Liczenie śladu węglowego kluczowe podczas renowacji budynków

© fotomek

Sektor budownictwa odpowiada w Europie za około 40% zużycia energii i 38% emisji CO₂, z czego 28% emisji związane jest z eksploatacja budynków (to tzw. operacyjny ślad węglowy), a pozostałe 10% wynika ze zużycia energii koniecznej m.in. do produkcji materiałów budowlanych (tzw. wbudowany ślad węglowy). Renowacja budynków ma za zadanie znacznie zmniejszyć zużycie energii w budynkach, a co za tym idzie także emisje gazów cieplarnianych - dwie trzecie energii zużywanej w budynkach w UE pochodzi z paliw kopalnych. Ważne jednak, by działania podejmowane w trakcie prac modernizacyjnych nie zwiększały śladu węglowego sektora.

Wbudowany ślad węglowy

Coraz częściej w kontekście dekarbonizacji sektora budownictwa wskazuje się na istotne znaczenie wspomnianego wcześniej wbudowanego śladu węglowego. Wbudowany ślad węglowy – jak podaje Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego (PLBGC) w opracowaniu „Szacowanie śladu węglowego budynków” - przyczynia się do 11% wszystkich emisji CO₂ na świecie, a w wyniku budowy, renowacji, odnowienia, rozbiórki oraz wyburzenia tkanki budowlanej powstaje nawet 3,67 mln ton emisji CO₂.

- Wizja całkowitej dekarbonizacji zasobów budowlanych do 2050 r. wykracza poza kwestię operacyjnych emisji gazów cieplarnianych, na której skupiano się do tej pory. Należy mieć na uwadze, że budynki są ważnym bankiem materiałów, w których przez wiele dziesięcioleci deponuje się zasoby, a sposób ich projektowania ma duży wpływ na emisje w całym cyklu życia, zarówno w budynkach nowych, jak i poddawanych renowacji (…). Charakterystyka całego cyklu życia budynków powinna być brana pod uwagę również w obiektach poddawanych renowacji, jako element polityki redukcji emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia - wskazuje PLGBC.

GOZ w budownictwie

W raporcie Stowarzyszenie wyjaśnia, że „najlepszym sposobem na redukcję emisji dwutlenku węgla jest unikanie niepotrzebnego budowania nowych obiektów poprzez priorytetowe traktowanie renowacji budynków”. - Przy wsparciu odpowiednich baz danych oraz narzędzi projekty nowych lub poddawanych renowacji budynków mogą być zoptymalizowane poprzez wybór materiałów niskoemisyjnych oraz minimalizowanie zapotrzebowania na nowe materiały budowlane dzięki powtórnemu wykorzystaniu materiałów, zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym – dodano.

W kontekście tym PLGBC podkreśla, że „zrównoważone budownictwo to nie tylko wybór materiału czy komponentu budowlanego o niższym śladzie węglowym, ale weryfikacja tego, jak dany produkt będzie zachowywał się w dłuższym okresie”. - Przykładowo elementy bardzo trwałe, a także łatwiejsze do adaptacji i ponownego wykorzystania, są bardziej ekologicznym wyborem, niż produkty o niższym śladzie węglowym, ale za to mniej trwałe, niemożliwe do recyklingu czy ponownego wykorzystania. Jedynie takie holistyczne podejście i uwzględnienie wszystkich aspektów pozwoli na całkowitą dekarbonizację sektora budowlanego – czytamy.

Surowce wtórne i ponowne wykorzystanie materiałów

Słuszność tego podejścia potwierdza także Europejska Agencja Środowiska (ang. European Environmental Agency, EEA), która w swojej ocenie⁽¹⁾ z lipca br. wskazuje, że „przyjęcie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w renowacji budynków może ograniczyć zużycie materiałów w istniejących budynkach i zminimalizować emisje zawarte w materiałach budowlanych”. - Ambitne strategie renowacji o obiegu zamkniętym, takie jak wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu lub przeznaczonych do demontażu, mogłyby łącznie zmniejszyć zapotrzebowanie na około 650 mln ton materiałów i zaoszczędzić znaczne ilości CO₂ w latach 2022–2050 – podaje EEA.

Czytaj też: GOZ a budownictwo, czyli jak zmniejszyć emisyjność sektora o 61%

Z szacunków Agencji wynika, że zwiększenie zawartości surowców wtórnych w materiałach wykorzystywanych w trakcie renowacji mogłoby przełożyć się na „łączną oszczędność emisji gazów cieplarnianych na poziomie 232 kt CO₂e do 2050 r. przy jednoczesnej redukcji materiałów pierwotnych o około 479 kt”. Maksymalizacja ponownego wykorzystania materiałów przełożyłaby się natomiast na oszczędność emisji na poziomie kolejnych 229 CO₂e.

Łączny wpływ wszystkich działań związanych z renowacją realizowaną zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, to redukcja 974 645 kt masy materiałów pierwotnych oraz 602 208 kt emisji gazów cieplarnianych (65,09% przepływów związanych z renowacją) w latach 2022-2050 – wynika z oceny EEA.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska