnie zostaną wyliczone w rozporządzeniu, miasta jednak mogą uwzględniać w MPA wskaźniki dodatkowe.

Czytaj też: [WYWIAD] Pierwszy krok w adaptacji polskich miast do zmian klimatu postawiony. Co dalej?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) nie zostawia samorządowców samych sobie. Podpowiada, że dane pomocne przygotowaniu MPA dostępne są m.in. w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Głównym Urzędzie Statystycznym. MKiŚ odsyła również do dorobku projektu KLIMADA 2.0, pod egidą Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB). Dla poszczególnych powiatów na stronie KLIMADY są dostępne scenariusze klimatyczne do końca XXI w. (w interwałach 10-letnich), wraz z analizą ryzyka. Znaleźć tam można także zaktualizowany „Podręcznik adaptacji dla miast – wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu”, w którym określono metodologię sporządzania MPA. Dostępny jest również katalog dobrych praktyk, o którym pisaliśmy w artykule: „Od Kalifornii po Siemiatycze. IOŚ-PIB wskazuje dobre praktyki adaptacyjne”.

Ustawa uprawnia miasta do ubiegania się o środki unijne na opracowanie planów. Ich przygotowanie ma nastąpić najwyżej 30 miesięcy od momentu, gdy dana gmina w raportach Głównego Urzędu Statystycznego uzyska liczbę mieszkańców równą 20 tys. Dla miast już zamieszkanych przez tyle osób termin upłynie 1 lipca 2025 r.

MPA będą uchwalane przez radę miasta, nie będą aktami prawa miejscowego, a ich rolę mogą w okresie przejściowym pełnić inne dokumenty „o charakterze strategiczno-wdrożeniowym” realizujące ten sam cel. Lokalny burmistrz lub prezydent będzie miał obowiązek monitorowania działań zaproponowanych w MPA i referowania postęp co dwa lata. Projekt zakłada, że do 2030 r. IOŚ-PIB będzie dysponował wszystkimi MPA dla objętych regulacją miast (na dziś jest ich 209).

Czytaj też: Przyszłość miejskich planów adaptacji do zmian klimatu

Zmiana klimatu w ocenie przedsięwzięć

MPA zyskają rolę nadrzędną w miejskim zarzadzaniu. - Zaproponowane rozwiązanie określa działania zmniejszające podatność na zmiany klimatu, a w szczególności rekomendacje i wnioski zawarte w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu jako jeden z kluczowych elementów polityki gminnej. Oznacza to, że ustalenia lub rekomendacje określone w strategiach, planach ogólnych gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nie mogą być sprzeczne z celami wyznaczonymi w miejskim planie adaptacji do zmian klimatu, tym samym nie mogą wpływać negatywnie na mierniki realizacji celów określonych w tych planach. Zaproponowane rozwiązanie sprawi, że MPA w miastach, dla których zostały przygotowane, będą miały bezpośrednie przełożenie na wygląd i układ przestrzenny, a także poprawią wdrażanie działań adaptacyjnych, umożliwiając ich zastosowanie również w ramach prac na niższych szczeblach administracji – czytamy w RCL.

Także przy opracowaniu dokumentów planistycznych, związanych z reformą planowania przestrzennego, będzie należało wziąć pod uwagę aspekty klimatyczne i środowiskowe. Ustawa OOŚ zostanie znowelizowana o obowiązek wykonania analizy podatności danego przedsięwzięcia na zmiany klimatu. Podlegać mu będą przedsięwzięcia prywatne i publiczne, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/52/UE w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz. Urz. UE L 26 z 28.01.2012, str. 1, z późn. zm.).

III kwartał – termin przyjęcia

Projekt obejmuje też zmiany dotyczące ochrony powietrza, w tym kryteriów w programie Stop Smog, a także finansowania zielonej transformacji oraz zadań Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami. O tej części obszernej nowelizacji napiszemy w oddzielnym artykule.

Dokument podano do publicznej wiadomości 24 maja br., konsultacje potrwają 21 dni. Miasta są jednymi z obszarów szczególnie podatnych na skutki zmiany klimatu. Przypominamy artykuły w tematyce ich adaptacji (tutaj oraz w środku tekstu):

Komisja inwestuje ponad 233 mln euro w strategiczne projekty w dziedzinie środowiska i klimatu w całej Europie

Transformacja energetyczna gminy w kontekście wyzwań klimatycznych.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.