Samorządy vs. recykling. Gminy nie podołały, więc sypią się kary pieniężne

© calypso77

Gminy już dziś płacą kary za nieosiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu odpadów komunalnych i ograniczenia masy składowanych odpadów, a w kolejnych latach wymagania w tym zakresie będą tylko wzrastać. Samorządy lawinowo odwołują się od kar nakładanych za 2020 r., a branża gospodarki odpadami wciąż czeka na brakujące przepisy - m.in. w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta i systemu kaucyjnego.

Czytaj też: Dane o odpadach ze sprawozdań marszałkowskich 2020 r.

Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany do sporządzania rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Sprawozdanie to zawiera m.in. informacje o osiągniętych poziomach przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych czy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Sprawozdanie to następnie przekazywane jest Marszałkowi Województwa, który – w przypadku identyfikacji naruszeń – zawiadamia o tym fakcie Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. WIOŚ natomiast w drodze decyzji administracyjnej nakłada za te naruszenia kary pieniężne.

831 gmin z 11 województw nie osiągnęło w 2020 r. wymaganego poziomu recyklingu

Ile zatem zidentyfikowano naruszeń w zakresie poziomu recyklingu i ograniczenia masy składowanych odpadów? Na jaką kwotę WIOŚ nałożył na gminy kary za te naruszenia? Ile gmin odwołało się od decyzji WIOŚ? Zapytaliśmy o to wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska.

Z odpowiedzi, które otrzymała redakcja Teraz Środowiska, wynika, że w 831 gminach z 11 województw nie osiągnięto w 2020 r. wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, a w 92 gminach nie wypełniono obowiązku ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (szczegóły na infografice).

Czytaj też: Kary za brak poziomu recyklingu nie mogą być pokrywane z opłat za gospodarowanie odpadami

Województwo podlaskie

Z informacji uzyskanych od WIOŚ w Białymstoku wynika, że na 118 gmin województwa podlaskiego 26 nie osiągnęło wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 22% gmin). Wszystkie gminy wypełniły natomiast obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Podlaski WIOŚ poinformował przy tym, że „łączna kwota kar nałożonych na gminy z tytułu tych naruszeń wynosi 237 632 zł”. W 2 przypadkach kary nie są ostateczne, a w 4 przypadkach zostało wszczęte postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary za osiągnięcie wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w zakresie frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła.

Województwo kujawsko-pomorskie

WIOŚ w Bydgoszczy przekazał nam natomiast, że w 2020 r. na 144 gmin w regionie 63 nie osiągnęły wymaganego poziomu w zakresie recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (ok. 44% gmin). W przypadku ograniczenia masy składowanych odpadów naruszenia zidentyfikowano w 17 gminach z terenu województwa (ok. 12% gmin).

- Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał dotychczas 16 decyzji wymierzających kary administracyjne za ww. naruszenia stwierdzone w 2020 r., na łączną kwotę 810 631 zł – przekazał WIOŚ w Bydgoszczy.

Województwo pomorskie

W przypadku gmin z województwa pomorskiego – jak wynika z informacji od tamtejszego WIOŚ - spośród 123 gmin województwa 79 nie osiągnęło wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 64% gmin), dodatkowo 13 gmin nie osiągnęło wymaganego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (ok. 11% gmin).

Pomorski WIOŚ zdecydował o nałożeniu na gminy kar w łącznej kwocie ponad 2,8 mln zł, z czego ponad 2,5 mln zł z tytułu naruszeń związanych z nieosiągnięciem wymaganego poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu.

Województwo śląskie

Śląski WIOŚ przekazał, że na 167 gmin województwa śląskiego 62 nie osiągnęły wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 37% gmin), a w przypadku 11 gmin (ok. 7% gmin) zidentyfikowano naruszenia w zakresie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

- Z tytułu nieosiągnięcia w 2020 r. wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w zakresie frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, tut. Organ nałożył na gminy 28 kar pieniężnych na łączną kwotę 7 520 625,00 zł. W 20 spośród ww. spraw wniesiono odwołania i postępowania odwoławcze są w toku – przekazał WIOŚ w Katowicach. Jak dodano, z tytułu nieosiągnięcia w 2020 r. wymaganego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania organ nałożył na gminy 6 kar pieniężnych na łączną kwotę 63 400,00 zł, z czego w 2 spośród ww. spraw wniesiono odwołania i postępowania odwoławcze są w toku.

Województwo małopolskie

Z informacji uzyskanych od WIOŚ w Krakowie wynika, że na 182 gminy województwa małopolskiego 48 nie osiągnęły wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 26% gmin). Wszystkie gminy wypełniły natomiast obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

- Łączna kwota kar nałożonych na gminy za nieosiągnięcie w 2020 r. wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w zakresie frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosi 1 852 498 zł – poinformował tamtejszy WIOŚ.

Województwo lubelskie

W przypadku gmin z województwa lubelskiego, 34% nie osiągnęło wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu - na 213 gmin województwa w 72 zidentyfikowano naruszenia w tym zakresie. Wszystkie gminy wypełniły natomiast obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Jak przekazał nam lubelski WIOŚ, łączna kwota szacowanych i nałożonych kar na gminy w 2020 r. z tytułu naruszeń dotyczących wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w zakresie frakcji: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynosi 1 168 746 zł, w tym: 4 decyzje o odwołaniu, 3 decyzje o zawieszeniu zapłaty kary pieniężnej, a w 35 przypadkach nie wszczęto postępowań administracyjnych w gminach.

Województwo łódzkie

Z informacji przekazanych przez WIOŚ w Łodzi wynika, że na 177 gmin województwa łódzkiego 102 nie osiągnęły wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 58% gmin), dodatkowo 22 gminy nie osiągnęły wymaganego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (ok. 12% gmin).

- Do chwili obecnej wydano 17 decyzji nakładających na gminy administracyjne kary pieniężne na łączną kwotę 318 372 zł z tytułu ww. naruszeń, w tym do 1 decyzji na kwotę 22 587 zł wniesiono odwołanie, a do 3 decyzji na łączną kwotę 29 740 zł złożono wniosek o zawieszenie opłaty kary – przekazał nam z-ca Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.

Województwo warmińsko-mazurskie

Z informacji WIOŚ w Olsztynie wynika natomiast, że na 116 gmin województwa 43 nie osiągnęły wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 37% gmin). Naruszenia w zakresie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania zidentyfikowano w 3 gminach (ok. 2,6% gmin).

WIOŚ w Olsztynie poinformował przy tym, że dotychczas nie wymierzono kar pieniężnych za 2020 r., na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Województwo wielkopolskie

WIOŚ w Poznaniu – na podstawie ustaleń kontroli 10% gmin z terenu województwa, przeprowadzonych przez WIOŚ w 2021 r. oraz rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnych w 2020 r., powziętych z systemu BDO – przekazał, że poziomu recyklingu nie osiągnęło wówczas aż 59% gmin (133 gmin na 226 gmin województwa wielkopolskiego), a poziomu ograniczania masy odpadów ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania nie osiągnięto w 5 gminach (ok. 2,2% gmin).

Województwo mazowieckie

Z informacji mazowieckiego WIOŚ wynika natomiast, że spośród 314 gmin województwa 165 nie osiągnęło wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 53% gmin), poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania nie osiągnęło natomiast 8 gmin (ok. 2,5% gmin).

- W związku z nieosiągnięciem wymaganego w 2020 r. poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, Mazowiecki Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska nałożył kary pieniężne na 100 gmin (wg. stanu na dzień 31.12.2022 - 87 decyzji ostatecznych na kwotę 1 738 574 zł i 13 decyzji na kwotę 325 953 zł, od których gminy złożyły odwołania). Ponadto wg. stanu na dzień 31.12.2022 prowadzone były 22 postępowania w sprawie nałożenia na gminy kar za nieosiągnięcie ww. poziomu – przekazał redakcji Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie, delegatura w Ciechanowie.

- W związku z nieosiągnięciem wymaganego w 2020 r. poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania nie zostały jeszcze wydane decyzje, wg. stanu na 31.12.2022 prowadzone były 2 postępowania w sprawie nałożenia na gminy kar za nieosiągnięcie poziomu – dodano.

Województwo lubuskie

Lubuski WIOŚ poinformował natomiast, że na 82 gminy województwa 38 nie osiągnęło wymaganego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu (ok. 46% gmin), w przypadku 13 gmin (ok. 16% gmin) zidentyfikowano ponadto naruszenia w zakresie wymaganego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

WIOŚ w Zielonej Górze nie wydawał jeszcze decyzji karnych z tytułu tych naruszeń.

Województwo świętokrzyskie i dolnośląskie

WIOŚ w Kielcach poinformował, że do dnia otrzymania zapytania od redakcji do WIOŚ „nie wpłynęły zawiadomienia od Marszałka Województwa Świętokrzyskiego dotyczące 2020 r., (…) a WIOŚ nie dysponuje wykazem gmin, które nie osiągnęły wymaganych poziomów”.

Podobną odpowiedź przekazał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu.

Czytaj też: System gospodarki odpadami na minusie - prawie 1,4 mld zł deficytu w 2020 r.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.